Vikan - 14.02.1963, Blaðsíða 10

Um daginn var verið að tala um sjón og gleraugu, þar sem ég var
staddur í húsi. í því sambandi minntist ég eitthvað á kontakt linsur, og
konan í húsinu spurði: — Kontakt linsur? Hvað er það? Hvað heitir
það á íslenzku? — Ja ég veit það ekki, sagði ég, — Ég held þær
hafi ekki verið skírðar hér, en það mætti kannski kalla þær snertigler.
— Og hvað er þetta svo? spurði konan. — Þetta eru litlar linsur,
sem eru settar á augun og koma í staðinn fyrir gleraugu. — Hvernig eru
þær settar á augun? — Þær eru bara teknar á einn fingur og settar
framan á sjáaldrið.— Hvernig tolla þær? Eru þetta eins konar teiknibólur?
Þar sem margir vita jafn lítið um þessi sjóngler og blessuð konan,
datt okkur í hug að grennslast svolítið fyrir um þau.
Sá fyrsti, sem lét sér detta í hug, að hægt væri að búa til sjónglcr
til að bera í augunum, hét Leonardo da Vinci, og þarf víst ekki að kynna
þann góða mann frekar. Síðan var hugmyndinni ekki hreyft, fyrr
en August nokkur Muller gerði slík sjóngler árið 1899. Þau voru
stór og þung, þar sem þau voru af gleri gjör, og þöktu næstum alla
hvítuna. Það var erfitt að láta glerin henta þeim, sem þau vildu fá, og
verðið var langt fyrir ofan skýin. Fyrstu plastlinsurnar voru einnig
af þessari stóru gerð, og á þær varð að bera sérstakan vökva, svo að
augað þornaði ekki um of, og ekki var hægt að ganga með þær lengur
en fjórar klukkustundir í einu. Þá kom methyl-methacrylate plastic —
tegund af plexigleri — fram í dagsljósið, og sömuleiðis uppgötvaðist,
að ef gat var haft á sjónglerinu, svo að tárin gætu leikið um augað
og innanvert glerið, var sérstakur vökvi óþarfur og hægt að ganga
tímum saman með sjónglerið. í þriðja lagi var svo farið að gera tilraunir
með litlar linsur, sem aðeins þekja sjáaldrið, og þar með fór
skriðan af stað.
Ævintýramennirnir urðu fyrstir til. Þeir ruku upp til handa og fóta
og auglýstu ágæti sjónglerjanna með pésum, sem þeir sendu þeim, sem
þurftu hvort sem var að nota gleraugu. Þeir skírskotuðu til kvenlegs
yndisþokka og karlmannlegrar hreysti, og sögðu að það væri ómögu-
legt að finna, að maður hefði nokkurn skapaðan hlut í auganu. Dæmi
væru til að sumir hefðu haft linsurnar í hálft ár í auganu án þess að taka
þær nokkru sinni úr, þeim fylgdu alls engin óþægindi, væru óbrjótan-
leg, gætu ekki skaðað augað, og síðast, en ekki sízt, þær gæfu mun
betri sjón en venjuleg gleraugu. Áður en langt um leið, neyddust
Ljósm: Kristján Magnússon.
Kristín Bernhöft -- sjáiö
2Q — VIKAN 7. tbl.