Vikan - 04.04.1963, Blaðsíða 43

Arabi, en hann gaf sig ekki; gætti
þess að vera i fararbroddi og klif-
aði viðstöðulaust á þessu með pjastr-
ana. Bara tvo pjastra. Jafnvel einn
væri betra en ekki neitt. Þetta var
afskaplega hvimleiður ferðafélagi á
stað eins og þessum og ég benti til
leiðsögumannanna og sagðist mundi
kæra hann afdráttarlaust og auk
þess fara af baki.
— Einn pjastur, bara einn pjast-
ur, sagði maðurinn með þrákelkni í
svipnum. Þá þreif ég í tauminn og
snaraðist af baki. Sagði honum, að
ég nennti ekki að standa i þvi að
ferðast með svona mönnum. Ég gekk
siðasta spölinn, en náunginn sneri
við og forðaðist leiðsögumennina.
meyljónið dularfulla.
Þarna var talsverð brekka móti
suðri, gular klappir, gulur sandur.
Og sólin bakaði þetta svo óþyrmi-
lega, að okkur leið ekki beinlinis vel.
En hrifandi var það allt að einu.
Þarna í brekkunni liggur Sfinxinn
fram á lappir sinar, meyljónið mikla,
sem líklega hefur átt að varðveita
grafarhelgina i Giza. Það horfir af-
skræmdu andliti fram á fölbleika
sandauðnina þar sem ekkert skýlir
fyrir eyðimerkursólinni. Menn telja
iíklcgt, að Sfinxinn hafi upphaflega
borið höfuðmynd Kefrens faraós,
þess er næst stærsta pýramídann
byggði í Giza. En einhver hefur
talið sér skylt að klóra franian úr
andlitinu svo Kefren lítur út eins
og óheppinn slagsmálamaður eftir
réttarball. Sumir segja, að Napóle-
on heitinn hafi verið þar að verki,
en líklegra er að Arabar hafi verið
valdir að þessari skemmd.
Úlfaldarnir lögðust niður í mjúk-
an sandinn i lægðinni þar sem
Sfinxinn ber i pýramidana. Þar
voru Kanar í skræpóttum skyrtum
að mynda þessi fornlegu mannvirki
til þess að geta sannað það fyrir
fólkinu heima, að þeir komust þang-
að raunverulega. Og þar voru betl-
arar, sem báðu menn að taka af
sér mynd og gengu síðan hart eftir
greiðslu fyrir viðvikið.
Þarna frammi fyrir augliti Sfinx-
ins er gamalt hof sóldýrkenda; það
er með mjög þykkum veggjum og op-
ið upp í himininn. Ég veit ekki hvort
það er frá tímabili Aknatons, þess
merka faraós, sem innleiddi sólar-
dýrkun og lagði niður fjölgyðistrú
i Egyptalandi. Það mæltist nú ekki
ýkja vel fyrir. Hann var eiginmaður
hinnar fögru Nefertiti, sem prýðir
alla mögulega og ómögulega minja-
gripi í Egyptalandi. Höfuðið af
henni — eða raunar styttan, er á
safni í Berlín og þykir imynd kven-
legrar fegurðar þann dag i dag.
Aknaton faraó, maður hennar, var
nokíkrum áraþúsundum á undan
samtíð sinni en komst þó furðu vel
af fyrir mátt þeirrar helgi, sem faraó
hafði alltaf í augum þegnanna. Hann
hirti lítt um hernað svo sem vera
bar, fágaður máður og skreytti bygg-
ingar sínar með hamingjuríkum
fjölskyldumyndum, gagnstætt fyrir-
rennurum sinum, sem einkum höfðu
mætur á tvennu á myndskreyttum
fleti: Faraó að strádrepa óvini sina
með eigin hendi eða röð hertekinna
óvina, sem leiddir eru fram fyrir
hásætið. Það var auðvitað vonlaust
fyrir menningarfrömuð eins og
Aknaton áð breyta mörg þúsund
ára gömlum lífsskoðunum. Menn
vildu hafa sína guði og engar refj-
ar; þeir höfðu reynzt forfeðrunum
vel og voru nógu góðir fyrir þá
sjálfa. Þegar Aknaton faraó gekk til
feðra sinna, þá rifu þeir niður allar
styttur af sólguðinum og færðu allt
i fyrra horf. Aknaton hefur verið
nefndur fyrsti ídealistinn í sögunni,
jafnvel fyrsti einstaklingurinn, ef
svo mætti að orði kveða.
Það er eitthvað svo dulmagnað og
máttugt við þessi fornu mannaverk,
pýramídana, að mér finnst öll orð
vera fátækleg til að lýsa hughrif-
unum. Maður liefur það á tilfinn-
ingunni, að hér séu voldug rögn á
verði um forna helgi og hvorki
fyrr né síðar hafi menn látið eftir
sig aðra eins minnisvarða um getu
sína. Stórbyggingar nútimans verða
lítilmótlegar þegar höfð er i huga
verktækni vorra tíma á móti því
sem þá var. Þó fannst mér jafnvel
enn áhrifaríkara að sjá afskræmt
andlit Sfinxins, sem liggur fram á
lappir sínar í liki ljónsins. Það hef-
ur verið undursamlegt verk, meðan
það var óskemmt, gætt þessum dul-
arfulla svip, sem hæfði varðstöðu
þess í dauðaborginni.
Því Giza var borg hinna dauðu.
FYRIR DÓMSTÓLI ÓSÍRIS.
Aldrei í sögunni hafa menn und-
irbúið eilífðina af annarri eins kost-
gæfni, eins og þá, þegar þessi verk
voru reist fyrir nær fimm þúsund
árum. Þá voru menn bókstaflega
alla ævina að koma sér upp sæmi-
legum legstað, hver eftir efnum og
ástæðum. Faraó, sem var guðaættar
og algjör einvaldur, hann hafði að
sjálfsögðu aðstöðu til þess að láta
sinn eigin legstað bera langt af öllu
öðru. Keops lét hundrað þúsund
manns streða í tuttugu ár þangað
til hann var ánægður.
Þar sem Faraó byggði sér pýra-
mída til að hvílast í að eilifu, þar
fengu fyrirmenn að búa sér legstaði
i nánd og siðan hver af öðrum eftir
tröppum mannfélagsstigans. Það
sem nú er vitað um þessa tíma, er
flestallt fundið og fengið í þessum
eilífðarbústöðum. Egyptar trúðu þvi
nefnilega, að sálinni þætti það gott
að geta öðru hverju horfið til líkam-
ans. Þessvegna voru innýfli og heili
tekin úr líkum og sett i alabasturs-
krukkur, en skrokkurinn látinn
liggja í natriumsaltbaði um tirna og
siðan sviðinn að innan og smurður.
Það var heil visindagrein að ganga
frá múmíum; þau vísindi voru
kennd og iðkuð í „Húsi dauðans“.
Allt sem einn maður þurfti í hinu
daglega lífi, það var látið með hon-
nm i gröfina; ef hlutirnir voru ekki
til taks, þá voru gerðar myndir af
þeim á veggi grafarinnar. Það var
betra en ekki neitt. Og þjónustu-
lið þurfti hinn framliðni að hafa
með sér. Þessvegna voru gerðar
myndir af þrælum og ambáttum til
þjónustusamlograr undirgefni við
hinn framliðna. Það var jafnvel
MELKA GOLD EXPRESS skyrtan er saensk úrvalsfram-
leiðsla, framleidd úr NYLON JERSEY, efnið sem hefur
alla eiginleika hinnar fullkomnustu skyrtu.
♦ MELKA GOLD
EXPRESS skyrtan
er auðveld í þvotti.
♦ Þornar fl.iótt.
♦ Og er ótrúlega
endingargóð.
melka
Flibbinn heldur sínu upprunalega lagi þrátt fyrir mikla
notkun og marga þvotta.
H ERRADEI LD
GENERAL
ELECTRIC
Heimilistchi
KÆLISKÁPAR
ÞVOTTAVÉLAR
UPPÞVOTTA-
VÉLAR
STEIKAR-
OFNAR
PÖNNUR
BRAUÐRISTAR
ELDAVÉLAR
HRÆRIVÉLAR
ELECTRIC H.F. Túngötu 6 — Simi 15355
VIKAN 14. tbl. —