Vikan - 04.04.1963, Blaðsíða 44

Um 100 sérfræðingar víðsvegar um heim hafa unnrð
að samningu texta þessarar fróðlegu bókar.
Dr. theol. Sigurbjörn Einarsson biskup
hefur séð um hina íslenzku útgáfu.
HELZTU TRÚARBRÖGÐ HEIMS lýsir í máli og
undurfögrum myndum sex höfuðtrúarbrögöum
mannkyns:
KRISTIN TRÚ
GYÐINGDÓMUR
MÚHAMMEÐSTRÚ
BÚDDATRÚ
KfNVERZK HEIMSPEKI
HINDÚASIÐUR
Þessum helztu trúarbrögðum heims eru gerð glögg
skil, rakin saga þeirra og kenningar, lýst guðs-
húsum þeirra, mismunandi trúarsiðum og
margvíslegustu sértrúarflokkum.
Stærsta og fegursta safn erlendra listaverka,
sem sézt hefur í íslenzkri bók.
208 myndir þar af /74 litmyndir.
öll framsögn er sérstaklega skýr og auðveld, svo
að efni, sem í sjálfu sér er torskilið, verður
hverjum og einum auðskilinn lestur. ALMENNA BÓKAFÉLAGIÐ
....... i. .. i {
í Giza, þessum feiknlega kirkju-
garði. Annars finnur maður sárt
til þess, hvað söguþekkingin er af
skornum skammti á stað eins og
þessum þar sem hver steinn talar,
ef svo mætti segja. Á leiðinni til
baka ókum viði gegnum fátækra-
hverfið vestan Nílar þar sem Ev-
rópumenn eru gjarnan drepnir ef
þeir láta sjá sig einir á ferð eftir
að rökkva tekur. Hatur á Evrópu-
búum er flestum sameiginlegt, þó eru
Bretar verst séðir af öllum. Þrátt
fyrir yfirlætisfullar stássbyggingar
á bökkum Nílar, þá er fátæktin
brennimark landsins. Af lienni
sprettur hatrið. Fólkið sem situr á
hækjum sínum utan við glugga-
lausa steinkumbalda, á sér ekki
mörg tækifæri. Það hefur heyrt, að
einusinni var Egyptaland miðdepill
heimsins. Að visu voru menn þá
ekki vissir um, að veröldin héldi
áfram norðan Alpa eða sunnan við
landið Punt — en nú veit þetta fólk,
að Egyptaland hefur dregizt aftur-
úr. Þá er nærtæk og mannleg lausn
að hata og skella skuldinni á aðra.
Það er augljóst fyrir hvern, sem
Cairó gistir, að þar er margt í
átakanlegri mótsögn við glæsta for-
tíð landsins.
Ég gekk framá hakka fljótsins
eftir hádegismatinn og liorfði á
vatnið liða hjá. Þá komu ungir menn
og tóku sér stöðu sín hvorum megin
við mig.
— You American?
— Nei, en ég er ekki Breti, bætti
ég við.
hlaðið vistum í gröfina.
Þeir efuðust aldrei um líf eftir
þetta líf. Og í fyrsta sinn i sögunni
vcrður sú hugsun allsráðandi, að vel-
ferðin hinum megin, sé komin undir
breytni hérna megin grafar. Að
deyja, það var stærsti viðburðurinn
1 lífi hvers manns. Þá voru leigðar
grátkonur til að syrgja hinn látna
með háværuin harmakveinum. Því
nú var mjög óvíst, hvernig færi fyr-
ir honum frammi fyrir dómstóli
Ósíris. Fyrst gekk sálin fram fyrir
fjörutíu demóna eða djöfla og það
að sjá einn þeirra var ærið nóg.
Frammi fyrir hverjum djöfli varð
sáíin að geta hreinsað sig af einni
synd; tækist það ekki, þá reif vitis-
hundurinn í sig hjarta hins fram-
liðna. Nú var að þvi talsverð stoð
að kunna galdraformúlur nokkr-
ar; þær voru höggnar til minnis á
veggi grafarinnar. Væri maður vel
að sér í þessum formúlum, þá var
alveg eins líklegt að maður rataði
framhjá dómstóli Ósíris og inní
himnaríkið. Með því skilyrði, að
maður hefði ekki sannanlega myrt
eða stolið, guðlastað eða hrekkt
ekkjur og föðurlaus börn. Það voru
alvarlegustu syndirnar ásamt því að
hindra vatn Nílar í því að komast
yfir akrana. Ekkert ódæði jafnaðist
á við það.
„ÉG KÚGAÐI EKKI EKKJUR —
Himnaríki var einhversstaðar
langt i vestri. Það var til í nokkr-
um mismunandi útgáfum. Vinsælasta
hugmyndin var svona: Himnaríki er
gæðaland í vestri, þar er korn með
þriggja feta háum öxum, skurðir með
vatni um alla akra, fiskur i skurð-
unum og gnótt af fugli i sefinu.
Þeir fengu vatn í munninn við til-
hugsunina um slíkt himnaríki.
Ef maður hafði afrekað eitthvað
sérstaikt um dagana, þá þótti vel við-
eigandi að minnast þess með frá-
sögn einhversstaðar í gröfinni. Og
þá voru menn ekki að gera minna
úr þvi en efni stóðu til. Einn léns-
fursti, sem lagður var til hinztu
hvílu fyrir fjögur þúsund árum,
skrifaði þessi eftirmæli um sjálfan
sig á vegg grafarinnar: „Ég gerði
mér ekki dælt við dætur ríkra manna
og kúgaði ekki ekkjur, ég skapraun-
aði ekki bændum og það var engin
vesöld í minu umhvcrfi og enginn
svangur. Þegar hungursneyð kom
eitt ár, ræktaði ég alla akra héraðs-
ins endanna á milli. Ég hélt lifinu
í fólkinu og útvegaði því mat. Ég
gaf ekkjunni jafnt og hinni sem
átti sér mann og yfirleitt gerði ég
ekki mannamun----------.“
Sem sagt: „Vinsæll maður og vel
látinn og gegndi fjölda trúnaðar-
starfa fyrir sveit sína og hérað“ eins
og það heitir í nútímaeftirmælum
á fslandi.
Annar ombættismaður hefur sæmt
sig þessu eftirmæli:
„ . . Ég féll frá öllum kröfum um
ógreidda skatta, allt frá tíð forfeðra
minna. Ég fyllti hagana með bú-
peningi. Allt bar tvöfaldan ávöxt
og girðingarnar voru fullar af kálf-
um . . .“
Ilonum hefur vonandi ekki orðið
skotaskuld úr því að komast fram
hjá dómstóli Ósíris með allar girð-
ingar fullar af kálfum. Það má geta
sér til um allt það lof, sem sjálfur
faraó lét bera á sig í grafskrift;
alltaf varð liann að bera af sem
gull af eir. Það þótti sæma að mála
með sterkum litum hernaðarleg af-
rek faraó, jafnvel þótt Egyptar væru
í eðli sínu friðsöm þjóð og meira
hneigð fyrir akuryrkju en hernað.
Á hofi einu í Karnak er þessi
hressilega áletrun um hans mikil-
fengleik:
„Þegar höfðingar 'Sandþjóðar-
innar (Bedúína) rotta sig saman
og fyrirlíta lög faraó, þá gleðst
hans Hátign yfir þvi. Hann glcðst,
þegar menn gera uppreisn á móti
honum. Hjarta hans er sælt, þegar
hann sér blóð. Hann heggur höfuð-
in af uppreisnarmönnum og elsk-
ar stuttan bardaga meir en heils
dags veizlu.“
Þegar Ramses gamli barði niður
uppreisn i Sýrlandi, þá mætti halda
af eftirmælunum, að hann hefði
ráðið niðurlögum uppreisnarhersins
aleinn:
„Augu hans skutu gneistum, þeg-
ar hann sá þá. Hundrað þúsund
manns urðu máttvana af hræðslu
bara við það að sjá hann. Hann
líkist guðinum Set, þegar hann
sló þá niður og drap þá . . .“
Hann kallaði útlendinga einu nafni
aumingja.
Þetta og margt annað rifjast upp