Vikan - 25.04.1963, Blaðsíða 14

skriftum og öllu öðru. Það gátu lið-
ið svo mánuðir, að hann fengi ekki
línu frá henni, og svo allt í einu
tóku honum að berast bréf frá
henni daglega í viku eða hálfan
mánuð. Þannig stóð á því að hann
hafði ekkert fengið af veikindum
föður síns að vita. Og þó hafði faðir
hans látizt í gær, og Rashil varð-
að leggja af stað heimleiðis þegar
í dag.
Loftslagið var þannig í Indlandi,
að útför látinna varð ekki lengi
frestað. Þó að maímánuður væri
notalega svalur í Cambridge, var
þegar orðið brunaheitt í Banghipur.
Að vísu var þar íshús, og líkið af
föður hans mundi verða varðveitt
þar í nokkra daga. Isinn var fluttur
úr jökuljöðrum Himalayafjalla —
með flugvél nú orðið, enda þótt
faðir hans hefði sagt honum að þeir
flutningar hefði ekki tekið mikið
lengri tíma á tíð afa hans, þegar fót-
fráir hestar voru notaðir til þeirra.
Fyrir hugskotssjónum sínum sá hann
eins og í þoku hvar lík föður hans lá
á ísnum, en neyddi huga sinn á brott
frá því. Hann varð að verða sér úti
í farmiða fyrir milligöngu viðskipta-
skrifstofunnar, þar sem Josie vann,
og síðan að ganga frá farangri sín-
um. Auðvitað varð hann að segja
Josie hvernig komið væri. Hann
hafði gengið helzt til langt, en
mundi þó hafa látið það ganga
lengra, ef hann hefði ekki alltaf vit-
að hvað faðir hans mundi segja, ef..
„Sonur minn,“ heyrði hann rödd
föður síns í eyrum sér, ,,þú ert enn
ungur að árum, þegar þú heldur á
brott til dvalar í fjarlægu landi,
lengra í burtu en rödd mín nær.
En þú verður mér aldrei svo fjar-
lægur, að rödd hjarta míns nái
ekki til þín. Hagaðu þér alltaf eins
og að ég standi við hlið þér.“
Að visu hafði hann ekki alltaf
hagað sér eins og faðir hans stæði
við hlið honum, því að hann hafði
aldrei verið undir það búinn að
kynna Josie. í hreinskilni sagt —
hann hafði notið vissra stunda með
henni sér í lagi fyrir það, að faðir
hans stóð ekki við hlið honum. Og
nú, þegar faðir hans var látinn, var
alls ekki víst að oftar kæmi til þess.
Það er eins og látnum sé gefinn
sá eiginleíki að vera mönnum ná-
lægari en lifandi.
Hann braut heilann um þetta og
annað á meðan hann gekk hægum
skrefum sem leið lá, og eftir stund-
arfjórðung gekk hann inn í við-
skiptaskrifstofuna, þar sem Josie
vann. Hann sá glóa á rauða lokka
hennar við bakgrunn grárra skjala-
skápanna. Það höfðu einmitt verið
þessir rauðu lokkar hennar, sem
fyrst vöktu athygli hans á henni —
þessi furðulegi háralitur. Gat það
átt sér stað að hann væri eðlilegur.
Hann hafði athugað auglýsingarnar
í tímaritunum í lesstofunni. Það gaf
auga leið, að bandarískar stúlkur
gátu valið um hvern þann háralit,
sem þær vildu. En hann hafði aldrei
haft hugrekki í sér til að spyrja
Jose hvort hún hefði valið sér þenn-
an háralit.
Hún varð komu hans vör og fagn-
aði honum með innilegu brosi. Ylur
þess dró hann að henni, eins og
alltaf. Rödd hennar lét sem söngur
í eyrum hans.
„Halló, Rash! Hvaða erindi átt
þú hingað um þetta leyti dags? Áttu
ekki að vera í eðlisfræðitíma eða
einhverju þess háttar?“
Hann dró símskeytið upp úr vasa
sínum og rétti henni það þegjandi.
Hún las það, glaðvært brosið vék
af aðlaðandi en ekki sérlega fögru
andliti hennar fyrir alvörusvipnum.
„Já, en hamingjan góða, Rash,
þetta er hræðilegt. Þú hafðir ekki
hugmynd um að hann væri veikur
eða neitt þess háttar, var það?“
Hann hristi höfuðið. Tárin komu
íram í augun og döggvuðu hvarm-
ana. Hún sá það, leiddi hann inn á
milli tveggja hárra skjalaskápa og
vafði hann örmum.
„Rashil, vinur ...“
Hann hallaði höfði að öxl hennar
andartak. Rétti síðan úr sér. „Josie,“
sagði hann og rödd hans titraði. „Ég
verð að leggja af stað heim í dag.
Hvernig fæ ég farmiða?"
„Það verður erfitt, vinur, á þess-
um annatímum, en ég skal gera allt,
sem í mínu valdi stendur. Faðir
þinn var mikils metinn, er ekki
svo?“
„Já, ég geri ráð fyrir því að hann
hafi verið það. Hann var fram-
kvæmdastjóri félagsins — mestu
hampframleiðslu á Indlandi."
„í ríkisstjórninni, á ég við?“
„Jú, hann var ráðherra."
„Ég segi þeim það. Á stundum
hefur það sín áhrif. En ef það skyldi
bregðast — geturðu þá ekki snúið
þér til sendiráðsins, eða ..
„Ég vildi helzt vera laus við það.“
„Láttu mig þá um það, vinur.
Hamingjan góða, hvað ég mun sakna
þín.“
Hún þrýsti sér fast að honum, og
í harmi sínum lét hann undan þeirri
hneigð, sem hann hafði alltáf haldið
í skefjum — vafði hana að sér og
þannig stóðu þau í heitum faðm-
lögum nokkur andartök. Svo lagði
hann hönd að hnakka hennar og þau
kysstust. Það höfðu þau ekki heldur
gert áður. Það kom annarlegu róti
á tilfinningarnar um leið og það
sefaði þær þægilega.
„Rash,“ mælti hún lágt. „Ég býst
ekki við að þú gerir þér nokkurn
tíma grein fyrir því, hvað þú hefur
kennt mér ...“
„Kennt þér, Josie?“
„Að karlmaðurinn geti verið ljúf-
ur og hæverskur, þolað biðina í stað
þess að hrifsa til sín ...“
Hann starði á hana, slíkri furðu
lostinn að hún hörfaði um skref.
„Látum það vera. Ég veit ekki
sjálf hvað ég á við. Ég skal ná í
farmiðann, Rash. Hafðu ekki neinar
áhyggjur af því.“
Hann hélt á brott. Treysti henni
fyllilega. Hún var svo fær í starfi
sínu og mundi áreiðanlega gera allt,
sem unnt reyndist. Seinna um dag-
inn, þegar hann var að ganga frá
farangrinum, hringdi hún.
„Rásh, ég sting farmiðanum í
pósthólfið þitt.“
„Þakka þér innilega fyrir, Josie.“
„Heyrðu mig, Rash. Ég kæri mig
ekki um að við kveðjumst. Þessi
stund í morgun verður að vera okk-
ur nóg. Mér er illa við allar kveðj-
ur. Það er eins og þær bindi endi
á allt.“ Hún þagnaði við andartak.
„Það er aðeins eitt — þú kemur
aftur?“
„Það vona ég.“
„Það vona ég líka. En þangað til
... vertu sæll ...“
Rödd hennar kafnaði allt í einu
af ekka.
„Josie,“ hrópaði hann. „Ég verð
að sjá þig áður en ég fer ...“
„Allt í lagi, Rash. Ég geymi þá
farmiðana.“
Hann lagði af stað með allra síð-
ustu flugvél til New York og það
mátti ekki tæpara standa, að hann
næði með áætlunarþotunni til Cal-
cutta. Hann settist á sinn stað,
spennti að sér beltið, hallaði sér
aftur á bak í sætinu og lokaði aug-
unum. Þennan morgun hafði hann
farið snemma á fætur eins og hann
var vanur, snætt morgunverð og
gengið sína venjulegu leið yfir garð-
inn til að taka þátt í eðlisfræðistund,
og nú var hann á leið heim til Ind-
lands til átaka við örðugleika, sem
hann vissi ekki einu sinni hverjir
voru. Fjölskylda hans var marg-
menn og kom víða við, og hann var
einkasonur föður síns. Eftir útför-
ina ...
Útförina, hún yrði að öllu leyti
undirbúin þegar hann kæmi, og það
var ætlazt til þess af honum — að
þess mundi krafizt af honum — að
hann tæki þann þátt, sem honum
bæri í þeirri athöfn. Það mundi
hann ekki gera, mundi bókstaflega
ekki geta það. Beltið þrengdi allt
í einu að honum og hann rétti sig
í sætinu til að losa það. Hreyflarnir
öskruðu og hinn mikli flugvélar-
skrokkur skalf og nötraði. Hann
lokaði augunum á ný og beið átekta,
kvíðandi að vissu leyti og þó með
fagnaðarkenndri eftirvæntingu. Og
um leið tók hann sína ákvörðun.
Það var blátt áfram óhugsandi á
þessari tækniöld, að halda í heiðri
ævaforna útfararsiði, sem byggðust
á hjátrú og forneskju.
„Það kemur ekki heldur til, að
þeir verði hafðir í heiðri," mælti
hann upphátt. En rödd hans drukkn-
aði í öskrinu frá hreyflunum um
leið og þotan hóf sig til flugs.
FJÖLSKYLDAN beið hans öll á
flugvellinum í Calcutta. Það var
einungis föður hans, sem vantaði
í hópinn — hinn hávaxna og hold-
skarpa, tígulega mann, sveipaðan
hvítri skikkju og höfði hærri en
allt hitt fólkið. Hann fann veru-
leikann leggjast að sér eins og farg
nokkur andartök. Svo var hann um-
kringdur fjölskyldu sinni, vafinn
örmum og þrýstur vöngum og loftið
titraði af hrópum og kjökri, fjöl-
skyldusamkenndin, fj ölskylduvarm-
inn, fjölskylduumstangið. Hann
saknaði þess óumræðilega að sjá
ekki föður sinn standa lítið eitt ut-
an við hópinn og bíða þolinmóðan
þangað til mestu fagnaðarlætin voru
runnin af börnunum og kvenfólk-
inu, frænkunum og öðrum í fjöl-
skyldunni. Áður hafði hann alltaf
neytt færis að sleppa úr faðmlög-
um þeirra til föður síns og hlakkað
til þess er hann þrýsti hönd hans,
fast en rólega og af ríkum skilningi.
„Sonur minn ...“
Hann beið þess ósjálfrátt að
heyra þessa lágværu rödd, og varð
skelfingu gripinn, þegar hann gerði
sér jafnskjótt grein fyrir því, að
hann mundi aldrei heyra hana aftur.
Þess í stað heyrði hann móður sína
kjökra:
„Rashil, Rashil, sonur minn, ástin
mín, við höfum öll beðið komu
þinnar. Þú verður að segja okkur
hvað við eigum að hafast að. Nú
ert þú höfuð fjölskyldunnar, Rashil;
dauða hans bar svo óvænt að,
án ...“
Hún grét og talaði í senn og vafði
hann örmum.
„Segðu mér allt um það, móðir,“
sagði hann og reyndi að róa hana
öldungis eins og faðir hans mundi
hafa gert.
Þau settust inn í bílana, sem biðu
þeirra, og eins og venja var, urðu
þar hin mestu þrengsli. í bílnum
með honum og móður hans voru
þær Padmaya systir hans, tveir
elztu föðurbræður hans, konur
þeirra og elztu synir og tvær föður-
systur og skikkjur þeirra blöktu til
í súgnum inn um opna bílgluggana.
Það var kæfandi hiti og hvarvetna
múgur manns á ferli. Hann hafði
alveg gleymt því hve fjölmennt var
í Banghipur.
Fjölskyldan talaði og masaði án
afláts, nema Padmaya; hún sat
kyrr og þagði. Hann leit til hennar
og augu þeirra mættust. Hún skildi
hann og það vottaði fyrir leyndu
brosi um varir henni. Hann vissi
að hún mundi segja honum ljóst
og skilmerkilega frá öllum atburð-
um þegar tóm gæfist til; þangað til
yrði hann að láta sér nægja þá
tætingslegu frásögn, sem allir
kepputst við að láta honum í té.
Faðir hans hafði látizt skyndilega
úr hjartaslagi. Honum hafði því ekki
unnizt tími til að ganga frá neinu.
Hann hafði, venju samkvæmt, farið
snemma á fætur og bjó sig undir að
leggja af stað til starfa í skrifstof-
um fyrirtækisins, sem hann hafði
stofnað og veitti forstöðu.
„Hann sneri sér að mér,“ sagði
móðir Rashils með ýktum áherzl-
um og tár í augum. „Hann sneri sér
að mér til að segja mér hvað gera
skyldi þangað til hann kæmi heim
aftur. Hann opnaði munninn til að
tala, en kom ekki upp neinu orði,
og ég sá undrunina í augum hans.
Og svo hneig hann niður á gólfið.
Eftir það mælti hann ekki orð, enda
þótt við lyftum honum strax á fæt-
ur aftur. Ég hafði ekki einu sinni
hugmynd um til hvers hann hafði
ætlazt til af mér þá um daginn, svo
að ég hafðist ekki að, heldur sat
hjá rekkju hans, þangað til ..
„Við sátum öll hjá honum,“ greip
eldri föðursystirin fram í.
„Nema Padmaya,“ sagði hin föð-
ursystirin.
„Alilr ættingjarnir," sagði annar
föðurbræðranna.
„Nema Padmaya," sagði föður-
systirin enn.
En Padmaya mælti ekki orð sér
Framhald á bls. 40.
— VIKAN 17. tbl.