Vikan - 01.08.1963, Blaðsíða 13
Ieli, hestahirðirinn, var þrettán ára þegar hann hitti í fyrsta
sinn ríka drenginn, Don Alfonso. Ieli var á þeim árum svo
smávaxinn að hann náði ekki einu sinni meö kollinum upp í
kviðinn á Biönchu gömlu, foryztuhryssunni, sem gegndi því
virðulega embœtti að bera hiarðbjölluna um hálsinn. Það mátti
ganga að Ieli vísum uppi á klettum eða hæðunum í nágrenni
hrossastóðsins, þar sem það var á beit hverju sinni.
Þegar vinur hans, Don Alfonso, kom í sveitina í sitt árlega
sumarfrí, var hann vanur að koma til fundar við Ieli á hverjum
einasta degi sem rann yfir Tebidi. Þeir voru vanir að skipta
jafnt á milli sín krásum litla aðalsmannsins og byggbrauði
hestadrengsins, og svo auðvitað líka ávöxtum þeim er þeir
hnupluðu úr görðum nágrannanna. í upphafi kynna þeirra
kallaði hestasveinninn ríka drenginn: „Yðar hágöfgi“, en þann-
ig ávarpar alþýða manna á Sikiley menn af aðalsstéttum. En
eftir að þeir höfðu flogizt á í vondu nokkrum sinum, urðu
þeir óaðskiljanlegir vinir. Ieli kenndi vini sínum að klifra
upp í hreiður skjóranna í trjátoppúnum, en sum þeirra voru
jafnvel hærri en klukkuturninn í Licodia. Hann kenndi honum
að fella spörva á flugi með steinkasti. Hann kenndi honum
að komast á bak ótemjum á harðahlaupum með því að grípa
í fax þeirrar, sem fremst var í hópnum og virða að vettugi
hið reiðilega frýs hinna ótömdu fola í stóðinu.
Hvílíkir dýrðardagar. Á harðaspretti var hleypt yfir akra
og engi, en föx hestanna sveifluðust til og frá í vindinum.
Ó, þessir dásamlegu apríldagar, þegar riðið var á harðaspretti
yfir nýslegna akrana og hrossin þutu áfram með fjúkandi
manir. Vindurinn hafði lagt cslegna grasið í bylgjur, svo hross-
in frýsuðu þegar þeim var hleypt út á heiðina. Ó, þessir dá-
samlegu sumardagar, þegar hin ljósa byggð lá þögul undir
skýjuðum himni og brakaði í engisprettunum eins og brenn-
andi kornstönglum, er þær mörðust milli moldarkögglanna.
Eða hinn dásamlegi vetrarhiminn sem skein á milli naktra
möndlutrjánna, sem skulfu í norðanvindinum. Eða hinir frosnu
reiðvegir, sem dunuðu undan hófum hestanna. Eða lævirkj-
arnir, sem sungu í háloftunum og virtust renna saman við
himinblámann. Eða sumarkvöldin, sem breiddust hægt yfir
byggðina eins og seinlát kerlingarvella. Eða hinn dásamlegi
ilrnur heýsins, sem maður sökk á kaf í meðan það var nýtt.
Eða hið þunglyndislega suð skorkvikindanna og hinar tvær
tóntegundir úr flautu Ieli, ætíð hinar sömu: ee, oo, ee, oo.
Tónlist sem kom manni til að hugsa um fjarlæga hluti: Jóns-
messuhátíðina eða jólin, eða jafnvel kvöld liðins veizludags.
En allir þessir atburðir, sem voru löngu umliðnir og virtust
svo sorglega fjarlægir, orkuðu þannig á hugann að manni gat
vöknað um augu við minninguna eina saman, og hinar tindr-
andi stjörnur sem ljómuðu á himninum fylltu hjartað þrá
og söknuði.
En Ieli þjáðist ekki af neinu slíku þunglyndi. Hann settist
niður á hæð eina, kinnar hans þöndust út í samræmi við leik
hans á hljóðpípuna: ee-oo, ee-oo, eé-oo. Hann safnaði stóðinu
saman með hrópum og steinkasti og rak það inn í hesthúsin
bak við Poggio Alla Croce.
Másandi af mæði hljóp hann eftir dalshlíðinni og hrópaði
til Don Alfonso:
„Kallaðu á hundinn, halló, kallaðu á hundinn“, eða: „Hentu
steini í Zaino, sem er þarna inn á milli runnanna og hreyfist
varla úr spoi’um“ — eða: „Mundu eftir að koma á morgun með
saumnáliná sem Lia lofaði mér“.
Hann var snillingur í öllu sem laut að saumaskap með nál
og tvinna, og hann hafði ætíð með sér á ferðum sínum lítinn
poka með saumadóti, svo hann gæti gert við rifnar buxur eða
saumsprottna ermi, ef nauðsyn krafði. Einnig var hann snill-
' ingur í að flétta hrosshár. Og ekki var hann í vandræðum með
þvottaefni ef hálsklúturinn hans óhreinkaðist, því þá hreins-
aði hann klútinn með nærtækum leir, sem fannst í dalnum.
í stuttu máli sagt, ef hann hafði pokaskjattann sinn með sér,
var hann óháður allri veraldlegri aðstoð um þjónustubrögð
hvort sem hann var staddur í skógum Resecone eða á sléttum
Caltagirone. Lia húsmóðir hans sagði oft um hann:
„Sjáið Ieli. Hann hefur mestan tíma þess sem af er ævinni
verið einsamall úti í haga. Maður gæti látið sér detta í hug
að hann væri afkvæmi einhverrar hryssunnar. En ætli þessi
einvera sé ekki orsök þess að hann hefur lært að bjarga sér
í öllu á eigin spýtur.“
Það var að vísu rétt að Ieli þarfnaðist ekki annarra, en
hitt var aftur á móti eins víst að fólkið á búgarðinum hefði
verið fúst til að rétta honum hjálparhönd, ekki sízt vegna
þess að hann var mesti greiðapiltur og hver sem vildi gat
fengið hann til snúninga. Lia bakaði handa honum brauð af
trúarlegri miskunnsemi, og hann endurgalt henni brauðið með
vel gerðum litlum tágakörfum, sem voru hentugar undir egg,
reyrsnældum eða öðrum smámunum.
„Við erum eins og hestarnir í haganum, ssm klóra hver
öðrum með þvi að kljást“, sagði Lia stunaum.
Á Tebidi-búgarðinum þekktu allir Ieli frá blautu barnsbeini.
Þaö mátti því með sanni segja ao hann hefði alizt upp með
útigönguhrossum, því hvar sem stóðið var á beit hverju sinni,
þar var hann nálægur. Það var því líkast og hann dytti allt í
einu niður úr skýjunum og birtist á jörðunni, þegar enginn
átti hans von, og í raun og veru átti hann hvorki heimili né
fjölskyldu.
Móðir hans var vinnukona í Vizzini. Hann sá hana að jafn-
aði einu sinni á ári, þegar hann rak hestana á markaðinn sem
jafnan var haldinn í sambandi við Jcnsmessuhátíðina. Og á
þeim degi, sem hún féll frá, voru honum send skilaboð um
það sem skeð hafði á laugardagskvöldi. Ilann var tekinn við
hestagæzlunni aftur á mánudagsmorgni, svo enginn virkur
dagur féll úr hjá honum í vikunni. En veslings drengurinn
var þá í svo mikilli geðshræringu að hann gætti þess ékki
að stóðið hafði lagt leið sína inn á nærliggjandi hveitiakur.
„Þú þarna, Ieli,“ sagði massaro Agrippino við hann, „þú
ættir skilið að finna fyrir svipunni minni, þú tíkarsonur".
Ieli snaraðist af stað til hinnar dreifðu hjarðar og rak hross-
in hryggur í huga áleiðis til hæðanna. En hann sá móður sína
sífellt fyrir augum sér, höfuð hennar vafið hvítu líni, og af
vörum hennar kom ekkert orð framar.
Faðir hans var kúahirðir í Rageloti, sveitinni er liggur að
baki Licodia. en bar var hægt að safna malaríunni í sæti,
sögðu bændurnir í nágrenninu í gamni, því að í malaríuhér-
uðunum eru yfirleitt ágætis bithagar og kýrnar sýkjast ekki
af malaríu. Ieli hélt sig með stóðinu allt árið, ýmist í Donferr-
ante, Comeda eða í Valle Del Iacitano, eftir því hvar bezt var
beitin hverju sinni. Og veiðimenn eða ferðamenn, sem lögðu
þar leið sína um stundarsakir, sáu honum bregða fyrir hér
og þar, einstæðingslegum, líkast hundi án hr.sbónda.
Hann fann aldrei til leiðinda, því hann var nú einu sinni
vanur því að vera með hrossunum, c:m þokuðust hægt og
hægt áfram á undan honum, bítandi smáragrasið. Og fugl-
arnir sem sveimuðu í kringum hann í stórum flokkum, voru
vinir hans, en sólin hélt áfram á sinni hægu göngu þar til
skuggarnir lengdust og hurfu loks með öllu. Hann gaf sér
tíma til þess að fylgjast með því hvernig skýin breyttu smám-
saman um mynd og líktust stundum fjöllum og dölum þar
í nágrenninu. Hann gaf nánar gætur að vindstöðunni og vissi
því úr hvaða átt mátti vænta stórviðris, og eins reyndi hann
að ráða leyndarmál skýianna, einkum hvaða litur á þeim boð-
aði snjókomu. Sérhver hlutur hafði sína mynd og sína ætlun,
og það var alltaf eitthvað til að horfa á, eða hljóð til að hlusta
eftir allan daginn. Er leið að sólsetri, blés Ieli í ylliviðarhljóð-
pípuna, en foryztuhryssan skokkaði í áttina til hans. Hún
virtist hafa misst alla lvst á smáragrasinu og staðnæmdist
hjá honum og horfði á hann stórum, hugsandi augum.
Eini staðurinn sem vakti hjá honum þunglyndi, var
Passanitelloauðnin, en þar fyrirfannst hvorki gras eða runni,
og á heitum sumardögum sást þar aldrei fugl á flugi. Hrossin
röðuðu sér þá í hringlaga fylkingu til að mynda skugga hvert
fyrir annað og hýmdu þannig með drúpandi höfðum, og á
hinum löngu dögum þreskitímans, urðu allir að búa við þessa
skjannabirtu sextán klukkustundir á dag og þola hinn líttbæra
hita dagsins.
Þegar haglendið var gott, voru hrossin ekki eins rásgjörn
og þá gafst arengnum næði til ýmsra hluta. Hann bjó þá
stundum til holukörfur, sem notaðar eru í knattleik, útskornar
Framhald á næstu síðu.
VIKAN 31. tbl. —