Vikan - 01.08.1963, Síða 39

átti þar frumkvæðið, en þeir hin-
ir voru farnir að taka undir við
hann.
Þegar máltíðinni var lokið,
reis Dmitri á fætur. Það sótti á
hann, að hann væri ef til vill
ekki maður til að ráða framúr
þeim vandamálum, sem nú
mundu krefjast úrlausnar. Hvers
vegna að láta áhyggjurnar ná
tökum á sér og vera stöðugt að
hugsa og skipuleggja fram í tím-
ann? Uppgjöf? Mundi hún reyn-
ast svo örðug þegar allt kæmi til
alls? En það mundi ekki heldur
auðvelt að má út þrjú ár við
fullt sjálfstæði og sjálfsákvörð-
unarrétt; þriggja ára sigursæla
baráttu fyrir lífinu, sem hafði
ekki einungis stöðugt bætt að-
stöðu þeirra, heldur og hert þá og
kennt þeim að treysta á sjálfa sig
og meta hæfileika sína. Enda
þótt hann væri enn barn að ár-
um, hafði hann lengi verið full-
orðinn maður. Hann komst að
raun um að það, sem honum
hafði tekizt og gert hafði hann
að manni í sínum eigin augum
og orðið til þess að hann fann
tilgang í lífi sínu, var orðinn óaf-
máanlegur þáttur í eðli hans.
Mundi vera unnt að tægja þann
þátt sundur með valdboði?
Hann hneppti að sér úlpunni
og tók eftir því að Nayda stóð
hjá honum.
„Ertu að fara niður í borgina?"
„Nei. Ég ætla bara að horfa á
loftárásirnar dáltila stund.“
„Ég hef ekki komið út fyrir
hellinn í þrjá daga,“ sagði
Nayda.
Augu þeirra mættust, og í
bláma þeirra las hann bæn, sem
hún gat ekki borið fram í orði.
„Ferðu í úlpuna þína. Þú get-
ur komið með mér, ef þú vilt.“
Hún fylgdist með honum án
þess að mæla orð af vörum. Úti
fyrir var nístingskuldi. Þau stóðu
hlið við hlið og fylgdust með loft-
árásinni. Loks varð Nayda til að
rjúfa þögnina. „Ég held að þú
sért ekki hættur að hugsa um að
yfirgefa Rússland,“ sagði hún.
„Þú veizt svo margt, sem við hin
vitum ekki. Þú skilur hluti, sem
við skiljum ekki. Og þú gerir þig
ekki ánægðan með það eitt að
hafa nóg að bíta og brenna."
Það var svo myrkt, að hann sá
rétt aðeins móta fyrir andliti
hennar.
„Þeir hinir vilja ekki yfirgefa
Rússland," sagði hún. „Þeir gera
sig ánægða með minna en þú. Ef
yfirvöldin taka þá í sínar hend-
ur, gera þeir sig ánægða með að
fá föt og fæði, og að þeim sé sagt
fyrir verkum.“
Hún hugsaði á sama hátt og
hann. Og þau vissu það bæði.
„Heldurðu í rauninni að þú
getir sloppið á brott úr Rúss-
landi?“ spurði hún.
„Ég veit það ekki. Það krefst
undirbúnings. Ég sá landabréf
um daginn, í eintaki af Pravda,
sem fest hafði verið upp á til-
kynningatöfluna í pósthúsinu.
Veiztu það, að Norður-Rússland
liggur að landamærum Finnlands
og Noregs?“
„Ég hef heyrt talað um Finn-
land. Finnar berjast gegn okk-
En ég er ekki viss um hvar Nor-
egur liggur."
„Það væri framkvæmanlegt að
komast yfir víglínurnar og yfir
Finnland til Noregs."
„Ef þú ferð, þá vil ég líka
fara.“
„Þetta er ekki nema ráðagerð.
Við sjáum til.“
„Nei,“ sagði hún. „Ég vil ekki
að þú talir mig af þér eins og
þá. Þú sagðir þeim að þetta sé
allt ráðagerð, bæði með útlendu
peningana og annað, og við verð-
um að sjá hverju fram vindur.
Samt sem áður ertu að hugsa um
að fara. Og ég vil að þú takir
mig með þér, ef þú ferð. Ef ekk-
ert okkar fer, þá er það í lagi.
En ef þú ætlar að fara án þeirra
hinna, verður þú að lofa því að
taka mig með þér. Hvort sem þú
verður eða ferð, máttu ekki
skilja mig eina eftir. Ekki einu
sinni hjá þeim hinum.“
„En ef ég get ekki lofað því?“
„Þá yfirgef ég hellinn og gef
mig fram við yfirvöldin í borg-
inni og þau geta gert við mig það,
sem þeim sýnist. Það er bezt
illu af lokið, og ég vil ekki valda
þér erfiðleikum. Og ég vil helzt
ekki vita af því, að þú ferð
seinna einsamall."
Hann gat greint hve föl hún
var. Og einhvern veginn vissi
hann að hún hafði tekið ákvörð-
un, sem ekki yrði haggað.
„Allt í lagi,“ sagði hann. „Ef
ég fer, þá tek ég þig með.“
„Þú lofar því?“
„Ég lofa því.“
Hún lagði höndina á úlpuermi
hans. Þau stóðu hlið við hlið og
horfðu yfir borgina, á eldana,
leiftrin af sprengjum og flöktandi
leitarljósin. Öðru hverju gaus
upp bál, þegar sprengjurnar
hæfðu eitthvert eldfimt skot-
mark.
Grant Hollis sat á trjábolnum
sem fyrr, þegar Dmitri bar að.
„Halló, Dmitri," sagði hann.
„Þú ert snemma vikunnar í við-
skiptaerindum í þetta skiptið.“
„Ég er ekki í viðskiptaerind-
um í þetta skiptið," svaraði
drengurinn.
„Jæja, er það eitthvað annað,
sem þú hefur í huga?“
„Já. Ef til vill getur þú hjálp-
að mér.“
Einmitt það, hugsaði Grant
Hollis. Fyrst Katya, og síðan
hann....
„Þú ert fróður í landafræði, er
þ'að ekki?“ spurði Dmitri.
„Ég er skipstjóri, svo að það
er gert ráð fyrir að ég kunni þar
eitthvað fyrir mér,“ svaraði
Grant.
„Hvað mundi vera langt frá
Murmansk til Noregs?"
„Hvaða hluta Noregs?“
„Einmitt það já. Hvað hefurðu
í huga?“ Hann virti drenginn fyr-
ir sér.
Dmitri horfði þögull og athug-
andi á hann andartak. Hann varð
að taka ákvörðun. Mátti hann
treysta þessum manni?
„Þú ert að hugsa um að kom-
ast á brott úr Rússlandi, er ekki
svo?“
„Og ef svo væri?“
Þeir horfðu hvor á annan.
„Ég skil,“ mælti Grant. „Þú
vilt fá að vita hvað sé stytzta
leiðin yfir land að fara?“
„Má ég treysta þér?“ spurði
drengurinn. „Má ég vera viss
um, að þú segir engum frá ráða-
gerð minni?“
„Dettur þér í hug að ég fari
að framselja þig? Hef ég nokkuð
verið að skipta mér af því þó að
þú seljir þessar litlu tréskurðar-
myndir mínar á þúsund rúblur
hverja, og þénir verulega á þeim
viðskiptum. Ég virði þig fyrir
það. Við höfum ræðzt við um
marga hluti undanfarna mánuði.
Það hefur verið merkilegt fyrir
mig að fylgjast með þeim breyt-
ingum, sem orðið hafa á allri
hugsun þinni og hugarfari, að
kalla dag frá degi. Það hefur ver-
ið mjög lærdómsríkt.“
Dmitri hlustaði á hann af at-
hygli, en þó var það einkum eitt,
sem honum lék hugur á að vita
nánar.
„Hver sagði þér að við seldum
myndirnar á þúsund rúblur
hverja? Einhver sjómannanna?“
„Nei. Það vildi svo til að ég
rakst á eina af tréskurðarmynd-
unum í Intourist-gistihúsinu í
kvöld er leið. Hún stóð þar á
borði, sem kona ein vinnur þar
við. Hún kvaðst hafa greitt þús-
und rúblur fyrir hana. En ég
geri raunar ráð fyrir að þú miss-
ir hana sem viðskiptavin, Dmitri.
Það getur nefnilega farið svo að
ég láti hana hafa nokkrar mynd-
ir gefins.“
„Það skiptir ekki svo miklu
máli. En mig langar til að vita
nánar um þessa konu.“
„Einmitt það? Undarleg til-
viljun, því að hana langar líka
til að vita eitthvað nánar um þig.
Hún bað mig að heimsækja sig
í gistihúsið í dag, til að ræða við
sig um þig. Hefurðu nokkra hug-
mynd um hvað henni getur geng-
ið til?“
„Veiztu hvaða kona þetta er?“
„Já. Hún starfar sem túlkur
við afgreiðslu skipanna og hefur
umsjón með veitingasalnum í
Intourist-gistihúsinu á kvöldin."
„Og þar að auki er hún
kennslukona, sem þeir í Moskvu
hafa sent hingað til að smala
okkur unglingunum hérna í
Murmansk saman og senda okk-
ur í betrunarskóla. En ég er alls
ekki viss um að það, sem þeir
vilja kenna okkur þar, sé manni
fyrir beztu. Og ef ég trúi þér
fyrir þessu öllu — má ég þá
treysta því, að þú segir þessari
konu ekki að ég hafi verið að
spyrja þig um skemmstu leið-
ina héðan til Noregs?"
„Ég segi henni ekki neitt það,
sem þú vilt ekki að ég láti upp-
skátt við hana,“ mælti Grant
lágt. „Ertu að, hugsa um það í
alvöru að reyna að brjótast þetta
landleiðina? Nú í vetur?“
„Ég verð að reyna það í vet-
Framhald á bls. 49.
(JTIAGARNIR
FRAMHALDSSAGAN
4. HLUTI
eftir ROBERT F. MIRVISH
teikning BALTASAR
LOKS VARÐ NAYDA TIL AÐ RJÚFA
ÞÖGNINA. „ÉG HELD AÐ ÞÚ SÉRT EKKI
HÆTTUR AÐ HUGSA UM AÐ YFIRGEFA
RÚSSLANDSAGÐI HÚN.
VIKAN 31. tbl. — gg