Vikan - 01.08.1963, Síða 51
FYRIR ÞVÍ URSKURÐAST
Svar við: HVERNIG DÆMIR ÞÚ? á bls. 20.
Barnsfaðernismál fjalla um sönnun á faðerni óskilgetinna
barna. Slík mál eru mjög algeng hér á landi. Er það að l'kum,
þar sem rúmlega fjórðungur fæddra barna hérlendis er
óskilgetinn.
Hitt er fátíðara, að rekistefna sé gerð út af faðerni barna,
sem fædd eru í hiónabandi. Þó gera lögin ráð fyrir þeim
möguleika, að eiginmaður geti borið brigður á faðerni sitt
að barni, sem eiginkona hans eignast. Þessi málaflokkur er
kallaður véfengingarmál. Rétturinn til véfengingar á faðerni
barns, sem fætt er og getið í hjónabandi, er ekki eingöngu
í höndum eiginmannsins, heldur getur barnið sjálft eignazt
þennan rétt, og í sumum tilvikum ákveðnir erfingjar eigin-
mannsins að honum látnum.
í sifiaréttinum gildir sú regla um faðerni að barni, sem gift
kona elur, að sá verður talinn faðirinn, sem hjónabandið
bendir til. Sá, sem vill byggja rétt sinn á öðru faðerni, verð-
ur að leggja fram óyggjandi sannanir fyrir staðhæfingu sinni,
ef dómari á að taka hana til greina. Slíkur dómur verður
ekki byggður á neinum likum eða sönnunarmati. í lögum
um afstöðu foreldra til skilgetinna barna er þessi regla orðuð
svo fortakslaust, að krafa stefnanda í véfengingarmálum verð-
ur því aðeins til greina tekin, að telja megi víst, að barnið
geti eigi verið getið af eiginmanni móður þess.
Þegar virt. eru sönnunaratriði varðandi faðerni stúlkunnar
í framangreindu dæmi, virðast þau öll hníga í þá átt, að Jón
Jónsson sé faðir hennar. En hins vegar verður ekki talið, að
lögfull sönnun sé fram komin fyrir þeirri niðurstöðu.
Það liggja fyrir staðhæfingar um það, að barnið likist á
engan hátt hinum látna eiginmanni móðurinnar, en svipi hins
vegar mjög til Jóns og ættmenna hans. Þessi atriði geta ásamt
öðru skapað líkur, en verða aldrei sönnun. Samfarir þeirra
Jóns og Dýrfinnu á getnaðartíma barnsins eru auðvitað engin
sönnun um faðernið og allra sízt, þar sem barnsmóðirin var
í hjónabandi á þessu tímabili og bjó samvistum við eigin-
manninn.
Um þá staðhæfingu, að holdleg mök hafi ekki átt sér stað
milli hjónanna tvö síðustu árin, sem eiginmaðurinn lifði, er
Dýrfinna ein til frásagnar, og verða úrslit málsins því ekki
byggð á því vætti hennar.
Með tilliti til hinnar ströngu sönnunarreglu laganna varð-
andi véfengingu á faðerni, sem getið er í hjónabandi, verður
litið svo á, að hvorki hafi tekizt að sanna faðerni Jóns Jóns-
sonar né afsanna faðerni hins látna eiginmanns að Hörpu
Flosadóttur. Samkvæmt þessari ályktun verður krafa Hörpu
um það, að hún verði talin dóttir Jóns, ekki til greina tekin.
Þegar litið er annars vegar á þær sterku líkur fyrir því, að
Jón Jónsson sé barnsfaðirinn í þessu tilfelli og hins vegar á
niðurstöðu málsins, kunna ef til vill margir að varpa fram
spurningunni: Hvers konar líkur eða sannanir verða yfir-
leitt bornar fram í slíkum véfengingarmálum, er leiða til
gagnstæðrar niðurstöðu, þ. e. til þess, að eiginmaðurinn verði
ekki talinn barnsfaðirinn? í greinargerð fyrir frumvarpi að
þesssu lagaákvæði er nefnt sem dæmi sannanlegar fjarvistir
eiginmanns á barngæfum tíma og sannanleg samfaravangeta
hans. Sönnun um ófrjósemi myndi og leiða til sömu niður-
stöðu. Þá væri og hugsanlegt, að ítarleg erfðafræðileg rann-
sókn á öllum málasaðilum leiddi í ljós ómöguleika á því, að
eiginmaður gæti verið barnsfaðir. Væri slík rannsókn fram-
kvæmd af hæfum og viðurkenndum vísindamönnum, myndu
dómstólar væntanlega telja sér fært að byggja dóm á niður-
stöðum þeirra. J. P. E.
Ályktunarorð: Harpa verður ekki talin dóttir Jóns.
RAFMAfiNSRi J)AV£LAR
MARGAR GERÐIR
'UCA ICI l ASI.A
Eldavélasett til innbygging-
ar í ný eða gömul eldhús, 2
gerðir, einnig með glóðarrist
Ódýrasta eldavélin á
markaðnum
Gerð 4403-4 fáanlegar með
3 eða 4 hellum, glópípu
eða steyptum (heilum),
klukku og Ijósi, glóðarrist
og hitaskúffu.
Gerð 2650 - 3 «
steyptar hellur,
auðveldar í hreins- n
un, með bökunarofni
H.F. RAFTÆKJAVERKSMIÐJAN HAFNARFIRÐI
VIKAN 31. tbl. — gj