Vikan - 15.08.1963, Blaðsíða 11

HERMANN
ÞORSTEINSSON
FULLTRÚI HJÁ S.l.S.
... ú t i
saknaði ég kvöldbirtitnnar á sumrin —
sólarlagsins óviöjafnanlega við Faxaflóá —
ltreina, tæra loftsins og hins ferska og sval-
andi drykkjarvatns frá Gventíarbrunnum .. .
...heima
nýt ég í ríkum mæli þessara gæða —
og ntargra annarra, sem ég hefi nú lært að
msta nteira en áður, eins og t. d. landrým-
isins ntcð jtví frelsi og mjguleikum, sém iþað
ltefur upp á að bjóða. En hvers sakna ég
lielzt að utan? Margs — en þó einskis veru-
lega nenia þess, að hafa ekki — nema sjaldan
— fyrir augum nú mannvirki alls konar,
sem hlotiö hafa eðlilegan fullnaðarfrágang,
sem tengir þau við umhverfið með æskilegu
tilliti til samræmis oi< fegrunar — og sem
njóta siðan nauðsynlegs viðhalds frá ári til
árs.
Réttnefni á heildarmyndinni hér í landi
hvað mannanna handarverk snertir er:
draslaraástand. Það er ljótt, en satt — því
miður. Þett á við höfuðborgina, sjávarþorpin
og sveitir landsins — með undantekningum
þó, en sorglega fáum. Að vísu má sjá grcini-
lega breytingu til batnaoar á útíiti mann-
virkja síðari árin, en óralungt eigum við
i land í þeim efnum, ef við berum okkur
saman við næstu nágranna.
Næmastur er maðúr fyrir þessu leiða standi
hér, er maður er nýihominn heim, eftir
nokkra dvöl í nágrannalöndunum. Fyrst
undrast maður en hryggist síðan —• fyrir-
verður sig, er maður tekur á móti erlendum
gestum og leitast við af öllum mætti að
beina athygli þeirra frá þvi, sem við höf-
um sjálfir gert hér og til landsins, sem Guð
skapaði svo fagurlega og gaf okkur — og
svo fer maður að lokum að reyna að sætta
sig við það sem er, en það tekst ekki, því
að jafnvel orðin: „öllu má venjast svo gott
þyki“ — hröikkva ekld til.
VIKAN birti ekki alls fyrir löngu grein
er nefndist: „Moldarhaugamcnning Reyk-
vikinga“. Myndir fylgdu til staðfestinínnr því
sem fullyrt var í þessari grein. Slíkar grein-
ar eru eitt skæðasta vopnið í baráttunni við
ó.'remd þá, sem við búuin við. Þess vegna:
ein slík grein í hverri VIKU.
Rorgarstjórinn okkar flutti þarfa hugvekju
á Arnarhóli 17. júni s.l. Hann sagði m. a.:
„Þótt allt hafi þurft að byggja hér frá grunni
á sik ömmum tíma, þá er sá tími kominn,
að við gérum okkur grein fyrir þvi að engu
mannvirki er fulllokið, fyrr en það hefur
verið tengt landslaginu og umhverfinu með
frágangi lóðar og lands“ — Hann benti einn-
ig á að íbúðir okkar innanstokks, afsanna
kenninguna um að fjárskortur ráði þvi, hvern-
ig ástand er hjá okikur utanstokks.
Tíminn er kominn og vel það. Ómenning
heitir það og vanþróun er það, að láta gott
heita að koma hlut „í gagnið" rétt aðeins,
hlaupa síðan frá ófullgerðu vcrki til að
hefja nýja framkvæmd og uppbyggingu.
Fjarstæða er að halda, að þessi kynslóð eigi
að hrinda i framkvæmd öllu því, sem gera
á hér í landinu í langri framtíð. Frekar ber
okkur að gera vel og fullgera það sem í
er ráðizt og gcfa okkur jafnframt tíma til
Framhald á bls. 40.
HÖRÐUR ÁGÚSTSSON
LISTMÁLARI.
Hörður Ágústsson, listmálari dvaldi í París
á árunum 1947—1952. Siðan hefur hann búið
hér á íslandi, en oftlega skroppið til borgar
listanna smátíma i scnn.
Hann er ekki i neinum vandræðum með
spurninguna.
— líg saknaði landsins, litanna, ljóssins,
liafs og lofls. Það hljómár kannski undar-
lega i eyrum, en ég gat aldrei málað í París
það sem ég sá. Að vísu málaði ég andlits-
myndir, módcl og þar fram eftir götunum,
en mínar myndir, sem ég málaði í Paris voru
ekki annað en endurminningar frá íslandi.
Þannig, sem málari saknaði ég allra þeirra
auðæfa I lit og fjölbreytni, sem land okkar
hefur upp á að bjóða.
Eftir luimkomuna saknaði ég mest lista-
lífsins í París, allt slíkt er fábrotið hér á
landi miðað við í Frakiklandi. Frakkar hafa
iðkað listir í árþúsund, þeir eru grónir í
myndlistinni. Það er eðlilegt að gróskan sé
meiri lijá þeim en okkur, sem byrjuðum að
mála fyrir sextiu árum.
ÓLAFUR SKÚLASON
ÆSKULÝÐSFULLTR. ÞJÓÐKIRKJUNNAR.
Séra Ólafur Skúlason, æskulýðsfulltrúi
þjóðkirkjunnar, dvaldist i Norður Dakota í
Bandaríkjunum á árunum 1955 til 1959.
Gegndi hann þar prestsstörfum. Þegar við
spurðum hann spurningar okkar, kom í ljós,
cins og lijá svo mörgum öðrum sem til
þekkja, að trúarlegur áhugi og kirkjurækni
Islcndinga er jieim til háborinnar skammar,
þótt hinn almenni leikmaður taki vart eftir
því fyrr en hann sér fordæmi annarra þjóða.
1. ldvers saknaði ég mest í Ameríku. ís-
lenzkur matur þykir mér góður og slátur
hið mesta hnossgæti, en ekki þurfti ég að
sakna þess, þar sem sá réttur auk hangi-
kjöts, sviða og skyrs var mjög oft á borðum
hjá eldri kynslóð Vestur íslendinga i byggð-
um Rauðárdalsins, þar sem við dvöldumst.
En annað snerti mann meir, og ég hygg, að
það hafi ætíð verið eins og viðvörunarbjalla
þegar rætt var um, hvort ekki væri bezt
að setjast að vestra til langdvalar. Það var
rótarleysið i þessum jarðvegi t. d. skortur-
inn á bernzku- og skólafélögum, sem setja
svo mikinn svip á endurfundi og samkom-
ur. Ég var á prestafundi i Minneapolis,
margir saman komnir víðs vegar að. Allir
gátu fundið þár einhvern, sem liægt var að
ávarpa með töfraorðinu: „Manstu .. ?“ Allir
þ. e. a. s. nema ég. Enginn kennara minna
átti þar annan nemanda. Engin skólaævintýr
hafði ég upplifað með öðrum, sem þar voru.
Mér fannst ég eins og einhvers konar mun-
aðarleysingi, sem allt í einu hafði fundið
sig í núverandi mynd. Aumingjalegt tilfinn-
ingavol, kannski, en sanit var það á þessari
stundu raunverulegt, og ég held ég mundi
lielzt minnast þess atburðar, ef hugurinn
reikar lil þess, sem maður saknaði héðan
að heiman.
2. En þá að vestan? Ja, sennilega mundi
fjölskyldan einna hclzt sameinast i minningu
ginni um bílana, sem við áttum og gátum
ætið bruítðið oikikur í, a. m. k. þegar farið
er að leita núna að strætisvagnamiðum og
grennslast eftir, hvenær næsta rútufcrð er.
En þegar dýpra er skyggnzt, kemur einna
helzt í hugann söknuðurinn eftir hinum upp-
örvandi áhuga varðandi kirkju- og kristin-
dómslif, sem hvarvétna er að finna. Ekki
áhugi, sem birtisl í nöldrandi kvörtunar-
tón, heldur fann tjáningu sina i því að bjóða
fram starfskrafta sína og láta ekki kirkju-
bekkinn vera tóman á helgum dögum.
VIKAN 33. tbl. — H