Vikan - 22.08.1963, Blaðsíða 44

drauga þá, er sífellt væru á
sveimi hér um nætur, vera valda
að grautarhvarfinu, því að ein-
mitt þessa nótt kvað hann þá
hafa verið einna aðsópsmesta.
Tekizt hefði hann á við einn
þeirra, og kvað hann það ábyggi-
lega hafa verið siódraug, því að
allt hefði það verið kafloðið, sem
komið hefði í fang sér um nótt-
ina, enda hefði hann heyrt bæði
pústra og hviss og jafnframt séð
eldglæringar, þegar draugurinn
hefði hlaupið eftir fjörunni og
steypzt í Héraðsvötnin.
Ekki bárum við á móti því við
Gvend, að þetta hefði verið
draugur, sem olli grautarhvarf-
inu, en hinu héldum við stíft
fram, að það hefði verið land-
draugur. Um þetta urðu miklar
stælur á milli vinnufélaga
Gvendar og hans, en hvorugur
aðili lét sannfærast.
Ólafur á Hellulandi hafði lof-
að okkur að loka tíkina inni á
nóttunr.i. Þetta vissi Gvendur.
En þessa nótt mun hún hafa ver-
ið á ferli þarna ytra, en um það
reyndist mér ógerningur að sann-
færa Gvend vin minn.
Að lokum kvað Gvendur upp
úr með það, að grauturinn mundi
vart vera eitraður, þótt helvítis
draugurinn hefði slafrað í hon-
um. Fór hann jafnframt fram á
það við vinnufélaga sína, að
hann mætti eiga grautinn, og var
slíkt fúslega veitt. Hafði Gvend-
ur hann sér til ábætis í aukabita,
setti skyr eða sykur saman við
hann og át með beztu lyst. Entist
honum þessi skammtur lengi.
Stuttu fyrir réttir 1929 var ég
að láta taka upp grjót í Hegra-
nesinu að austanverðu. Meining-
in var að keyra því um veturinn
á ísum austur á eylendið og nota
það við Vaðlabrýrnar, sem þá
var í ráði að byggja árið eftir.
Þar var Gvendur „allra bezti“
einn þeirra félaga. Bjó hann sér
í tjaldi að vanda. Fast hjá tjaldi
Gvendar stóð annað tjald. í því
voru fjórir menn. Sneri það
stafni að hliðinni á Gvendar
tjaldi.
Eins og vant var, átti Gvendur
flestar nætur í brösum við
drauga, að hann sagði, og bar þá
ætíð hærra hlut, sem þó var
mjög óvanalegt. Þegar hann ekki
sá þá um nætur, þá dreymdi
hann þá. Oft heyrðist til Gvend-
ar yfir í hitt tjaldið á nóttinni,
að þá ræskti hann sig, spýtti í
allar áttir og bölvaði ógurlega
öllu dauðu og lifandi.
Nótt eina, er ég var ekki þarna
staddur, fundu strákarnir upp á
því að reyna nú kjark Gvendar
til hlítar. Bundu þeir um kvöldið
sterkt snæri í rúmstuðul Gvend-
ar og höfðu það margfalt. Létu
svo endana liggja út undan skör-
inni á tjaldi hans og inn undir
skörina á sínu tjaldi.
Um nóttina, þegar strákarnir
voru vissir um, að Gvendur væri
sofnaður, fóru þeir að kippa í
snæraendana. Gekk svo um hríð,
þar til Gvsndur vaknaði og hast-
aði á drauginn með fremur ver-
aldlegum orðum.
Hertu nú strákarnir róðurinn,
eftir því sem hærra lét í Gvendi.
Fóru nú að heyrast til hans for-
mælingar, og jafnframt hrækti
hann í ýmsar áttir, en ekki kall-
aði hann á hjálp. Gekk þetta um
stund, þar til hann rekur upp
skaðræðisöskur og hendist fram
úr rúminu. Eftir fáar sekúndur
kemur hann inn í tjald til strák-
anna á nærfötum einum og ber-
fættur, með stóran matarhníf,
hárbeittan, í annarri hendinni,
en í vinstra handarkrika sínum
hafði hann nýjan olíustakk, sam-
anbrotinn, er hann átti. Hann var
sjáanlega ofsahræddur, því að
ekki hafði hann gefið sér tírna
til að opna tjöldin, heldur rekið
hnífinn beint fram undan sér í
gegnum hliðina á sínu tjaldi og
rist þar niður úr nægilega stórt
op til að komast út. -— En þar
sem stafninn á tjaldi strákanna
var þá fram undan Gvendi, þeg-
ar hann kom í gegnum hliðina
á sínu tjaldi, hafði hann þar
sömu aðferð og risti þar einnig
niður úr gegn með hnífnum
meðfram tjaldsúlunni og hentist
inn. — Létust þá strákarnir sofa,
en gáfu sig fljótt fram, því að
ekki var annað að sjá en Gvend-
ur væri þá orðinn bandvitlaus.
Gvendur fékk nú að skríða upp
í eitt rúmið fyrir ofan annan
mann, var svo rækilega hlúð að
honurn og farið að spyrja hann
frétta og jafnframt, hvernig
stæði á komu hans þangað um
miðja nótt. Fyrst var ekkert upp
úr honum að hafa nema bölv og
formælingar, en eftir hann fór
að vitkast, sagðist honum þannig
frá:
Fyrst þegar hann vaknaði,
hafði draugurinn verið undir
rúminu og allt tjaldið leikið á
reiðiskjálfi. Þaðan hefði svo
draugprinn flúið undan særingum
sínum út í eitt hornið á tjaldinu.
Stóð þá aðeins höfuð hans upp
úr gólfinu. En eftir því sem hast-
að var á hann meira, hækkaði
hann. — Þetta þótti Gvendi ekki
einleikið, sem von var. Hann
kvaðst hafa átt nýja keytu í
kollu undir rúmi sínu, og hugð-
ist nú nota þetta þrautaráð á hel-
vítis drauginn, að skvetta keyt-
unni framan í hann, því að nú
var hann orðinn það hár, að
kviðurinn var farinn að sjást.
(Orðrétt eftir Gvendi haft). Rís
hann þá upp í rúmi sínu og seil-
ist til kollunnar, en þá fór rúmið
á hvolf, og Gvendur varð undir
öllu saman. Varð þá fyrst fyrir
honum í myrkrinu hnífurinn og
þar næst olíustakkurinn. Þetta
hvort tveggja átti að vera undir
kodda hans. Bylti hann nú ofan
af sér rúmfatadraslinu í hvelli
og hugðist síðan kafreka hnífinn
í kvið draugnum, sem enn þá
stóð glottandi úti í horni, en
brast þá kjark og flúði til félaga
sinna.
Að Gvendur hafi séð mann í
tjaldinu hjá sér, var vitanlega
ímyndun ein, því að þar var ekki
um nokkurn mann að ræða,
strákarnir voru allir í sínu tjaldi.
Að rúm hans hvolfdist svona
skyndilega, var vitanlega eðli-
legt, þegar hann reis upp í því,
þar sem líkamsþungi hans var
þá á minni punkti en á meðan
hann lá endilangur, en strákarn-
ir kipptu hvað frekast í snæra-
endana, þegar þeir fundu að létti
á sér.
Fljótlega náði Gvendur sér
eftir þessa reimleikanótt og fór
að sofa í sínu eigin tjaldi strax
nóttina eftir. En félagar hans
sögðu mér, að frekar hefðu þær
bænir verið veraldlegar, sem
hann sofnaði út frá þessa nótt,
er hann gisti hjá þeim, sem ekki
varð nú fyrr en undir morgun.
Vart mátti heita, að Gvendur
væri læs, og alls ekki skrifandi.
Varð því jafnan að láta einhvern
verkamanninn, félaga hans,
kvitta fyrir hann á kaupskrán-
um. Gekk það misjafnlega,
því að Gvendur tortryggði alla,
er til lengdar lét, og fyrrt-
ust menn yfirleitt við slíku
vanþakklæti. — Reikningi var
hann mjög svo ófróður í og
hafði litlar hugmyndir um gildi
peninga og allar rangar. Alltaf
var hægt að fá hann til að stæla
við sig, og spöruðu vinnufélagar
hans það ekki. Gengu stælurnar
oftast nær út ó það, hvernig
þessi og þessi draugur liti út,
hvort það væri sjódraugur eða
landdraugur. Gvendur kvað sjó-
draugana vera ýmist loðna eða
blauta og hreistraða og miklu
svifaseinni en landdraugana.
Huldufólk og álfa var honum
ekki beint illa við, en þó voru
talsverð ágreiningsefni með
þeim. Þótti honum verur þær
illskiptnar, ef gert var á hluta
þeirra. Hann ræddi oft um Víti
og húsbóndann þar, bæði við
sjálfan sig og aðra, jafnframt
braut hann heilann mikið um
híbýlaskipun þar alla, innrétting-
ar og viðbótabyggingar, sem eft-
ir hans hugsunarhætti hlutu að
vera árlega geysimiklar, þar sem
hann var alsannfærður um, að
afskaplegur fólksstraumur sækti
þangað á hverri mínútu. Virð-
ingu ótakmarkaða bar hann fyrir
djöflinum og hefði vafalaust
þérað hann, eins og sagt er, að
Bjarni heitinn í Ásgarði hafi
gert, hefði hann kunnað slíkt
tungutak.
Vinnufélagar hans stældu oft
við hann um ýmsa reiknings-
færslu og kaupgjald, báru upp
fyrir hann dæmi, eða þráttuðu
um við hann, hvað klukkan væri
í það og það skiptið, — því að
STÓRAR
MYNDIR
FLJÓT
AFGREIÐSLA
VÖNDUÐ VINNJ^^fcóDAK PAPPÍR
Hans Petersen h.f.
Sfmi 2-03-13 Bankastræti 4.
— VIKAN 34. tbl.