Vikan - 10.10.1963, Blaðsíða 6

Benedikt Gíslason frá Hofteigi.
Frásagnir Landnámu og íslendingabókar hafa jafnan verið tekn-
ar sem góð og gild vara; það er, að landnámsmenn hafi kom-
iö hér að svo til gersamlega óbyggðu landi. Lærðir menn hafa
ekki mælt þessu í mót að ráði, enda þótt sumir fræðimenn
sjái allmikla annmarka á þessum kenningum. Sá sem komið
Nokkurn fyrirfarandi
tíma hefur landnám
íslands borið öðru
hverju á góma. Um
1950 urðu umræður í
blöðum um þetta efni,
en ég lýsti þá á þeirri
skoðun, að ekki hefði verið hægt að nema
landið á þann hátt sem frá er sagt í
hinni fomu bók, Landnámu, án þess að
hér hefðu verið til staðar lífsbjargargrip-
ir, naut og sauðir, þar sem ógerningur
var að flytja þessa gripi yfir hafið á
landnámstíma, er skipakostur gat engan
veginn hlítt því verkefni, sem teljast
mátti margfalt meira verk, en koma
fólkinu út og krefjast fullkomnari skipa
og útbúnaðar. Mörgum sýndist hér
liggja skýr rök fyrir máli, og valda því,
að alla okkar landnámssögu þyrfti að
taka til rækilegrar endurskoðunar. Enn
frekar lýsti ég á þessu í bókinni „íslenzki
bóndinn", án þess ég léti það fullkomlega
uppskátt, sem ég ályktaði af þessu, en
það var, að hér hefði verið búandi þjóð
fyrir í landinu, er svokallaðir landnáms-
menn komu hér í land og stofnuðu ríki
eftir 55 ár, að þessar landnámsferðir hóf-
ust. Síðan bar það til að í útvarpsþætt-
inum „Spurt og spjallað11 undir stjórn
Sigurðar framkvæmdarstjóra þáttarins
Magnússonar, var spurt og spjallað um
uppruna íslendinga og var ég einn af
fjórum sem kom þar fram með mína
skoðun, í stuttu máli á þá leið, að hér
hefði verið þjóð fyrir í landinu, sem síð-
an hefði blandazt saman við landnáms-
mennina, og héti uppruni íslendinga því
þjóðasamruni af norskum og brezkum
stofnum. Ekki vildu þeir, sem þátt tóku
í umræðunum um þetta efni fallast nema
að nokkru leyti á mína skoðun, og upp-
lýsti þó einn þeirra, Jón prófessor Steff-
ensen, að beinarannsóknir fornmanna og
blóðflokkarannsóknir á nútímafólki í
þessum löndum, bentu meira til þess að
íslendingar væru skyldari Bretum en
Norðmönnum. Þetta ætti að vera nóg til
þess að þetta augljósa mál, ætti ekki að
vefjast fyrir þjóðinni að skilja og viður-
kenna, en lærðir menn koma til sög-
unnar og spyrna fótum við.
hefur fram með einna harðsnúnastar og um leið bezt rökstudd-
ar kenningar um umfangsmikla búsetu í landinu fyrir tíð hins
svonefnda landnáms, er Benedikt Gíslason frá Hofteigi. Hann
er sannfærður um það, að hinir norsku landnámsmenn hafi
komið hér að albyggðu landi og er ótrúlega fundvís á rök, máli
sínu til stuðnings. Benedikt hefur skrifað langa og merkilega
ritgerð um málið, sem kemur út í bókarformi í haust og mun
væntanlega vekja mikla athygli. Hér á eftir fer grein eftir Bene-
dikt, þar sem hann gerir þetta að umtalsefni.
Skoðun okkar á land-
náminu hefur verið
bundin við Landnáma-
bókina, sem er skrá yf-
ir þá menn, sem hún
kallar þessu nafni, og
segir í beinu máli,
brotalaust um þann fyrsta, sem kom út
og festi hér byggð, að hann hafi komið
að óbyggðu landi, annað handrit hefur
að auðu landi. En þetta er ekki skrifað í
Landnámabókina fyrr en minnst 240 ár-
um eftir að þessi maður lagði í það að
byggja autt land, sem ekki þarf að segja
öðrum þjóðum né sögunni, að neinn mað-
ur hafi gert nokkurntíma. Þessi land-
námsskoðun okkar íslendinga hefur orðið
g — VI KAN 41. tbl.