Vikan - 10.10.1963, Side 35

IM,
helgar sig fegrun augnanna EINGÖNGU
Maybelline býður yður allt til augnfegrunar — gæðin óviðjafnan-
leg — við ótrúlega lágu verði ... undursamlegt úrval lita
sem gæða augu yðar töfrabliki. Þess vegna er Maybelline
ómissandi sérhverri konu sem vill vera eins heillandi og henni
var ætlað. Sérgrein Maybelline er fegurð augnanna.
A - Sjálfyddur, sjálfvirkur augnabrúnalitari í
sjö litum.
B - Augnskuggakrem í 6 litum.
C - Vatnsekta „Magic Mascara“ með fjaðrabursta
í fjórum litum.
D - Sterk Mascara í 4 litum — litlar og meðal-
stærðir.
E - Mascarakrem í 4 blæbrigöum — litlar
meðalstærðir.
F - Vatnsekta augnlínulitari í 8 litum.
G - Mjúkur augnskuggablýantur, sanséraður,
6 litum.
H - Lítill augnabrúnalitari í 8 litum.
I - Fullkominn augnháraliðari.
'il VI LVI T *IAC<1 TÍS
jlwJlÆjML MASCARA
FORMÁLI
LANDNÁMABÓKAR.
„í aldarfarsbók þeirri, er Beda
prestur heilagur gerði, er getið
eylands þess er Tyli heitir og á
bókum er sagt að liggi sex
dægra sigling í norður frá Bret-
landi. Þar sagði hann eigi koma
dag á vetur og eigi nótt á sumar,
þá dagur er sem lengstur. Til
þess ætla vitrir menn það haft,
að ísland sé Tyli kallað, að það
er víða á landinu, er sól skín
um nætur, þá er dagur er sem
lengstur, en það er víða um
daga, er sól sér eigi, þá er nótt
er sem lengst. En Beda prestur
andaðist sjö hundruð þrjátíu og
fimm órum eftir holdgan drott-
ins vors, að því er ritað er, og
meir en hundraði ára fyr en fs-
land byggðist Norðmönnum. En
áður ísland byggðist af Noregi,
vor þar þeir menn, er Norðmenn
kalla Papa, þeir voru menn
kristnir, og hyggja menn, að
þeir hafi verið vestan um haf,
því að fundust eftir þeim bæk-
ur írskar, bjöllur og baglar og
enn fleiri hlutir, þeir er þat
mátti skilja, að þeir voru Vest-
menn (það fannst í Papey aust-
ur og Papýli".
Enn er þess getið á bókum
enskum að í þann tíð sé farið á
milli landanna.
f þessu sambandi er rétt að
færa hér til það sem stendui- í
íslenzkum annálum, gömlum,
við árið 868.
„Halda sumir menn að ísland
muni fyrir byggt hafa verið, því
hinn h. (heilagi) Beda skrifar,
að eyland það er Tíli sé kallað,
liggur svo langt í norður álfu
heimsins, að þar kemur eigi dag-
ur um vetur, þá nótt er lengst,
og ei nótt um sumar, þá dagur
er lengstur. Fyrir því hyggja
menn að sú Tíli sé nú ísland
kallað, en Beda prestur andaðist
121 árum fyrri en Ingólfur leitaði
fslands. Fundust og, þá er fsland
byggðist, mörg merki þar til, að
landið hafi fyrri byggt verið, og
mundi hafa kristnað verið af
enskum mönnum, sem var kross-
ar, baglar og bjöllur, en hversu
það hafi eyðzt vita menn ekki.
Má og ske, að menn hafi þar
aðeins verið á sumrum, en flýð
burt í önnur lönd á haustum".
Hér mundu nú vera þær heim-
ildir, sem meira en lítið þyrfti
að athuga í allri þessari sögu.
Hér er land með ákveðnu nafni.
Týli, segir formálinn, Tíli segir
annállinn. Þar ber í raun og
veru eigi á milli, og svo er það
vitað eftir öðrum heimildum að
þetta nafn hafa gefið grískir
menn í norðurhafssiglingum á 4.
öld f. Krist, og nafnið þýðir það,
sem mest er réttnefni á land-
inu, Sólarey, og sem þá gefur
það líka til kynna, að þetta rétt-
nefni gat ekki orðið gefið nema
eftir góðan kunnleik af landinu
og ekki líklegt að neinn hefði
getað fengið góðan kunnléik af
landinu nema í gegnum íbúa
þess og að slíkur leiðangur gat
tæplega úti haldizt, án sambands
við menn.
f formálanum talar nú Ari
‘fróði ekkert um það að Paparn-
ir hafi farið burtu, og ekki vilj-
að búa við heiðna menn. Líklega
hefur hann skrifað formólann
síðar en fslendingabók og séð
að þessi flótti þeirra af landinu
var heldur órökrænn í sögu og
því bezt að sleppa því, að geta
hans að nokkru. Nú gerir hann
skil á Beda presti hinum heilaga
og segir að hann hafi andazt ár-
ið 735 og annállinn segir að það
hafi verið 121 ári fyrr en Ingólf-
ur leitaði íslands. Þetta þýðir
stórt hundrað = 120 og 21 ári
eða 141 ári áður en Ingólfur
kom til íslands og ætti það þá
að hafa verið 876 sem munar
litlu við okkar fræði um þetta,
og getur alveg verið eins rétt.
Síðan segir Ari að á enskum
bókum sé þess getið að farið sé
milli landanna. Þýðir það ekki
fyrst og fremst að farið sé milli
þjóðanna. Því hvað áttu skip að
gera til auðs lands, eða var ver-
ið að færa Pöpunum vistir?
Þetta þýðir náttúrlega það fyrst
og fremst, að landið er þekkt
á brezkum slóðum og þekkt
land, sem ekki er verra en fs-
land er auðvitað byggt land, og
sjálfgefið, að það hefur skipti
og samgöngur við næstu lönd,
sem eru eyjarnar fyrir norðan
Skotland og írland, norður hluti
þess. Annállinn segir að menn
hafi ekki vitað hvað varð af
þjóðinni, sem skildi eftir mörg
merki um byggð sína í landinu.
Það segir ekkert annað en það,
að nú eftir um hálft þriðja
hundrað ár er búið að þegja svo
vendilega af hérvist þessa fólks
í landinu, að það er gjörsamlega
út úr sögu hvernig Norðmenn
komust að landinu, því hitt þarf
ekki að segja neinum mönnum
á neinum tíma, að þjóð hverfi
úr landi sínu, og tilgáta annáls-
ins, að þetta fólk hafi verið í
landinu á sumrum, en farið í
burtu á haustum er svo fjarri
öllu því, sem vitað er um hátta-
lag manna, að eigi þarf orðum
um slíkt að eyða. Eftir er þó
þetta í einhverri fjarrænni vit-
und þjóðarinnar, að hér hafi bú-
ið þjóð á undan Norðmönnum
og ekki eftir meira í vitund
þjóðarinnar, en hér hafi búið
Papar, kristnir menn og þar af
leiðandi fyrirlitlegir menn í
augum þeirra sem trúðu á tré-
menn og létu þá ráða búsetu
sinni í landinu.
Nútíðar menningarsaga snýr
þessu nokkuð við og gerir hlut
hinna kristnu manna betri, en
þeirra, sem trúðu á trémenn. Og
þetta er ekki minna mál en það,
að þeir búa í Papey og Papýli,
sem þeir gera enga grein á um
mörk, en er þó eflaust Suður-
sveit öll. Svo kemur á daginn
að Kirkjubær á Síðu verður að
heita Kirkjubær fyrir það, að
þar er kirkja hinna kristnu
manna, með svo mikilli helgi
að þar mega ekki búa aðrir en
kristnir menn. Það fer að sjást
í gegnum það hvað það þýðir
á máli landnámsmanna og sagn-
ritara, að koma að auðu landi.
Kristin þjóð er ekki menn í
hugmyndaheimi Ásatrúarmanna
og það er til manntegund meðal
þeirra ágætu manna, sem heita
þrælar, og það væri nokkuð
skrítið ef þeir hétu líka menn,
og þegar búið er að undiroka
þjóðina og hneppa í þrældóm,
þá er náttúrlega ekki von, að
þeir viti hvað orðið hefur af
henni. Af þessu ber að taka mið
um alla landnámssöguna og síð-
an um alla menningarsókn þjóð-
arinnar, því það munar urn
kristna þjóð í landi, jafnvel þótt
heiðingjar gerist þar digrir. En
í ljósi kristinnar menningar
skoðum við nær alla framþróun
menningarinnar, og eingöngu á
stóru sviði í heiminum, næst
okkar vettvangi.
Næst segir landnáma frá
þremur mönnum norrænum er
komið hafi til fslands á undan
Ingólfi í einskonar könnunar-
ferð. Vitaskuld eru heimildir um
þessa menn aðeins munnlegar
sagnir og mundu nú á dögum
kallaðar þjóðsögur.
Fyrst er getið um Nadd-Odd,
sem ætlaði frá Noregi til Fær-
eyja en villtist til fslands. Þeir
sáu land mikið. Þeir áttu að
hafa gengið upp á fjall á Aust-
fjörðum (Reyðarfjall), í því
skyni að athuga hvort þeir sæju
mannabyggð. Til þess hefðu þeir
sízt þurft að fara á fjallið, og
stutt gátu þeir séð til byggða
af Reyðarfjalli, og ólíkt betur
af sjó, þar sem byggðin hlaut
þá, eins og nú, að fylgja fjöru-
málinu. Þeir kváðust ekki hafa
séð til byggða, og virðist sagan
einkum sögð til að fullvissa
menn um, að hér hefðu Norð-
menn komið að auðu landi. Hér
skýrskotar höfundurinn til Sæ-
mundar fróða, en engar líkur
verða að því gerðar, hvaðan
Sæmundur fróði hafði þetta. En
ef ætti að trúa því, að Nadd-
Oddur hefði gengið á Reyðar-
fjall, þá væri það nær lagi að
það hefði hann gert til að vita
hvort hann sæi land sem var
ekki byggt. í engu öðru sjónar-
miði þurfti hann að ganga
fjallið. Af fjalli þessu sést ekki
nema norðurströnd Reyðarfjarð-
ar að Eskifirði, alveg eins og af
Vattarnesi og austurströnd Fá-
skrúðsfjarðar alveg eins og af
sjó við Andey. Þegar Nadd-
Oddur fór í haf snjóaði í Aust-
fjarðafjöllin og kallaði hann þá
landið Snæland. Ekki getur þess
á hvaða tíma Nadd-Oddur var
á ferðinni og gæti saga hans ver-
ið gamall þjóðsagnaslæðingur.
VIKAN 41. tbl. — gg