Vikan - 17.10.1963, Blaðsíða 37

brúna; ef það hefði misheppn-
azt og eigi verið hægt að nema
staðar vegna hálku eða bleytu,
þá tók ekkert við nema beljandi
áin. Við vestari brúarendann var
ekki eins slæmt því þar var
hallalaust. Ölfusárbrúin var með
sínum hlykk, en slétt að henni.
Sami frágangur var á Rangár-
brú. Um Öxarárbrú man ég ekki
en hún mun eins: mundi hafa
festst í minni mínu hefði hún
verið öðru vísi. Um ræsabrýrnar
eða hlerana í vegunum er það að
segja, að þeir voru hið fárán-
legasta fyrirbæri. Þeir gátu stað-
ið og stóðu margir frá einu feti
til 18 þumlungum hærra en veg-
urinn beggja vegna. Þeir voru
samlitir veginum og sáust ekki
í tæka tíð. Á þessi horngrýti
lenti maður svo á nokkrum
hraða, og var þá viss með að
mölva eitthvað eða skemma í
bifreiðinni. Þetta gerði mér
meiri skaða en allt annað við-
sjált á vegunum samanlagt“.
Margir munu kannast við
þetta fyrirbrigði með ræsabrýrn-
ar í vegunum, en það var reynd-
ar ekki neitt sérstakt uppátæki
vegagerðarmanna, heldur bein
afleiðing af kringumstæðum.
Ræsaveggirnir voru oftast hlaðn-
ir úr grjóti, áður en sements-
steypan kom til sögunnar, og
reynt að grafa fyrir þeim niður
á fasta undirstöðu, eða sem bezt
niður fyrir áhrif holklakans.
Ræsaveggirnir sigu því lítið eða
alls ekki, en aftur á móti seig
hinn upphlaðni vegur svo eða
svo mikið beggja vegna ræsisins,
og þá komu ræsahlerarnir upp
úr, sem við var að búast. Þetta
var að sjálfsögðu mest áberandi
þar, sem vegur lá á gljúpum
jarðvegi og seig mikið. Gat þá
svo farið, að væn glufa mynd-
aðist milli yfirborðs vegarins og
timburflekans yfir ræsinu. Sízt
má því neita, að þessir uppúr-
standandi ræsaflekar voru mjög
óþægilegir, sérstaklega fyrir
vagnaumferð og jafnvel hættu-
legir gripum, ef þeim slapp fótur
niður um glufurnar, sem var
viðbúið. Fyrir bifreiðir var þetta
mjög varasamt af þeim ástæð-
um, sem Sveinn tilfærir. Og
vissulega hefði verið hin mesta
þörf á að lagfæra þessa vegar-
galla tafarlaust, þó það vildi oft
dragast lengur en skyldi. Vega-
bótaféð var af skornum skammti
á þeim tíma og vegaeftirlitið
líka, samanborið við þörfina á
hvoru tveggja. Og nú er orðið
langt síðan að slíkir farartálm-
ar sem þessir máttu heita alveg
úr sögunni.
„Yfirleitt tóku menn þessari
nýjung, bifreiðinni, mjög vel“,
segir Sveinn, „og voru mér vel-
viljaðir og hjálpsamir svo að án
sumra þeirra hefði líklega ekk-
ert orðið úr tilraun minni. Ég
minnist bæjarfógeta, Jóns Magn-
ússonar, ráðherranna, sem ég
hafði við að skipta, fyrst Hann-
esar Hafsteins. Klemensar Jóns-
sonar, er fór með ráðherravald
í fjarveru Hannesar, og Sigurð-
ar Eggerz, er allir vildu og gerðu
að velta steinum úr götu minni
og greiða fyrir mér í öllu eftir
beztu getu. Sama er að segja um
Jón Hermannsson skrifstofu-
stjóra. Hjá öllum þessum mönn-
um var góðvildin og hjálpsemin
svo áberandi að eigi gat dulizt,
og sporin til þeirra því létt til
þess að fá upplýsingar, biðja um
leyfi eða leita ráða, allt var sjálf-
sagt af þeirra hálfu, sem unnt
var að veita. Eins voru alþingis-
menn þeir, er ég talaði við, fróð-
leiksfúsir og athugulir. Einstaka
menn vil ég nefna þó mörgum
verði að sleppa, sem koma við
þetta mál. Er þá fyrst að nefna
Sigurjón snikkara Sigurðsson, er
fyrr getur, Gísla Sveinsson, sem
frá lagalegu sjónarmiði vaktaði
velferð mína án allrar borgunar,
Benedikt Sveinsson og bræður
hans, Baldur og Þórð, sem allir
til samans og hver í sínu lagi
þreyttust aldrei á að stjana við
mig og mitt viðfangsefni. Enn-
fremur Björn Kristjánsson
bankastjóra og Jón bankagjald-
kera og marga fleiri, er greiddu
götu mína og léttu undir, svo að
fyrirtæki mitt mætti heppnast
og verða til frambúðar“.
Þannig hafa Sveini farizt orð
um landa sína á meðan hann var
á íslandi með bifreiðina, og sýn-
ast þeir mega vel við una, því
að hann ræðir þar um mestan
hluta alls almennings þó hann
nafngreini fáa eina. Um hina, þá
fáu, sem hann undanskilur þess-
um vitnisburði, segir hann: „Þeir
voru svo fáir og langt á milli
þeirra — svo langt, að maður
var búinn að gleyma þeim fyrri
þegar maður mætti þeim næsta“.
Hér má skjóta því inn til
fróðleiks og garnans um leið, að
Gísli Sveinsson, þáverandi yfir-
dómslögmaður, sem Sveinn
nefnir hér, kvæntist í Reykja-
vík 6. júní 1914. Hjónavígslan
fór fram í Dómkirkjunni og
Sveinn Oddsson flutti brúðhjón-
in þangað í bifreið sinni. Aldrei
fyrr á íslandi mun bifreið hafa
verið notúð þeirra erinda. Góð-
ur vinskapur tókst með þeim
Sveini og Gísla, og má víst skoða
umrædda ökuferð sem eitt merki
þess, en Sveinn mun hafa átt
upptökin að henni. Vinskapur
þeirra hélzt áfram, þótt langt
gerðist á milli þeirra. Og löngu
síðar, þegar Gísli var orðinn
sendiherra fslands í Noregi,
sendi hann Sveini eftirfarandi
vísur á afmælisdegi hans vestur
til Kanada. Vísurnar eru hér
birtar með vinsamlegu leyfi höf-
undarins. Má vera, að þær séu
eina viðurkenningin sem Sveinn
hefur öðlazt frá íslenzkum
valdamönnum fyrir sitt braut-
ryðjendastarf í þágu íslenzkra
samgöngumála. Vísurnar eru
VXKAN 42. tbl. — 2^