Vikan - 24.10.1963, Blaðsíða 46
>
yfir því, að þeim hefði eiginlega
verið rutt úr vegi.
Heydrich var myrtur. Hann
hafði verið útnefndur „verndari
Bæheims og Moravíu", og þann
29. maí ók hann, eins og svo oft
áður, í sportbíl sínum frá
sveitasetrinu, þar sem hann bjó,
til aðalstöðva sinna í Prag.
Tveir tékkneskir meðlimir leyni-
þjónustunnar brezku vörpuðu
handsprengjum inn í bíl hans,
sem særðu hann hættulega,
sködduðu meðal annars rriænuna
og lézt hann eftir fimm sólar-
hringa þjáningar og harmkvæli.
Þýzku nazistarnir afmáðu þorp-
ið Lidici og' tóku alla íbúa þess
af lífi til hefnda fyrir morð
þetta.
Örlög Miillers urðu með furðu-
legustu leyndardómum eftir-
stríðsáranna. Vitað er að hann
var í neðanjarðarbyrginu hjá
Hitler þegar Berlín féll. Senni-
lega hefur hann fallið í hendur
Rússum, þó að þeir hafi aldrei
látið uppskátt neitt um það. Þær
fréttir hafa síazt út, að hann
hafi snúizt til fylgis við þá rúss-
nesku. Óg varla verður efazt um
að þessi fyrrverandi. lögreglu-
þjónn og yfirmaður Gestapó
hafi reynzt rússneskum starfs-
bræðrum sínum drjúgur liðs-
auki.
Alfred Naujocks átti eftir að
vinna marga furðulega og
djarfa dáð í þeim mikla hildar-
leik, sem hann hafði sjálfur —
að vísu sem verkfæri annarra —
hrundið af stað. Hann var til
dæmis aðalmaðurinn og for-
sprakkinn í „Venlo“-ævintýrinu
svonefnda, árið 1939, þegar
styrjöldin hét ekki enn styrjöld,
eða áður en þýzki herinn réðist
inn í Niðurlönd. Þýzka leýni-
þjónustan hafði orðið þess vís-
ari, að tveir foringjar úr brezku
leyniþjónustunni voru að störf-
um í Hcllandi, sem þá var enn
hlutlaust, og höfðu aðsetur í
borginni Venlo. Naujocks fór
inn yfir landamærin ásamt sveit
dulbúinna stormsveitamanna, og
nam báða foringjana á brott.
Nokkru seinna slettist eitt-
hvað upp í vinskapinn miíli
hans og Heydrich, sem sendi
hann þá til rússnesku vígstöðv-
anna, og er þess. ekki getið, að
hann bæði hann aftúr koma. En
Naujocks var ekki ætlað að bera
þar beinin;. hann særðist að
vísu, eii sár hans greru, og árið
1944 gaf hann sig sjálfur fram
við Bandaríkjámenn. Hann sat
nú um hríð í varðhaldi, en undi
því ekki til lengdar, komst und-
an ,og fór huldu höfði um langt
gkeið, en biaðamenn gerðu sér
engu minni mat úr feluleik hans
en Adolfs Eichmanns.
í hinni miklu bók sinni,
„Þriðja rikið,“ tekur William L.
Shirer það fram, að þegar sú bók
sé rituð, eða árið 1959, viti eng-
inn enn hvar Naujocks sé niður
kominn.
Prófessor Gerald Reitlinger
gerir örlög og afdrif Naujocks
einnig að umtalsefni í bók sinni
um stormsveitirnar þýzku. „í
rauninni var Naujocks enn meiri
ofurhugi og garpur en &lcorzeny“
segir hann, ,,og væru endurminn-
ingar hans gefnar út, t. d. í Bu-
enos Aires, vrðu þær sagnfræð-
inni áreiðanlega mikill fengur.“
En þarna fór eins og fer á
síundum, veruleikinn var í raun-
inni svo hversdagslegur, að eng-
inn lét sér slíkt til hugar koma.
Naujocks breyttist smám .saman
í skugga af sjálfum sér, það var
allt. og sumt. Hann hafði ekki
myrt Gyðinga, og var því ekki
á lista þeirra yfir stríðsglæpá-
menn, og þó að hann hefði gerzt
sekur um eitt og annað, kærði
enginn sig sérstaklega um að
hafa hendur í hári hans. Hann
dvaldist árum saman í Suður-
Ameríku og féll í gleymsku. Nú
er hann kominn yfir sextugt og
bláfátækur. Fyrir nokkrum árum
gaf hann þýzkum blaðamanni
einkarétt til áð skrá ævisögu
sína, en sjálfum segist honum
svo frá í forspjalli að henni:
„Eins og stendur berst ég í bökk-
um... ég kann ekki til neins, og
verð því utangátta á friðartím-
um“.
Þau urðu örlög þess manns,
sem hratt af stað siðari heims-
styrjöldinni úr
STÚLKAN, SEM
VILDI EKKI DEYJA
FKAMHALD AF BLS. 23.
Hann tók regnblautt vegakort
upp úr innri vasanum, breiddi
úr því á hnjám sér og athugaði
það nákvæmlega í skininu frá
ljósunum í mælaborðinu.
— Ég heiti Lísa, sagði hún.
— Það getur verið að vegur-
inn sé lokaður þar sem fimmtíu-
og-nían og tían koma saman,“
sagði hann. — Ég vil því helzt
sneiða hjá vegamótunum.
— Ég kom þá ‘ leiðina, sagði
Lísa. — Það var engin hindrun
þar þá.
— Nei, nú ... Hann þagnaði
og kveikti sér í vindlingi. Það
furðulega vár að hann trúði
henni. Hún þyrði ekki að Ijúga
í þessari aðstöðu, því ef hún lygi
og þau rækjust á veghindrun, þá
myndi hann skjóta hana. Og hún
vildi ekki deyja. Að lifa var það
eina, sem hún hafði áhuga á.
Hann fór að draga ýsur. Hvað
eftri annað féll höfuð hans niður
á bringu.
-—Þú hlýtur að véra hræðilega
þreyttur, sagði hún. — Þú hlýt-
ur að vera búinn að ganga óskap-
lega lengi.
— Já.
— Þú hefur líka áreiðanlega
misst heilmikið blóð.
Hann leit á sjálflýsaiidi úr-
skífuna í mælaborðinú. Tiu mín-
útur yfir tólf. Vægur verkur tók
að læðast frá handleggnum upp
í gegnum öxlina og niður í
brjóstið vinstra megin.
Hann hristi. af sér doðann og
horfði beint framundan meðan
hann dró fram skammbyssuna.
En hún hafði haft- rétt fyrir
sér. Vegurinn vár ekki lokaður.
Hann varð snögglega gripinn
háskalegu magnleysi, þegar
hann sá að vegamótin voru al-
gerlaga auð. Þvert á móti betri
vitund fann hann til rósemdar
og öryggis. Þreytan gerði augna-
lok hans blýþung. Hann geisp-
aði ...
Hann rétti hastarlega úr sér
þegar hann fann skammbyssuna
renna úr greipinni. Hann var allt
í einu glaðvakandi á ný. Lísa ók
hægt og af öryggi og gaf honum
auga við og við. Hann þóttist
sjá vott aí ögrun í augnaráði
hennar.
Þau óku gegnuin litla borg.
Nokkur neonljos flögruðu hjá.
Svo komu þau út á gjaldfrjálsan
veg og námu staðar við eftir-
litsstöðina. Hún tók fram stimp-
ilkortið.
Hún hefði getað hleypt ein-
hverjum djöfuldómi af stað,
hugsaði hann þreyttur. Hún
hefði getað ekið á ljósastaur eða
útstillingarglugga eða kallað á
löggu þegar við ókum í gegnum
borgina. En hún hafði ekki gert
það, því að hún vildi ekki deyja
núna. Hvenær sem væri seinna
meir, — en ekki núna.
Hann þurfti ekki um annað
að hugsa en að halda sér vak-
andi. Hann skrúfaði niður rúð-
úna og lét hið kalda og raka
loft leika um andlitið. Það var
heitt í bílnum. Ilmurinn frá
henni verkaði eins og svefnmeð-
al. Hin hæga, jafna ferð bílsins
var einnig svæfandi. Hann fór
aftur að draga ýsur. Hún gerði
honum í sannleika sagt stóran
greiða með því að aka.
— Þú verður að halda þér
vakandi, eða hvað? spurði hún.
— Jú.
—- Vegna þess að þú treystir
mér ekki. En það er auðvitað
meira en hægt er að búast við.
— Einmitt. Að minnsta kosti
þori ég ekki að treysta þér.
— Það er glas með hressing-
arpillum í hólfinu í mælaborð-
inu, sagði hún. ■— Fáðu þér bara
af þeim. Ég þarf engar. Hún hló
lítið eitt. Ég hefi aldrei á ævinni
verið betur vakandi!
Hann opnaði hólfið og tók
fram lítið, brúnt glas. Það var
enginn miði á því. Hann lagði
það aftur inn í hólfið.
— Þetta geta alveg eins verið
svefnpillur, sagði hann.
— Ég skal taka nokkrar, sagði
hún. — Ég skal sanna að þær
eru ekki svefnpillur.
— Það eru bara fimm eftir.
Sértu vön að taka svefnpillur,
geturðu gleypt helmingi fleiri
og haldið þér þó vakandi.
Bíllinn hélt áfram á jafnri,
svæfandi ferð. Hann dró ýsur
á nýjan leik. Öðru hvoru rykkti
hanr. upp höfðinu og nuddaði á
sér augun.
Honum tókst að greiná vega-
skilti nokkurt.
— Beygðu út á næstu þver-
götu, sagði hann. — Út á gamla
aðalveginn.
— Þessi hérna er mikið betri.
— Þú heyrðir hvað ég sagði
— beygðu! Þá get ég frekar
háldið mér vakandi.
Hún gerði sem hann bað.
Þetta var mjór vegur iheð mörg-
um beygjum og ekki sérstaklega
góður. Skaksturinn, hemlanirn-
ar og hinar stöðugu. beygjur
drógu töluvert úr syfju Bardons.
UKfGFRÚ YNDISFRÍÐ
býður yður hið landsþekkta
konfekt frá N Ó A.
H VAR
PaS er alltaf saml Iclkurlnn i hcnnt Ynd-
isfriS okkar. Ilún hcfur fallS örklna hans
N6a einhvers staSar I hlaSinu og heitlr
góSum verSIaunum handa þeim, sem getur
fundlS örkina. VerSlaunin eru stór kon-
fektkassl, fullur af hezta konfekti, og
framleiSandlnn er au.SvltaS SælgætlsgerS-
ln Nði.
Nafn
HelmlU
Örkln er & hls.
SiSast er dreglS var hlaut verSlaunln:
Svanhvít S. Ólafsdóttir,
Grundargerði 6, Rvík.
Vinningánna má vltja á skrifstofu
Vikunnar.
jig — VIKAN 43. tbl.