Vikan - 26.12.1963, Blaðsíða 34

antinn og krónómetrið, sem
geymt hafði verið í pjáturkassa
undir skutloki, svo að tækinhéld-
ust að minnsta kosti þurr. Ferg-
usson yngri og einn af háset-
unum veittu honum aðstoð, svo
að hann gæti haldið sextantinum
stöðugum, á meðan hann tók
sólarhæðina, og allir voru hljóð-
ir af eftirvæntingu á meðan
hann reiknaði út staðsetningu
bátsins.
„Er líklegt að við náum til
Clarioneyjar?“ spurði einn há-
setanna fyrir munn þeirra allra.
Mitchell skipstjóri rétti úr sér.
,,Ég vil fyrst taka það fram, að ég
tel að krónómetrið vísi skakkt“,
sagði hann, „enda ekki við því
að búast að svo viðkvæm tæki
þoli slíka meðferð. Samkvæmt
vísun þess, ættum við nú að
vera staddir 189 mílur vestur
af Clarioneyju. Ég býst við að
þar skakki einhverju, en þó get-
ur ekki skakkað svo miklu, að
það breyti því að við náum
ekki til Clarioneyjar . . . Við
siglum nú í norðvestur, í beina
stefnu á Hendersoney".
„Hvað er langt þangað?" kall-
aði einn bátsverja.
„Því sem næst sjö hundruð
mílur. Ef við höfum heppnina
með okkur, getum við siglt þang-
að á viku. En fyrir bragðið verð-
um við að minnka nokkuð við
okkur matarskammtinn. Við höf-
um lifað um efni fram að und-
anförnu'1. Hlóu þá bátsverjar, að
einum frönskum náunga undan-
skildum.
Nú fékk enginn nema fjórða-
part af kexköku tvisvar á dag.
Sam Fergusson gerðist nú svo
máttfarinn, að hann gat ekki
Jesið bænirnar, og tók bróðir
hans þar við af honum. Veður
var bjart, og þeir sigldu mik-
inn, en sökum stormsins og sjó-
anna reyndist harla örðugt að
verja bátinn áfallum, og var
ausið án afláts. Áhyggjur skip-
stjórans jukust með degi hverj-
um, þó að hann léti ekki á bera.
Þrátt fyrir veðurhæðina, höfðu
þeir ekki siglt meira en sextíu
mílur síðustu tvo sólarhringana.
Með því móti mundu þeir verða
23 sólarhringa að ná til Hender-
soneyjar, og hvorki bátur né
menn mundu þola slíka siglingu.
Á tuttugasta og sjöunda degi
siglingarinnar, varð Mitchell
skipstjóri að taka afdrifaríkustu
ókvörðun á ævi sinni. Hann til-
kynnti öllum um borð í bátn-
um. „Við breytum nú stefnu",
sagði hann. „Siglum beint í vest-
ur . . .“
Bátsverjar létu samstundis í
ijós, að þeir væru slíkri ákvörð-
un andvígir. Hafði Thomas, þriðji
stýrimaður, orð fyrir þeim. „Ef
við siglum beint vestur, siglum
við frá þeim stað, þar sem við
hugðumst taka land“, sagði hann.
„Við höldum þá beint í haf, frá
öllum eyjum og löndum. Það
er ekki minnsta vit í slíku, skip-
stjóri . . .“
„Samkvæmt sjókortinu eru
Ameríkueyjar nú 700mílurívest-
ur; Hendersoneyjar álíka langt
í norðvestur. Ef við siglum beint
vestur, höfum við beinan byr,
en ekki á hlið ,eins og að undan-
förnu. Fyrir bragðið tekur sú
sigling okkur mun skemmri
tíma og verður okkur uaðveld-
ari“, svaraði Mtichell skipstjóri.
„En það er einhverjum vafa
bundið hvort þessar Ameríkueyj-
ar fyrirfinnist", mælti Sam Ferg-
usson lágt og stillilega. „Og
hvernjg fer, ef þær reynast ekki
finnanlegar?"
Mitchell skipstjóri svaraði og
heldur seinlega: „Ég verð að
fara þess á leit við ykkur alla,
að þið treystið dómgreind minni.
Með staðvjndana á hlið, náum
við aldrei til Hendersoneyjar.
Ef við siglum beint vestur, und-
an vindi, eru líkur til að við
náum landi . . . ef þessar eyjar
fyrirfinnast. Og á það verðum
vjð að hætta“. Það var franski
náunginn einn, sem hélt áfram
að tuldra og nöldra, þegar bát-
urinn hafði breytt um stefnu,
undan vindi.
Þann dag úthlutaði skipstjór-
inn hverjum manni um borð
smábita af fleskj og brauði um
hódegið, og nokkrum rúsínum og.
brauðbita að kvöldi. Enginn
fékkst um það, nema sá franski,
sem kvartaði sáran. Morguninn
eftir sást að farjð hafði verið í
kassann, þar sem brauðið var
geymt og aðeins nokkrir molar
skildir eftir.
„Ætli það hafi ekki verið þessi
síbiðjandj Fergusson, sem gerði
það“, hvíslaði sá franski að félög-
um sínum frammi í bátnum. „Það
er að minnsta kosti eitthvað und-
arlegt við það, að hann skuli
ekki vera dauður, eins og af hon-
um var dregið, þegar hann kom
um borð í þessa manndráps
kollu. Ég þori að bölva mér upp
á það, að hann hefur stoljð af
vistum okkar allan tímann“.
Sumir af félögum hans kinkuðu
kolli til merkis um að þar væru
þeir honum sammála.
Á þrítugasta degi minnkaði
enn matarskammturinn, og gerð-
ist sá franski nú tjl að hreyfa
mótmælum, en sessunautar hans
fylgdu honum að málum. „Við
skulum sjálfir taka að okkur
skömmtunina", sagði hann. „En
hvað um skipstjórann?" spurði
einn félaga hans. Sá franski dró
fingurinn um barka sér, til
merkjs um að skipstjórinn yrði
skorinn á háls, ef hann sýndi
mótþróa.
Um nóttina, þegar flestir voru
í fastasvefni, laumaðist ungur
háseti frá New York, Jim Cox,
aftur í til að vara skipstjórann
við ráðabrugginu. Mitchell
hlýddj sögu hans, alvarlegur á
svipinn. „Þakka þér fyrir, ungi
maður", sagði skipstjóri, „þetta
er ekki meira en ég bjóst við,
fyrr eða síðar. Og vænt þætti
mér um það, að þú fylgdist með
því, hvað þeir brugga, þarna
frammi á, og létir mig vita“.
Sjómaðurinn ungi hélt hljóðlega
til baka, en svo var hann mátt-
farinn orðinn, að hann gekk upp
og niður af mæði.
Mælingar um hádegið daginn
eftir sýndu að nú hafði nokkuð
miðað. Fyrsta daginn höfðu þeir
siglt 80 mílur, 95 annan daginn
og 130 þann þriðja. Auk þess
fór báturinn mun betur í sjó en
áður. Á þrítugasta og öðrum degi
þraut bæði brauðið og rúsínurn-
ar. „Ég þori að bölva mér upp
á, að þeir hafa falið mat þarna
aftur á, sem þeir ætla sér að
éta á laun“, sagði sá franski.
Daginn eftir var þurrt veður
og heitt og gott í sjó. Mitchell
skipstjóri notaði tækifærið til að
fara úr nærfötunum og þurrka
þau, en hann hafði setið í þeim
blautum undanfrana tólf sólar-
hringa. Hann varð furðu lostinn,
þegar hann leit læri sín, sem nú
voru ekki digrari, en framhand-
Ieggur hans hafði áður verið.
Þernan dag leyndu þeir, sá
franski og félagar hans, ekki
lengur gremju sinni og grun-
semdum. Þegar Mitchell skip-
stjóri úthlutaði þeim smábitum
af fleski og vatnssopa, urrraði
sá franski illilega: „Nú er tími
til kominn, að við fáum eitthvað
af þeim mat, sem þú hefur stol-
ið undan handa sjálfum þér“.
„Hvað áttu við með því?“
spurði Mitchell skipstjóri.
„Við skulum sýna honum hvað
við meinum drengir", sagði só
franski og brölti á fætur. „Nú
skulum við fá þann skammt all-
an, sem okkur ber“. Hann dró
hníf úr vasa sínum og stefndi
aftur á, og nokkrir af þeim, sem
frammi í sátu, bröltu af stað
og fylgdu honum.
Mitchell reis með erfiðsmun-
um á fætur. „Þið verðið að
drepa mig ef þið ætlið að taka
það litla, sem enn er eftir af
vistum í ykkar hendur“, sagði
hann rólega. „Og ef þið drepið
mig, vitið þið hvernig fer. Þið
farið sjálfir sömu leiðina. Þið
siglið í hringi, þangað til þið
drepist úr hungri, því að enginn
ykkar kann að sigla bátnum eða
reikna út stefnuna eftir mæling-
um“.
Mennirnir hikuðu við. Mit-
chell hélt áfram máli sínu, ró-
legur eins og ekkert hefði í skor-
izt. „Við eigum ekki um nema
eitt að velja, ef við viljum kom-
ast lífs af — að skammta svo
naumt, að við hjörum það að ná
landi. Ef þið viljið umfram allt
drepast, get ég ekki komið í veg
fyrir það. En aftur á móti get
ég heitið ykkur því, að sjá svo
um að þið komizt lífs af, ef þið
treystið mér og látið mig ráða“.
„Skiljið þið ekki, að hann hef-
ur lög að mæla?“ spurði Sam
Fergusson veikum rómi, „Skiljið
þið ekki, að við værum allir
meira að segja löngu dauðir, ef
Mitch,dU skipstjóra hefði ekki
notið við?“ Nokkrir fylgismenn
þess franska kinkuðu kolli,
og sjálfur virtist hann á báð-
um áttum. Eftir andartak voru
þeir allir setztir og uppreisn-
inni þar með lokið.
Daginn eftir áttu þeir í enn
meiri vanda. Mælingar Mitchell
skipstjóra um hádegið sýndu, að
þeir voru nú staddir á því svæði,
þar sem eyjurnar áttu að vera.
Bátsverjar skimuðu í allar átt-
ir, en hvergi var land að sjá.
Ekki einu sinni fugl á flugi, sem
bent gæti til að land væri í
nánd.
„Þetta er ekki annað en það,
sem við bjuggumst hálft í hvoru
við“, sagði Mitchell skipstjóri,
þegar hann sá hve mjög þeim
varð um þetta. „Nú siglum við
beinustu leið til Hawaii. Þangað
gæti ég siglt þó að bundið væri
fyrir augu mér. Þangað eru ekki
nema 1,200 mílur. Við náum
þangað á hálfum mánuði“.
Þeir voru fimmtán saman á
bátnum. Þeir höfðu um fjörutíu
og fimm lítra af vatni, nokkra
bita af fleski og eina dós af
súpu — það var allt og sumt.
Enn varð Mitchell skipstjóri að
minnka skammtinn við sig og
bátsverja sína. Henry Fergus-
son fullyrti engu að síður, að
nú væri sér farið að líða öllu
betur. „Við höfum hjarað þetta
í mánuð. Því skyldum við ekki
geta hjarað í hálfan mánuð til
viðbótar!"
Þá kom fyrir þá óvænt slysni.
Á þrítugasta og fjórða degi, sat
kaðallinn fastur í blökkinni efst
í siglunni, þegar þeir hugðust
draga saman segl í einni vind-
hviðunni. Siglan var fimm metr-
ar á hæð, og enginn þeirra hafði
mátt til að klífa upp að blökk-
inni, þó að margir reyndu. En
þeir gátu ekki haft stjórn á bátn-
um að vild, nema unnt væri að
haga seglum. Ef enn kæmi snörp
vindhviða, var ekkert líklegra
en að seglið rifnaði í tætlur, og
þar með væri siglingu þeirra
lokið.
Sá franski komst hálfa leið
upp. Joe portúgalski örlítið
hærra, en báðir urðu að gefast
upp við svo búið. Loks komst
Thomas þriðji stýrimaður alla
leið, með aðstoð Jim Cox og
Henry Fergusson, en áreynslan
varð honum um megn, svo að
það var með naumindum að hann
komst niður aftur, og leið þá
yfir hann. Eftir tvær árangurs-
lausar tilraunir varð Jim Cox
loks til þess að komast alla leið
upp og ná blökkinni niður. Það
kom í Ijós að trilluásinn var brot-
inn.
Og þá var að finna eitthvað,
sem nota mætti fyrir ás. Loks
kom þeim saman um, að helzt
væri þar um að ræða nagla, sem
sat í borðstokknum. En það var
— VXKAN 51,—52. tbl.