Alþýðublaðið - 10.02.1923, Qupperneq 1

192 3
Laugardaginn io. febrúar.
32. tölublað.
Sjálfsagður hlntnr.
Leikfélag Reykiavíkur.
Nýjársnóttin,
sjónleikur í 5 þáttum, eftir Indriða Einarsson,
verður leikin suimudag 11. þ. m. kl. 8 s. d. í
Iðnó. — Aðgöngumiðar seldir á laugardag frá
4—7 °8 á sunnudag frá 10—12 og eftir ,kl, 2.
Það er sjálfsagður hlutur, áð
stjórn rilcisins og Alþingi Iegg-
ist á eitt með að gera tilraun til
þess að bæta úr hinu hörmulega
ástandi, sem nú ríkir hér á
landi.
En það er nauðsynlegt að vita
það áður, að tilraunin hlýtur að
misheppnast, ef hún er reist á
röngum grundvelli.
En — >ég veit ekki, hyernig
ég á að fara að því með þessu
fólki,« er haft eítir öidruðum
verkstjóra í prentfmiðju einni, er
ýtt var á eftir hönúm að flýta
einhverju verki.
Það er einmitt það. Það er
ekki alveg ljóst, hvernig á að
fara að því að leysa úr vand-
ræðunum með þvi fólki, sem
nú ræður yfirleitt í þessu landi
og trú eftirmynd þess skipar
bæði þing og stjórn.
En ekki sákar, þótt gerð sé
tilraun til þess að Ieiðá því,
þessu fólki, fyrir sjónir, á hvaða
grundvelli verður að reisa til-
raunina til viðreisnar, ef hún á
að verða annað en hlægileg
handaskol. Það verður að vera
þess sök, ef það torsmáir rödd
hrópandans, enda mun það hefna
sín. Það hefir ávalt hefnt sín.
Ástandið, eins bölvað og það
er, er ekki komið eins og skúr
úr heiðskíru lofti. Það er afleið-
ing, en ekki áleiðing, — óhjá-
kvæmileg afleiðing af raunveru-
legri orsök, og orsökin er fávís-
legt gáleysi í rekstri atvinnuvega
þjóðarinnar, glæpsamlegt brall í
verzlup hennar og taumlaus van-
þekking og þar af leiðandi
hirðuleysi í stjórn ríkisins um þá
hluti, sem enginn, sem fengin er
stjórn í hendur, má hafá van-
þekkingu á né humma fram af
sér að hirða um.
Þessi orsök ástandsins er enn
j fullu fjöri, en það verður að
kveða hana niður. Ánnars rætist
aldrei úr. Þetta þríveldasamband
gáleysis, bralls og vanþekkingar
verður að rjúfa og ganga svo
frá, að það rísi ekki npp aftur
að eilífu í þessu landi.
En — það verður ekki gert af
einum maani. Til þess verður að
safna liði, óvígum her. ÖIl alþýða
verður að sjálfbjóðast í þann her,
sækja fram, berjast og — sigra.
Á gáleysinu í rekstri atvinnu-
veganna verður að sigrast með
því að gera það að almanna-
sánnfæring, að atvinnurekstur er
elclá einkamdl, heldur almanna-
mál.
Allan almenning varðar um,
hvernig atvinnufyrirtæki eru rek-
in og hver rekur þau, og um
það mega engir leyndardómar
eiga sér stað. Atvinnufyrirtæki
verður að réka undir opinberu
eftirliti, meðan þáu eru ekki þjóð-
nýtt, en það verður eigi að síður
að gera hið bráðasta.
Um verzlunina verður það að
vera meginreglan, að skifting
varanna meðal þeirra, sem þurfa
þeirra, verði sem allra ódýrust.
Að henni megá þvi ekki vinna
nema sem allra fæstir menn, og
þeir mega ekki bera úr býtum
meira en hverir aðrir starfandi
menn í þjóðfélagínu. Allan til-
kostnað við það verður að gera
sem minstan, En það verður ekki
gert nemá með því, að verelunin
sé í höndum almennings og undir
eftirliti hans, — ríkisverelun —
bæði með útlendar og innlendar
vörur.
Stjórnarfarið í landinu — til
þess að koma lagi á það verður
að neyða þing og stjórn til þess
að vita það 0g viðurkenna og
hegða sér samkvæmt því, að
meiri hluti landsmanna lifir nú
orðið á haupi fyrir vinnu, að
þessi stétt manna fjölgar steðugt,
og að það er grundvallaratriði í
lýðstjórnarfyrirkomulagi, að meiri
hlutinn íáði — ekki að eins
meiri hluti fulltrúa þjóðarinnar,
sem blekkir hana fyrst og svfk-
ur hana á eftir í trygðum, ef
persónulegur hagur kretst, held-
ur meiri hluti Tcjósenda þeirra,
alþýðan,
Hingað til hafa þing og stjórn
eingöngu gætt hagsmuna þeirra,
sem taka vinnu fyrir kaup, íjár-
plógsmannanna, — minni hlutá
þjóðarinnar, en nú verður alþýð-
an að taka af skarið, áður en
þeir troða hana niður f sorp
vesaldóms og menningarleyús —
viljann til þess sýnir m. a. frum-
varpið um frestun fræðslulaganna
á síðasta þingi —, og krefjast
þess, að af þingi og stjórn sé
undanbragðaláust tekið meira en
að háltu tillit til hagsmuna þeirra,
sem lifa á kaupi tyrir vinnu,
alþýðunnar. Áð öðrnm kosti verð-
ur alþýðan að ryðja þeim, er
þar skipa sæti, burt við fyrsta
tækifæri.
Það eitt er réttlátlegt.
Það er sjálfsagður hlutur.