Vikan - 07.01.1965, Blaðsíða 10

Ég veit ekki, hvernig
þa?5 atvikaSist, en ein-
hvern veginn varð sú hug-
mynd til á ritstjórnar-
skrifstofum Vikunnar, að
það gæti verið fróðlegt og
skemmtilegt að ræða eins
og einu sinni við kven-
réttindakonu um hennar
hugsjónamál. Og við lét-
um ekki sitja við orðin
tóm, heldur hringdum til
Önnu Sigurðardóttur og
báðum um viðtal við hana.
Það var auðsótt. Við
mæltum okkur mót á heim-
ili hennar daginn eftir.
Ég hafði aldrei komið
þangað áður, en var ekki
í vandræðum með að finna
réttu íbúðina í blokkinni,
þvi við dyrnar var svart
skilti, þar sem stóð með
hvítum stöfum:
ANNA SIGURÐARDÓTTIR
SKÚLI ÞORSTEINSSON
Og með þetta merki um
jafnrétti konu og karls í
hvivetna bar ég fram
fyrstu spurninguna:
— Að hverju stefnir
kvenréttindabaráttan ?
— Hún stefnir að jafn-
rétti karla og kvenna.
Annars er erfitt að svara
þessu í stuttu máli. Meðal
annars af því, að skoðan-
ir kvenréttindakvenna eru
mjög mismunandi. Þær
skiptast einkum í tvo að-
alflokka, róttækar og hæg-
fara. Þó eru þær róttæku
ekki endilega róttækar í
pólitík. Sú, sem nú lætur
mest að sér kveða í þeirra
liópi á Norðurlöndum, er
ung sænsk kona að nafni
Eva Moberg. Árið 1961
skrifaði hún grein, sem
vakti mikla athygli, og
árið eftir tók hún þessa
grein ásamt mörgum öðr-
um upp í bók, sem nefn-
ist Iívinnor och Mannisk-
or. Rókin vakti miklar
deilur á Norðurlöndum —
í sjónvarpi, útvarpi, blöð-
um og manna á meðal.
Eva Moberg er mjög öfga-
fengin í skoðunum, enda
þótt hún segi margt vel
og skeri á mörg kýli. Þó
er hún ekki alltaf sjálfri
sér samkvæm. Yfirleitt
telur hún það einu leið-
ina til jafnréttis, að konur
vinni utan heimilis, en
svo kemur hún með hug-
myndir um, að konum
verði gert kleift að velja
um útivinnu eða heima-
vinnu, meðan börnin eru
JQ VIKAN 1. tbl.
lítil, en þá gleymir hún
þvi — eða veit ekki —
að samkvæmt gildandi lög-
um eru heimavinnandi
konur mjög réttlitlar.
— Hvað ber á milli?
— Það er til dæmis
ekkert jafnrétti í lijúskap-
arlögunum, þótt flest hjón
haldi að svo sé. Aðeins
jafnmiklar eignir og jafn-
miklar tekjur gefa jafnrétti
milli hjóna. Yenjulega er
allt á nafni eiginmanns-
ins, og aðeins ef konan á
meiri eignir eða hefur
meiri tekjur en maðurinn,
bregður út af þessari
venju. Að vísu eru nokk-
ur ákvæði í lögum til
verndar þeim maka, sem
ekki er skráður eigandi,
hvort lieldur um er að
ræða sveitabú, húseign
eða fyrirtæki, sem fjöl-
skyldan býr á og lifir af.
Skráður eigandi, venju-
lega eiginmaðurinn, má
ekki selja eða veðsetja
þessar eignir nema með
samþykki maka sins —
eiginkonunnar. En ef
eiginmaðurinn steypir sér
út í einhverja vitleysu, ef
hann t. d. skrifar upp á
víxil, sem svo fellur á
hann, er gengið að eign-
inni, eins og hún sé eig-
inkonunni algerlega óvið-
komandi. Þar er konan
gersamlega varnarlaus.
— En getur konan þá
ekki eins skrifað upp á
víxil, og svo verði gengið
að eigninni móti vilja
mannsins?
— Hún er ekki skrifuð
fyrir eigninni, svo það er
ekki liægt að ganga að
neinni eign hjá henni.
Ég lagði einu sinni þessa
spurningu fyrir lögfræð-
ing: — Getur húsmóðir
skrifað upp á víxil? — Já,
já, svaraði lögfræðingur-
inn. — Upp á það, að eig-
inmaðurinn borgi, ef víx-
illinn fellur á hana? spurði
ég. — Auðvitað verður
maðurinn að borga fyrir
hana, svaraði lögfræðing-
urinn í tón, sem mér
fannst ekki eiga við, þeg-
ar ég vildi fá lögfræði-
legt svar. — Ég er ekki
að spyrja að því, hvort
hún eigi svo góðan eigin-
mann, að hann vilji bjarga
henni úr klípu. Ég vil
vita, hvort honum ber
skylda til að greiða skuld-
ina? sagði ég. — Nei, auð-
SMJORLIKI i
SMJORIÐ 00
MISMUN-
INN i
VASANN
Vikan ræSir við
ONNU SIGURÐARDÓTTUR
um jafnrétti karla
og kvenna - í daglegu
tali kallað
kvenréttindi
TEXTI
SIGURÐUR HREIÐAR
vitað ekki, svaraði lög-
fræðingurinn, og það er
nefnilega það.
— Eiginkonan er held-
ur ekki skyldug að borga
fyrir eiginmanninn.
— Eins og ég sagði áð-
an, er hún varnarlaus fyr-
ir þvi, sem gert verður,
ef víxill fellur á eigin-
manninn og hann getur
ekki borgað. Hún telst
nefnilega ekki eigandi
að eignum heimilisins,
fyrr en við hjúskaparslit,
en á sinn hátt neyðist hún
til að borga fyrir mann-
inn. Því hún verður að
sætta sig við, að íbúðin,
sem hún hafði gert ráð
fyrir, að væri sameign
þeirra hjóna til dauða-
dags — hún reiknar ekki
með skilnaði — verði
seld til að standa straum
af ábyrgðum cða skuldum
manns liennar. Mitt álit
er, að allar eignir lijóna
eigi að vera skráð'ar á
beggja nafn. Enda er allt-
af verið að telja okkur
trú um, að eignir hjóna
séu sameign þeirra. Ef
þau væru bæði skráðir
eigendur, er aldrei hægt að
ganga að nema helmingi
eignarinnar, þótt annað
geri afglöp i fjármálum.
Það einkennilega við
„sameignir“ hjóna, sem
aðeins annað er skrifað
fyrir, er það, að þær verða
ekki sameignir fyrr en
við dauðsfall eða skilnað,
fyrir utan ákvæðin um
neitunarvald gegn sölu
eða veðsetningu vissra
eigna. Annars er það
varla nema fyrir lögfróða
að skilja hjúskaparlöggjöf-
ina. Ég skal lofa þér að
heyra dálítið af því, sem
prófessor Ármann Snæv-
arr, háskólarektor, segir
um réttarstöðu húsmæðr-
anna: .....slík kona fær
ekki til ráðstöfunar, nema
liluta af aflatekjum bónda
síns, og í öðru lagi fær
hún ekki eignarréttarlega
hlutdeild í þeim verðmæt-
um, sem aflað er fyrir
tekjur bóndans, fyrr en
hjúskap lýkur.“ Svo held-
ur hann áfram og segir,
að húsmæðurnar geti „að
sjálfsögðu átt séreignir,
og þær geta líka átt hjú-
skapareignir, en með stöðu
sinni á heimilinu einni
saman eru tök þeirra á að
auka þessar eignir sínar