Vikan - 04.03.1965, Blaðsíða 40

Bærinn, sem varð að
borg
Framhald af bls. 23.
una. Þá má ekki gleyma því, að
hitaveitan komst ekki í bæinn fyrr
en saltvinnslan hófst — en afgangs-
gufan frá verksmið|unni var notuð
til hitaveitunnar.
Arum saman deildu menn um,
hvort heppilegra væri að reisa salt-
vinnsluna rétt hjá borholunum og
dæla þangað sjó nokkurra km leið.
Síðan þurfti að flytja saltið á stór-
um vöruflutningabifreiðum eða á
annan hátt til bæjarins. Þá þurfti
að sjálfsögðu að reisa íbúðarhús
fyrir verkafólkið. Allt þetta hefði
kostað stórfé og var því að lokum
farið að ráðum annarra manna og
skynsamleg og heppileg lausn fund-
in, — en um leið var hægt að ráð-
ast í stórmerka og nauðsynlega
framkvæmd, þar sem hitaveitan
er. Er mönnum nú með öllu óskilj-
anlegt hversu lengi dróst að
koma þessu mikla hagsmuna- og
velferðarmáli í höfn — en menn
hafa þá gleymt hvernig pólitíkin
var í þá daga hér á landi. Bók-
staflega ekkert mátti gera eða ger-
ast nema með pólitískum stimpli.
Hótelin í bænum eru nú þrjú og
er eitt þeirra líklega eitthvert bezta
og fullkomnasta hótel í landinu.
Var það reist af erlendum hótel-
hring, sem á hótel í flestum lönd-
um álfunnar. Eru þarna 200 her-
bergi með rúm fyrir 300 gesti —
auk þess öll nauðsynleg salarkynni,
enda var hótelið reist af færustu
kunnáttumönnum, sem höfðu næg
fjárráð. Menn vita allflestir, að
flesta daga árs er hótelið nærri
fullsetið, en hótelhringurinn sér um
það í samráði við flugfélögin, að
ferðamenn koma hingað í þúsunda-
tali. Venjulega dvelur hver hópur
ferðamanna hér í 6 daga og þar
af 2 daga í bænum — komudag og
brottfarardag. Eru af þessu öllu
miklar tekjur fyrir bæjarbúa, sem
og landsmenn alla.
Sparisjóðurinn er nú orðinn
meiri lyftistöng fyrir bæinn en
nokkru sinni fyrr. Var það vel ráð-
ið á sinum tíma, að fara ekki að
ráði ýmissa byggðarlaga, sem af-
hentu eða sameinuðu sparisjóði
sína einhverjum bankanum — en
þetta gerðist þegar öll bankaútibú-
in voru sett upp víðs vegar um
landið. Fólkið hélt tryggð við sína
gömlu lánastofnun og með batn-
andi árferði og vaxandi veigengni,
þá efldist hún verulega. Sparisjóð-
urinn var fyrsta lánastofnunin í
landinu, sem gaf út skuldabréf
tryggð á mannvirkjum, sem reist
voru fyrir bæjarfélagið og með á-
byrgð bæjarsjóðs. Skuldabréfin
voru verðtryggð með byggingar-
vísitölu, líkt og gert var hér á við-
reisnarárunum. Kom fljótt í Ijós að
bæjarbúar vildu hjálpa til með
byggingu nauðsynlegra mannvirkja
og fékkst þannig fé til mikilsverðra
hluta, sem ella hefðu orðið ógerðir
— enda þótt nauðsynlegir væru.
Ein þessara framkvæmda er nýja
bátahöfnin, sem er veruleg lyfti-
stöng fyrir útgerð smærri báta.
í bænum er og önnur merk lána-
stofnun „Alþýðubankinn", sem allir
landsmenn þekkja svo vel. Það var
hér á árunum að verklýðshreyfing-
in tók til sinna ráða til þess að
hafa meiri áhrif á fjármál og við-
skiptamál þjóðarinnar. Atvinnu-
leysistryggingasjóðurinn nam
hundruð milljónum og árlega bætt-
ist mikið fé við. Sparisjóður verka-
lýðsins var endurskipulagður og í
hans stað kom Alþýðubankinn.
Akveðið var í samningnum, að
helmingur af atvinnuleysistrygg-
ingasjóðurinn skyldi ávaxtaður í Al-
þýðubankanum og varð það til
þess, að bankinn gat strax látið
til sín taka. Þá höfðu flest verk-
lýðsfélögin sjóði sína þar og mun-
aði um minna. Það var engin til-
viljun að aðalstöðvar Alþýðubank-
ans voru í þessum bæ. Þarna höfðu
áratugum saman margir beztu for-
ystumenn alþýðu landsins unnið að
málefnum fólksins. Nú er Alþýðu-
bankinn einn af öflugustu bönk-
um landsins enda er rekstur hans
og öll starfsemi á nokkuð annan
hátt en áður gerðist. Er hér óþarft
að skýra þetta nánar — það var
gert rækilega í víðlesnu blaði ný-
lega.
Hjúkrunarheimili ríkisins hef-
ur nú hafið starfrækslu. Er það mik-
il bygging og hefur rúm fyrir 250
sjúklinga og lasburða fólk. Er þetta
einhver nauðsynlegasta stofnun,
sem komið hefur verið upp á síð-
ari árum og hefur þegar orðið til
þess að fjöldi manns, sem áður lá
mánuði, jafnvel árum saman á
sjúkrahúsum, hefur fengið ágætan
samastað. Fjöldi sjúkrarúma í
sjúkrahúsunum losnaði á þennan
hátt, og er það ágætt út af fyrir
sig. En bezt er þó, að nú höfum
við loks fengið aðstöðu til þess að
hjálpa mörgum, svo þeir geta aftur
tekið virkan þátt í lífsbaráttunni.
Forystumenn bæjarins buðu fram
ágæta og hentuga lóð fyrir þessa
stofnun og með fyrirhyggju og hag-
sýni var um leið hægt að ráða til
nokkurrar frambúðar úr öðrum að-
kallandi félags- og heilbrigðismál-
um. Er hér um að ræða nýja elli-
heimilið og heilsuverndarstöðina.
Nú eru allar þessar stofnanir snar
þáttur í atvinnulífi bæjarins en
starfsmenn þeirra eru nær 300
manns.
Þjóðvegurinn lá utan við bæinn,
en fara þurfti alltaf um stærri bæ-
inn til þess, að komast út í aðal-
sveitir landsins. Var þetta mjög
bagalegt — miklu lengri leið en nú
er farin síðan nýi vegurinn var
lagður í þegnskaparvinnu fyrir
nokkrum árum. Voru það æsku-
menn bæjarins, sem höfðu hér for-
göngu um, sem frægt er orðið. En
þeir sáu hvað var að gerast í kring-
um þá, og þá langaði til að sýna í
BIFREIÐAEIGENDUR
BIFREIÐA VERKSTÆÐI
i ALLT I BENZIN- OG DIESELVELAR i
HEBÍlÍTE
STIMPLAR, SLIFAR OG HRINGIR
AUTOLITE
KERTI, KERTAÞRÆÐIR, O.FL.
VANDERVELL
Vélalegur

HALLS^
(\afk'p
VÉLAPAKKNINGAR
-TRANC0
VENTLAR OG STÝRINGAR
ENDURBYGGJUM BENZÍN- 0G DIESELVÉLAR
RENNUM SVEIFARÁSA
B0RUM VÉLABL0KKIR
PLONMM HEDD- 0G VÉLABL0KKIR
RENNUM VENTLA 0G VENTILSÆTI
ÚRVAL AF BIFVÉLAVARAHLUTUM f VERZLUN V0RRI
SENDUM I PÓSTKRÖFU
Þ. JONSSON & CO
BRAUTARHOLTI 6 - S'lMAR 15362 & 19215 - REYKJAVIK
VIKAN 9. tbl.