Vikan - 08.04.1965, Blaðsíða 18

Tungl-
farapnli*
munu feröast
í bilum
I Bandaríkjunum starfa uú 315
þúsund manns að því að fram-
kvæma ókvörðun Kennedy forseta:
„Til tunglsins fyrir órið 1970".
Appollo framkvæmdin er stærsta,
dýrasta og djarfasta fram-
kvæmd sögunnar. Hvert einstakt
smáatriði þarf að vinna sitt ná-
kvæmisverk hárrétt, á þeirri stund
er Satúrnuseldflaugin leggur af
stað upp í loftið frá Cape Kennedy,
með þrjá geimfara um borð. Frá
tunglinu verður síðan farið í aðrar
geimferðir í framtíðinni.
Ekki er búizt við því að tunglið
sýni þessum þrem geimförum gest-
risni, sem orð er á gerandi. Þeir
verða að flytja með sér loft, mat
og drykk héðan af móður jörð, og
þeir þurfa að verja sig gegn geisl-
un, sólgosum og meteorum. Geim-
sérfræðingarnir vita ennþá ekki
með neinni vissu hvað skeður þeg-
ar fyrstu geimfararnir stíga út úr
geimfarinu sínu. Munu bæði þeir og
farartækið sökkva niður í gljúpt
MOLAB-bíllinn er með 2 m. há hjól.
yfirborðið? Eldflaugaskot og aðrar
rannsóknir hafa ekki ennþá gefið
neinar nákvæmar upplýsingar um
yfirborð tunglsins. Menn vita ekki
heldur hvort geimfari getur geng-
ið um yfirborð þess.
Bandaríkjamenn hafa varið til
þess geysimiklum upphæðum, að
finna þægilegt og öruggt farartæki
á tunglinu. Síðasta tunglbílinn smíð-
aði Bendix Corp. fyrir NASA, band-
arísku geimferðastjórnina. Hann
nefnist MOLAB (Mobile lunar la-
boratory). Hjólin á bílnum eru 2
metrar í þvermál, til að þau sökkvi
sem minnst niður í yfirborðið. Hægt
verður að nota bílinn bæði sem
farartæki og samastað á tunglinu
og framkvæma ýmiskonar rann-
sóknir úr honum. Þá verður einnig
hægt að safna saman sýnishornum
af yfirborði tunglsins úr bílnum,án
þess að geimfararnir þurfi að yfir-
gefa hann.
Mao
alvai*Iega
sjukur
Hefur Mao Tse-tung misst völdin
í Peking? Þetta er spurning, sem
oft hefur heyrzt undanfarið um
hinn 71 árs gamla kommúnistaleið-
toga, og aðallega vegna þess að
hann hefur verið haldinn sjúkdómi,
sem gerir það að verkum að hann
hefur ekki getað unnið af fullum
krafti. Margir hafa það álit að mik-
il valdabarátta geysi meðal ráða-
manna þar, og sjálfir hafa kín-
verjar viðurkennt að flokkurinn sé
klofinn, ekki sízt í rússnesk-kín-
verska málinu.
Sögurnar um veikindi Mao Tse-
tung komust alvarlega á kreik, þeg-
ar franski blaðamaðurinn Edward
Behr upplýsti það í bandarísku
tímariti fyrir skömmu, að sennilegt
væri að Mao þjáist af svokölluðum
Parkinson-sjúkdómi. Behr sá föður
sinn deyja úr þessari veiki, og þyk-
ist því þekkja einkenni hennar.
Hann fór í ferðalag til Kína ásamt
nokkrum frönskum stjórnmálamönn-
um og verksmiðjueigendum, og þá
hitti hann Mao. Allir í hópnum sáu
að Mao var veikur, enda var þjónn
við hlið hans til að styðja hann.
Annar vestrænn hópur kom til Kína
fyrir nokkru, og þá sáu þátttakend-
ur einnig greinilega að Mao var
veikur. Umhverfis hann voru þá
ávalt nokkrar hjúkrunarkonur.
Parkinson veikin er ólæknandi,
krónísk taugaveiki, og ástæðan fyr-
ir henni er ókunn. Þeir, sem fá veik-
ina eru oftast á fimmtugsaldri, og
hún er algengari hjá körlum eh
konum. Helztu einkenni sjúkdóms-
ins er vöðvaspenna, titringur á
höndum og handleggjum, erfiðar
og seinar hreyfingar, hægur gang-
ur og blæbrigðalaus rödd. Sálræn
einkenni koma einnig oftast í Ijós,
þunglyndi, skapstyggð og einmana-
kennd.
Spurningunni um það, hver
muni taka við af Mao, þegar hann
fellur frá, er ennþá ósvarað. Það
eru til í það minnsta þrír krónprins-
ar: Forsetinn og æðsti maður ríkis-
ins, Liu Shao-chi, 66 ára, forsætis-
ráðherrann Chou En-lai líka 66 ára
og aðalritari miðstjórnar kommún-
istaflokksins, Teng Hsiao-ping, 62.
SiÐAN SIÐAST
Slcemmfiferðasicipirfi eiga
fpamtíð fyrir sér
Það er fimmti hver maður,
sem fer með skipi yfir Atlants-
hafið. Hinir fljúga allir. Getur
það þá verið að það borgi sig
fyrir stóru útgerðarfélögin að
reka sín stóru hafskip?
Núna, yfir vetrartímann eru
um 30 stór farþegaskip á
skemmtisiglingum í Karabíska
hafinu og á Kyrrahafinu. Ódýr-
asta fargjaldið á þeim er um 150
þúsund ísl. kr. Þessar ferðir ná
þeim tekjum inn, sem skipafélög
in tapa í samkeppninni gegn þot-
unum um hásumarið.
Það virðist ekki vera útlit fyr-
ir að tími stóru skipanna sé lið-
inn enn, ef dæma má eftir því
að Cunardskipafélagið hefur ný-
lega pantað nýtt skip, sem á að
leysa Queen Mary gömlu af
hólmi. Það er komið langt með
smíði skipsins, sem ennþá heit-
ir þó bara „Q-4“, en hún fer fram
í hinu þekktu skipasmíðastöð
John Brown við Glasgow. Þar
er einnig verið að smíða risa-far-
þegaskip fyrir Sænsk-amerísku
línuna.
Þetta nýja skip verður minna
en bæði Queen Mary og Queen
Elizabeth, en á að geta tekið jafn-
marga farþega — 2000. Skipið er
59 þús. tonn, en Queen Mary 80
þús. og Queen Elizabeth 88 þús.
Ástæðan fyrir því að þetta skip
er haft minna, er aðallega sú að
skipafélagið ætlar að nota það til
skemmtiferða að vetrum. Það
getur því farið bæði um Suez-
og Panamaskurðinn, en það geta
hin ekki. Bæði hin, stóru skipin,
hafa sýnt að þau komast ekki til
margra þekktra staða, vegna þess
hve stór þau eru.
Skemmtisigling á Karabiska hafinu kostar 150 þúsund.
Jg VIKAN 14. tbl,