Vikan - 14.04.1965, Blaðsíða 11

laga sínum Gísla Friðbjarnarsyni. Stálvinnsl-
an hefur haft það að sérgrein að smíða flók-
in mót og vandsmíðuð fyrir plaststeypu, en
öðrum þræði hafa þeir félagar unnið að ýms-
um öðrum áhugamálum, og núna í seinni
tíð í auknum mæli.
Þessi önnur áhugamál eru sem sé uppfinn-
ingar Haraldar á sviði fiskvinnslu, enda hafa
þær reynzt afbragðsvel og eftirspurn eftir
þeim aukizt með hverjum degi. Nú er svo
komið, að engum sæmilega skynsömum
manni dettur framar í hug að reyna við síld-
arsöltun, nema hafa áður tryggt sér kaup á
síldarflokkunarvél þeirra félaga. Hún er að
öllu leyti uppfinning Haraldar og smíði fyr-
irtækisins, og á þessum tveim-þrem árum
sem vélin hefur verið til, hefur hún selzt
i tugatali út um land og jafnvel víðar um
heim. Hún þykir nú jafn sjálfsögð við síld-
arvinnslu og skipin, sem veiða síldina og
enginn skilur hvernig í ósköpunum menn
hafa farið að þessu áður — jafn einföld og
þægileg sem þessi vél er.
Að vísu munu nokkur erlend fyrirtæki
hafa framleitt síldarflokkunarvélar áður, en
þær hafa unnið öðruvísi, verið byggðar með
öðrum forsendum, stærri og flóknari, dýrari
og ekki eins öruggar, ekki afkastað eins
miklu og árangurinn ekki eins góður.
Þetta er kannske mikið sagt í einni setn-
ingu, en þeir sem reynt hafa vélina, munu
allir sammála um gæði hennar.
Upphaf þessarar vélar var það, að á sín-
um tíma sendi sjávarútvegsrriálaráðherra,
Emil Jónsson, tvo menn til Þýzkalánds og
víðar, til að kynna sér hvaða kröfur væru
helzt gerðar varðandi markað og sölu síld-
ar. Jón Héðinsson, sem þá var á vegum ráðu-
neytisins var annar þeirra, sem fóru í þessa
för. Þar upplýstist m.a., að aðalkrafan —-
fyrir utan að síldin varð að vera gott hrá-
efni — var að hún væri flokkuð.
Haraldur kynnti sér allar þær vélar, sem
hann vissi um, en sá að lausnina hlaut að
vera einhversstaðar annarsstaðar að finna.
Það varð að byggja á allt öðrum forsendum.
Sumar flokkuðu síldina eftir lengd, aðrar
eftir þyngd. Hvorugt var gott. Löng síld gat
t.d. verið grindhoruð, og jafnvel ber hrygg-
urinn gat farið í bezta flokk. Vélar sem
viktuðu síldina voru seinvirkar og vildu oft
bila.
Og svo var það einn góðan veðurdag að
honum datt allt í einu lausnin í hug.
Hann sá fyrir sér í huganum hvernig vél-
in ætti að vera og teiknaði af henni lauslegt
riss. Síðan endurbætti hann teikninguna
smátt og smátt, teiknaði betur og betur,
gerði tilraunir á verkstæðinu, teiknaði vél-
ina í smáatriðum —■ og fór svo að smíða.
Það varð að smíða aftur og aftur sama
hlutinn, reyna nýtt og nýtt, breyta og laga,
reyna aftur, endurbæta og snúa við. Enda-
lausar tilraunir, bollaleggingar og peninga-
útlát.
En svo kom líka að því að þeim fannst
vélin vera orðin góð. Þeir fóru með fyrstu
vélina til síldarsaltanda, til reynslu.
Hann hló að þeim fyrst, og sagði eitthvað
á þá leið að þetta apparat gæti aldrei
gert neitt gagn. En þegar hann var búinn
Framhald á bls. 28.
O Síldarflökunarvél Haraldar og Gísla. Hlífar voru teknar utan af vélinni, svo betur sjást allur niekanis-
minn á myndinni.
^ Hausingavélin, sem Haraldur fann upp. Bæjargerð keypti þá fyrstu, og þarna er liún í vinnu fyrsta
morguninn, — og liausarnir fjúka.
Á næstu blaðsíðu: Flugvél fyrir lóð-
rétt flug, flugtak og lendingu ■ ■ ■ ■ ■ ■
VIKAN 15. tbl.