Vikan - 21.04.1965, Blaðsíða 40

Höfum glæsilegt úrval af
vor og sumarkápum.
Stærffir frá 34-48.
Kápurnar eru úr léttum
ullarefnum í skemmti-
legum pastellitum,
einlitar og köflóttar.
Tfzkuverzlunln Guörún
RauSarárstíg 1. — Sími 15077.
aftur inn til Cadix, en sú hreyfing
varð aðeins tii að auðvelda Bret-
um leikinn. Nelson stýrði sjálfur
þeirri fylkingu, er vindmegin var,
en Collingwood aðmíráll, næstráð-
andi hans, þeirri er sótti fram hlé-
megin. Voru þeir báðir aðmírálarn-
ir í fararbroddi herskipa sinna,
Nelsons á orrustuskipinu Victory og
Collingwood á Royal Sovereign.
Sökum lélegs byrjar gekk Bret-
unum seint að ná til óvinanna, og
það var ekki fyrr en klukkan tólf
á hádegi, að Nelson lét út ganga
meðal flotans hin frægu hvatningar-
orð, sem síðan hafa verið nokkurs-
konar einkunarorð Breta: ,,England
væntir þess að hver maður geri
skyldu sina." Fáeinum mínútum síð-
ar drundu fyrstu fallbyssuskotin frá
Royal Sovereign. Nærri jafnskjótt
var orrustan í algleymingi.
Nelson sigldi Victory inn í miðja
fylkingu óvinanna framan til og
stefndi beint á flaggskip Villen-
euvers, Bucentaure. Dundu þá skot-
in á Victory frá báðum hliðum, og
varð mikið mannfall um borð. En
þegar brezku skipin voru komin
inn á milli þeirra frönsku og
spænsku, gátu þau sent þeim breið-
síður á báða bóga, en bandamenn
gátu hinsvegar ekki skotið á móti
án þess að eiga á hættu að skeyt-
in hæíðu einhver þeirra eigin skipa.
Nelson sigldi Victory þvert fyrir
skut Bucentaures og sendi ógurlega
breiðsíðu eftir franska skipinu endi-
löngu; setti sú hryðja um tuttugu
fallbyssur úr leik og drap og særði
um fjögur hundruð menn. En þeg-
ar Victory beygði framhjá Bucen-
ture rakst hún á annað franskt
skip, Redoubtable, og flæktust reið-
ar skipanna beggja saman í óleys-
anlega bendu. Hófst þá hin ógur-
legasta eldhríð, er áhafnirnar skutu
hvor á aðra úr dauðafæri með öllu
sem skotið gat. Bretar voru hand-
lagnari við fallbyssurnar og ráku
Frakkana frá sínum hólkum, en
handbyssuskyttur Fransaranna voru
hinsvegar betri og hreinsuðu ger-
samlega efra þilfarið á Victory.
Frakkar gerðu þá tilraun til upp-
göngu, en Bretar höfðu nokkrar
fallbyssna sinna hlaðnar með járn-
rusli og spúðu því á áhlaupsliðið.
Varð það ógurlegt blóðbað. í þeirri
svipan var Nelson, sem var á gangi
um þilfarið ásamt Hardy skipstjóra
á Victory og fylgdist með aðgerð-
unum, skotinn kúlu gegnum lung-
un. Hann var þegar borinn undir
þiljur. „Þar tókst þeim loksins að
klára mig," varð honum að orði.
„Það vona ég ekki," sagði Hardy.
„Jú", sagði Nelson, „kúlan fór í
gegnum hrygginn."
í þrjár klukkustundir lifði hann
við miklar þjáningar, en hafði þó
fulla rænu og fylgdist af mikilli
athygli með gangi orrustunnar, sem
Collingwood stýrði nú af hálfu
Breta. Ein síðasta fregnin, sem náði
honum lífs, var að sigurinn væri
Bretum vís og fjórtán eða fimmtán
óvinaherskip hertekin. „Það er ekki
sem verst," sagði Nelson, „en ég
hafði nú ætlað mér að krækja í
tuttugu." Klukkan hálffimm gaf
hann upp öndina, eftir að hafa
falið ástkonu sína og dóttur þeirra
unga föðurlandinu á hendur. Síð-
ustu orð hans voru: „Guði sé lof
að ég hef gert skyldu mína."
Þannig dó hinn frægasti allra
enskra sjógarpa. Örstuttri stund síð-
ar sprakk franska herskipið Achille
í loft upp og annað, Intrépide að
nafni dró niður fánann. Þar með
var orustunni við Yrafalgar lokið
með fullum sigri Breta. Um tuttugu
frönsk og spænsk skip voru her-
tekin eða eyðilögð. Nelson náði
því, sem hann æitaði sér, þótt hann
lifði ekki sjálfur að sjá árangurinn.
Trafalgarorrustan er líklega fræg-
asta sjóorrusta sögunnar, og
kannske er enginn sá atburður
i sögu Breta, sem þeir minnast
með jafn miklu stolti, nema ef
vera skyldi orrustan um Bret-
land í heimstyrjöldinni síðari.
Fáar eða engar þjóðhetjur sín-
ar dá þeir svo mjög sem Nelson.
Margskonar heiðursvottur hefur
verið sýndur honum látnum, og næg-
ir í því sambandi að minnast á
Trafalgar Square og súluna mik'u,
sem þar stendur, með átján feta
háa styttu af hinum einhenta garpi
á toppnum. Victory er ennþá varð-
veitt óbreytt til minningar um sig-
urinn. Og til skamms t:ma að
minnsta kosti nutu afkomendur
Nelsons sérstakra heiðurslauna frá
brezka ríkinu.
Um sögulegar afleiðingar Trafal-
garorrustunnar má hins vegar deila.
Eitt er víst, að sigur Breta þar
hindraði ekki sókn Napóleons gegn
Austurríki og sigur hans í orrustunni
við Austerlitz, sem háð var tæp-
lega hálfum öðrum mánuði á eítir
Trafalgarpataldri. En að þeim bar-
daga loknum var veldi Breta á
sjónum enn óskoraðra en áður.
Héðan í frá var Napóleoni Ijóst,
að vonlaust var fyrir hann að reyna
að vinna stríð annarsstaðar en á
þurru landi. Hann hætti að hugsa
um innrás í England, en beindi í
stað þess atorku sinni allri að því
að brjóta á bak aftur alla andstöðu
á meginlandi Evrópu. Sú stefna
leiddi hann um síðir í leiðangurinn
mikla til Rússlands, sem varð
banabiti hans.
dþ.
Goldfinger
Framhald af bls. 15.
Svartar og hvítar taflborðsgólf-
flísarnar voru hlýjar, næstum heit-
ar móti fætinum, þótt klukkan væri
enn ekki orðin átta að morgni. Það
var stinningsgola af hafi, sem rétti
úr fánum hinna ýmsu þjóða, sem
áttu skip við hafnarbakkann. Golan
var hlý og þrungin sjávarlykt. Bond
gat sér þess til, að það væri þessi
gola, sem gestunum þætti svo góð,
en íbúarnir hötuðu. Hún olli ryði og
tæringu á öllum málmum, eyðilagði
bækurnar þeirra, olli rotnun í vegg-
fóðri og myndum og myglu í föt-
unum í fataskápunum.
VIKAN 16. tbl.