Vikan - 03.06.1965, Blaðsíða 28

Daglegt Ijós í daglegri
«£______________0(iMjréM\
Framhald af bls. 27.
maður þeirra i skólanum. Hann
vakti þá þegar athygii fyrir
hreinskilni sina, gó@an fram-
bur8 og rökvísi. Hann hafði frá
barnœsku átt heita og sterka trú,
en meöan hann var í skóla
komst hann nokkufi á reik og
varð þaö til þess afS hann leit-
a8i burt til náms. Komst hann
til séra Guðmundar Einarssonar
á Mosfelli, hins mikla kenni-
manns og kennara og fann undir
handleifislu hans aftur sitt innsta
eðli. Hann lauk stiidentsnrófi
árifi 1931 utan skóla. og á sama
ári innritafSisf hann i gnfSfræfSi-
deild. Alit frá heirri stundu
hófst framaferill háns innan
kirkjunnar.
Á árunum 1933—1937 dvaldi
Sigurbjörn vifi háskólann i ITnt)-
sölum i SviþjófS og laefii stund
á nám i almennum triiarhragfSa-
vísindum, grisku og klassiskri
fornfræSi og fornaldarsögu og
lauk þar kandidatsnrófi. GufS-
fræfSipróf frá Háskóla fslands
tók hann árifS eftir, efSn 1938.
en á næsta ári stundafSi hann
enn framhaldsnám i Unnsölum,
— og sifSar í Cambridge, 1945,
og i Basel 1947 til 1949. MefSan
hann dvaldi hér heima stundafii
hann timakennslu og kenndi vifS
ýmsa skóla. Á árunum 1942 og
1943 flutti hann fyrirlestra vifS
Háskólann. Hann varfS kennari
vifS gufSfræfSideildina 1943, dós-
ent varð hann árifS eftir og pró-
fessor 1949.
Sigurbjörn Einarsson vigfSist
til .BreiÖabóIsstafSar á Skógar-
strönd 1938 og þar þjónafii hann
þar til hann var kjörinn prestur
til HallgrimssafnafSar i Reykja-
vik meS miklum yfirburfSum.
Hann var kjörinn biskup lands-
ins 1959 og vigSur árið eftir.
Sigurbjörn Einarsson gerðist
snemma mikilvirkur rithöfund-
ur og hefur samið margar bæk-
ur og þýtt afSrar. Verða þær ekki
taldar hér, en nær allar hafa þær
fjallað um trúarbrögfS mannkvns
eða snert samhúðarlif þess hér
á jörfSu. Hann var og timarits-
stjóri um skeifi, og bæSi i þvi
riti, svo og i bókum lians, kennir
skaphita hans, sem hann hefur
þó vald yfir. Hann naut meiri
menntunar en flestir aðrir ís-
lenzkir guðfræðingar og bera
rit hans þess ljós merki. Síðan
hann gerðist biskup, hafa augu
þjóðarinnar hvilt á honum. Allir
eru sammála um afburða gáfur
hans, sterkt og kjarnmikið mál
hans bæði i ræðu og riti, heil-
steypta þekkingu hans og heið-
arleika í hvivetna. Hins vegar
gagnrýnir þjóðin leiðtoga sína
á hvaða sviði sem þeir starfa,
og jafnvel fyrst og fremst þá
þeirra, sem njóta trausts hennar
framar öðrum. Eitt rit hans,
APPELSÍN
SÍTRÓN
L I M E
Svalandi - ómissandi
á hverju heimili
28 TULAM 23. fbl.
eða hirðisbréf, skrifað gegn
svokölluðum Vottum Jehova,
hefur verið gagnrýnt, og þá
fyrst og fremst fyrir það, að
tilefnið væri ekki vert fyrir-
hafnarinnar. En þetta hirðisbréf
er ekki aðeins um þann sértrúar-
flokk, sem að er stefnt, heldur
alla sértrúarflokka, sepi sundra
kirkjunni og draga þannig lir
starfi hennar. Annað málið, sem
biskupinn hefur verið gagn-
rýndur fyrir, og það síðasta eru
kaupin á miklu bókasafni lianda
Skálholtssetri. í því máli kemur
Sigurbjörn Einarsson fram eins
og hann er í raun og veru. Hann
gerðist forgöngumaður að þvi
að endurreisa helgi Skálholts,
höfuðstaðar fslands í aldaraðir.
Skálholt var og er, í hans aug-
um, helgur dómur Guðskristni
i landinu, en jafnframt söguleg-
ur arfur, sem nauðsynlegt er
fyrir þjóðina á reikulum timum
að koma auga á og safnast um
til þess að finna sjálfa sig. Jafn-
vel skozkur steinn hefur á sér
svo mikla helgi, að Englendihgar
hafa hann í musteri sinu, en
Skotar eiga hann og krefjast
hans. Hvað þá um Skálholt is-
Ienzku þjóðarinnar? Skálholt á
að verða höfuðstaður kristinnar
kirkju og sögulegur dómur allr-
ar jjjóðarinnar. Hann skal út-
búa sem bezt og að því stefn-
ir biskup og horfir langt inn i
framtíðina. Þar skal fyrst og
fremst verða kirkjuleg og kristin
miðstöð. Að vísu ekki klaustur,
en athvarf til rannsókna og náms
í kyrrð. .Tafnframt skal þar
risa skóli með sérstöku sniði,
fyrir ungmenni. Án bóka er
ekki hægt að gera staðinn þann-
ig úr garði. En hæfar hækur eru
ekki á hverju strái. Aðeins hægt
að ná gullínu með því að nema
það úr grjótinu, — og gullið er
aðeins minnihluti alls þess, sem
numið er. í Skálholti þnrf að
geymast heildarsafn bóka af sér-
stakri gerð, betra heildarsafn
en fáanlegt er annarsstaðar. Til
þess að geta eignazt það, þarf
að ráðast í mikil kaup. Þjóð,
sem eyðir átta milljónum króna
i ferðalag til Miðjarðarhafsevj-
ar um eina páska. á að setn
leyft sér að kaupa hækur til
forns höfuðstaðar sins fyrir
hálfa þriðju milljón.
Menn geta deilt um þetta bar-
áttumál Sigurbjarnar Einarsson-
ar, en þnnnig er liklegt að hann
hugsi í þessu máli.
V.
Alla menn langar til að skyggn-
ast inn í sálarlif annarra manna.
Hvernig þeir hafa orðið það,
sem þeir eru?
Ekki verður forvitni minni,
þegar um er að ræða þá, sem
fremstir ganga og hæst ber.
Hvernig hefur biskup landsins,
æðsti maður kirkjtmnar, öðlazt
þann innri styrk, sem hefur bor-
ið hann áfram til 'æðstu for-
ystu? Hvernig hefur samvizka
hans trú hans mótazt? Hef!-
ur hann nokkru sinni orðið að
ganga gegnum hreinsunareld?
Hvernig hefur leit hans að dag-
legu Ijósi á daglegri för verið?
Menn dylja sjálfa sig. Menn
reyna að forðast forvitin og leit-
andi augu fólksins.
Sá, sem þetta ritar hefur fylgzt
með Sigurbirni Einarssyni frá
æsku hans og alltaf vitað, að
þar fór óvenjulegur maður, sem
var til forystu fallinn og mundi
alls ekki fara alfaraleiðir ef sam-
vizka hans beindi honum burt
frá þeim. Sannfæringin er svo
sterk og hugrekkið mikið.
Það vill svo vel til, að höf-
undur þarf ekki einungis að
styðjast við eigið mat, því að
í Vita (æviágripi) sem biskup
las við bisknpsvígslu gerir hann
játningar um þroskaferil sinn.
En auk þess hefur hann ritað
um innra líf sitt og leit sina í
bók, sem út kom 1948, svo að
megnið af því, sem sagt er bér
á eftir er byggt á hans eigin
orðum. En það skal strax tekið
fram, að tvisvar sinnum að
minnsta kosti hafa efasemdirnar
bugað Sigurbjörn Einarsson, en
aðeins um sinn. Hann varð að
ganga gegnum hreinsunareld —
og kom i bæði skiptin úr hon-
um styrkur og stór.
Hann var trúhneygður frá
barnæsku. Afi hans og amma
voi’u sterk í trú sinni:
„Það er kvöld. Ljósið i
baðstofunni dvínar og fjarg
lægist öðrn hvoru — syfjan
sækir á. Kliður rokksins,
marrið í rúmstokknum, þytur
stormsins við gluggann, óm-
ar i fjarska balc við hrynj-
andi mjúkrar raddar ömmu
minnar, sem er að hjálpa mér
í háttinn. Hún fer með vers,
ég tek orðin upp eftir lienni,
dularfull orð, háleit, stillt og
tær eins og stjörnurnar,
himnesk eins og þær. Hún
stýrir hendi minni, þegar ég
signi mig: í nafni guðs, föð-
ur, sonar og heilags anda.
Guð geymi mig og varðveiti
mig á sálu og lífi þessa nótt
og alla tima i Jesú nafni. Am-
en. Svo hverf ég sæll á vald
Máttarins, sem er langt fyrir
ofan þekjuna, en samt nær
mér en baðstofan og enn þá
hlýrri en hún, miklu meiri
en afi og amma og pabbi,
og enn þá betri en þau.
Sunnudagur, hádegi. Afi
tekur stóru bókina ofan af
hillunni, þar sem helgu bæk-
urnar eru einar sér og eng-
inn snertir nema hann. Ég
sit á kistlinum við fætur hans,
allir hinir á sínum stað, djúp
þögn, alger kyrrð, — nú má
enginn tala, nema sá, sem á
■ stóru bókina og afi minn hef-
ur orð fyrir með takmarka-
lausri lotningu. Hann lýkur
upp bókin'ni — prjónarnir
hvila hljóðir í kjöltu ömmu