Vikan - 01.07.1965, Blaðsíða 14

1936. Útl í Þýzkalandi eru nazistar að
eflast til valda um þetta leyti og þjóð-
ernis-jafnaðarstefnan á líka sína á-
hangendur á íslandi. Kölluðu þeir sig
flokk þjóðernissinna og málgagn
þeirra hét „ísland". í porti við ís-
húsið höfðu þeir gönguæfingar undir
merki sínu, hakakrossfánanum.
Þvottalaugarnar i Reykjavík voru mik-
ið notaðar af öllum almenningi 1
Reykjavík, allt fram á þraðja og fjórða
áratug þessarar aldar. Sem sagt nokk-
urskonar þvottavéi þeirra tima.
Tvennir tímar í raforkumálunum: Annarsvegar
rafstöð Jóhannesar Reykdal í Hafnarfirði, sú
fyrsta í öllu landinu og hinsvegar nýtízku há-
spennulina frá Soginu og mynd Ásmundar, „Raf-
magn“.
hafa staðið miklu meiri stuggur af þýzku,
en brezku hernámi. Aðfaranótt 10. maí 1940
vöknuðu sumir Reykvíkingar við gný flug-
véla, og herskip sáust á ytri höfninni. Ýmsir
héldu í fyrstu, að Þióðveriar væru komnir,
en það reyndust vera Bretar. Þeir hertóku
Reykjavík og síðan ýmsa aðra staði á land-
inu. Þióðveriar, sem dvöldust í landinu, voru
handteknir, þeirra á meðal þýzki ræðismað-
urinn, Gerlach, sem um skeið hafði verið
talsverf athafnasamur á íslandi. Ríkisstjórn
Islands mótmælti hernáminu, en skoraði á
landsmenn að gæta stillingar.
Hernámið setur fIjótlega svip sinn á Reykja-
vík og fleiri staði í landinu. Hermannabragg-
ar þjóta upp út um holt og móa og byrgi úr
sandpokum eru víða hlaðin. Margir fara að
óttast þýzkar loftárásir á ísland.Loftvarna-
nefnd er skipuð í Reykjavík undir forustu
Agnars Koefod-Hansens lögreglustjóra og
undirloftvarnanefndir í öllum hverfum borg-
arinnar. Loftvarnaæfingar eru haldnar. Aldr-
ei í stríðinu kemur þó til loftárása á Reykja-
vík, þó að þýzkar flugvélar sjáist stöku sinn-
um yfir bænum og skotið sé á þær úr loft-
varnabyssum. Þjóðverjar gera stundum minni
háttar loftárásir á staði úti á landi, t.d. Seyð-
isfjörð og á skip við strendur landsins, en
manntjón meðal íslendinga verður lítið í þeim
árásum. Hins vegar sökkva Þjóðverjar mörg-
um íslenzkum skipum á hafi úti, og veldur
Það miklu manntjóni. Mörgum togurum og
öðrum fiskiskipum er sökkt. Goðafossi er
sökkt 1944, rétt uppi við landsteina á íslandi,
Dettifossi 1°45 í námunda við Bretlandseyj-
ar.
Draumur, sem ekki rættist. Einar Benediktsson dreymdi
um það að virkja fossaflið og koma upp stóriðju á heims-
mælikvarða. Þetta stöðvarhús fossfélagsins Titan komst
ekki lengra an á pappfrinn. Það átti að rfsa hjá Urriða-
fossi f Þjórsá og þá var gert ráð fyrir járnbraut frá Reykja-
vfk og austur þangað.
Um 1910.
VIKAN 26. tbl.