Vikan - 12.08.1965, Síða 10

GREIN OG MYNDIR:
SIGURGEIR JONSSON
Það eru ekki ýkja mörg ár síð-
an sjómenn fussuðu og sveijuðu, ef
lítið krabbadýr, sem heitir humar,
læddist með öðrum afla úr djúp-
inu. „Krabbaskratti", sögðu menn,
„algerlega óætt kvikindi". En ein-
hvers staðar fréttist, að þetta væri
kóngafæða í útlandinu, og þá tóku
þeir sig til í Vestmannaeyjum og
byrjuðu að gera út á humar. Síðan
hefur þessi atvinnuvegur blómgazt,
og þeir bátar, sem eru of litlir til að
fara á síld, stunda nú margir hverj-
ir humarveiðar yfir sumartímann.
Auðvitað hafa menn alltaf verið að
læra eitthvað nýtt og betra fram á
þennan dag, hvað viðkemur krabb-
anum og meðferð hans. Fyrstu veiði-
árin voru algert brautryðjendastarf.
Þá var humarnum mokað niður í
lest, eins og hann kom fyrir og
traðkað á honum við löndun. Nú eru
vinnubrögðin óþekkjanleg frá því,
sem var. Allt miðast að því, að gera
hann að verðmætri útflutningsvöru
í>
Það er gott að hvíla sig að lokinni
löndun og strjúka svitann af and-
litinu. Eða það finnst þeim Stein-
þóri og Geir augsýnilega.
Svo þarf að hífa trollið upp. Geir
sér um hífinguna en Wolfgang og
Sævar stýra vírnum inn á spilið.
O
og það er hann svo sannarlega. Að
rækjunni undanskilinni, er hann
eitthvert verðmætasta kvikindi, sem
dregið er úr sjó hér við land. Hon-
um er skipt í tvo verðflokka eftir
lengd. Er borgað fyrir fyrsta flokk
kr. 55,00 á kíló en kr. 22,00 fyrir
annan flokk. Hér er miðað við, að
humarinn hafi verið slitinn, þ.e.a.s.
það eru einungis skottin af honum,
sem eru hirt. í sumar hafa u.þ.b.
100 bátar stundað humarveiðar hér
við land. Veiðisvæðin eru þrjú, sem
eitthvað kveður að, austur við Ing-
ólfshöfða, vestur við Jökul og Eld-
eyjarsvæðið. Heldur hefur afla-
magnið farið minnkandi með árun-
um og kenna menn þar um of mik-
illi aðsókn á miðin. En það er ekki
eingöngu humar, sem veiðist, það
HUMARTÚR /
kemur allajafna töluverður fiskur með og er hann auðvitað hirtur líka. Þjóðir suður við Miðjarðar-
haf hafa veitt krabba árum saman, en með heldur öðrum aðferðum en við íslendingar. Þeir leggja
nokkurskonar „músagildrur" á botninn og lokka krabbann inn í þær. Á íslandi er hann aftur á
móti veiddur í botnvörpu. Fyrir nokkrum árum kom hingað til lands einn forframaður gildru-
veiðimaður og ætlaði hann að kenna þessari vanþróuðu þjóð réttu handtökin við að veiða krabba.
Hlustuðu menn af þolinmæði á mál hans, en buðu honum síðan í einn veiðitúr. í þeim túr einum
aflaðist mörgum sinnum meiri krabbi en gildrumaðurinn hafði veitt á öllum fiskimannsferli sín-
um. Eftir það hefur ekki verið rætt um að fá hingað fleiri af því tagi. Aflamagnið getur verið mjög
mismunandi eftir veiðisvæðum og lengd úthaldstímans. Þess eru dæmi, að bátur hafi kemið í höfn
eftir eina veiðiferð með hátt á þriðja tonn af humarskottum. En aflinn getur verið minni, allt niður
í nokkur kíló. Yfirleitt á það þó að vera nokkuð góð trygging fyrir menn að ráða sig á humarbát,
humarinn er ekki eins duttlungafullur og síldin, og menn hafa yfirleitt ágætis hlut eftir úthaldið.
Humarveiðar eru stundaðar á tímabilinu frá 15. maí til 1. september, og eru þær einu botnvörpu-
veiðarnar, sem eru leyfðar innan landhelgi. Fiskifélagið veitir leyfi til veiðanna, og eru þær bundn-
ar ýmsum skilyrðum. Ekki má stunda veiðarnar nema á ákveðnu dýpi og ekki má koma með of
mikinn fisk í land með humarnum. Það bar nefnilega dálítið á því, þegar byrjað var að veiða hum-
ar, að skákað var í því skjóli að fiska mætti innan landhelgi, og veiddu þá sumir meira af landhelg-
isfiski en góðu hófi þótti gegna. En nú er sem sagt lögð aðaláherzlan á að veiða krabbann, þótt
alltaf þyki það plús að fá fisk með. Fram að þessu hafa veiðarnar verið stundaðar allt sumarið án
þess að taka önnur frí en landlegur vegna veðurs. 1 fyrra var það hins vegar samþykkt, að taka
frí hálfsmánaðarlega, um aðra hverja helgi. Líkar mönnum þessi nýbreytni vel. Það er munur að
geta teygt úr sér yfir helgina og hafa engar áhyggjur út af því að verða kallaðir á sjó þá og þegar.
Vikan brá á leik í sumar og sendi blaðamann út í einn túr á humarbát. Ekki vorum við of ör-
uggir með að fá pláss á flotanum, þar sem blaðamenn eru orðlagðar og viðurkenndar fiskifælur.
Við hringdum samt í einn skipstjórann, Steinþór Þorvaldsson á Hafrúnu GK-96, og spurðum hann,
hvernig honum litist á fyrirtækið. Steinþór er mikil aflakló á humar, og var þettá auðsótt mál frá
hans hendi. Var síðan ákveðið að mæta niðri við bát í sunnudagseftirmiðdag kl. 4.
Þegar ég kom niður á bryggju á tilsettum tíma, vopnaður Rolleiflex og öðrum haza'rútbún-
aði, voru strákarnir að enda við að gera klárt fyrir túrinn. Áhöfnin á humarbát er aðeins skipuð
fimm mönnum og á Hafrúninni eru þeir Steinþór skipstjóri, Geir Sigurðsson stýrimaður, Sævar
Gunnarsson I. vélstjóri, Wolfgang Assmann II. vélstjóri og Magnús Pétursson matsveinn. Magnús
gaut hornauga til myndavélarinnar og spurði tortrygginn frá hvaða blaði ég væri. Jæja það er
gott, að þú ert ekki frá Mogganum, sagði hann síðar, þeir tóku mynd af mér að óvörum og settu
hana yfir alla forsíðuna 1. maí. Þú verður að lofa mér því að setja mig ekki á forsíðuna, ef þú tek-
JQ VIKAN 32. tbl