Vikan - 12.08.1965, Qupperneq 16

5. tiluti
EfftlP
Sergeanne
Golon
Angelique og eiginmaður hennar, Philippe du Plessis-Belliére, sitja veizlu við hirðina. í samkvæminu lendir
þeim saman, og hann ásakar hana fyrir að vera þess valdandi, að hann sé að missa hylli konungsins. Síðan
gefur hann henni löðrung að viðstöddu margmenni. Eftir þessa niðurlægingu leitar hún sér húsaskjóls yfir
nóttina í yfirfullri höllinni, og fær loks inni í herbergi de Lauzun markgreifa ásamt Madame de Montespan
og fleira fólki. Daginn eftir berast Angelique skilaboð frá konunginum þess efnis, að henni sé boðið að vera
við veiðarnar næsta dag. Philippe bannar henni það, en hún er ákveðin í að þyggja boðið. Síðar kemur nýji
f jármálaráðherrann, Monsieur Colbert, að máli við hana, og þau ræða viðskiptamál...
— Já, með því skilyrði, að herinn eða annað yfirvald stjórnarinnar
hafi enga hönd í bagga með stjórnum stöðvarinnar.
— Hvernig ætti Þá að stýra henni?
—■ Það verk ættu að hafa á hendi menn, sem væru vanir að eiga
við ný lönd í verzlun og viðskiptum. Ég á við kaupmenn.
Angelique hafði taiað af miklum ákafa, en nú rak hún allt i einu
upp hlátur.
— Madame, við erum aö ræða alvarlegt mál, sagði Colbert.
— Fyrirgefið, en mér datt í hug, hvernig færi, ef yfir sig fágaður
maður á borð við de La Valliére markgreifa, væri settur yfir slíka
stöð, meðal herskárra villimanna.
—• Madame, efizt þér um hugrekki hans? Ég veit fyrir víst, að
hann hefur margsinnis sannað hugrekki sitt í þjónustu konungsins.
— Þetta er ekki spurning um hugrekki, heldur aðeins um hvað
hann myndi gera, ef hann lenti á strönd, þar sem hann sæi hóp af
allsberum villimönnum nálgast. Hann myndi slátra helmingnum af
þeim, og gera hinn helminginn að þrælum.
— Þrælarnir eru undirstaða verzlunarinnar.
— Mér dettur ekki í hug að neita því, en slíkur ófriður við þá
innfæddu er ekki góð aðferð, þegar til stendur að stofna verksmiðjur
og hefja iðnað í landinu. Það væri hægt að segja, að það væru að-
ferðirnar, sem Frakkar nota, sem koma í veg fyrir, að þeim verði
vel ágengt, og eru oftast nær strádrepnir, þegar þeir hafa komið ein-
hverju í framkvæmd.
Colbert leit á hana með viðurkenningar augnaráði. — Andskotinn
eigi það ef ég.... hann klóraði illa rakaða hökuna. — Ég hef lært
meira á þessum tíu mínútum, en á mörgum svefnlausum nóttum, sem
ég hef eytt yfir þessum déskotans skýrslum.
— Monsieur, ég hlusta aðeins á það, sem kaupmennirnir og sjó-
mennirnir segja, en....
— Betri vitneskju er víst ekki hægt að fá. Þakka yður fyrir, Madame.
Þér gerðuð mér mikinn greiða, ef þér vilduð bíða eftir mér svosem
hálfa klukkustund í fremra herberginu.
— Ég skal gera það, sagði hún.
Hún gekk fram í forherbergið, þar sem de La Valliére markgreifi
sagði henni með meinfýsinni ánægju, að Louvois hefði spurt um hana
og farið síðan að borða.
Angelique reyndi að láta ekki sjá vonbrigðin á sér. Þetta var alveg
eftir heppninni hennar. Hún var mjög áfjáð í að tala við hinn unga
hermálaráðherra til að biðja hann um stöðu við hirðina, og nú, vegna
þess óvænta samtals við Colbert, þar sem ekki hafði borið neitt annað
á góma en verzlun, hafði hún glatað tækifærinu. Hún mátti engan
tíma missa. Hver gat sagt um, hvaða brögð voru nú að fæðast í heila
Philippe? Ef hún berðist of opinskátt á móti honum, væri alveg eftir
honum að láta læsa hana inni. E*iginmenn hafa ótakmarkaðan um-
ráðarétt yfir eiginkonunum. Hún varð að skjóta hér föstum rótum,
áður en það væri of seint. Það lá við, að hún stappaði í gólfið af reiði
og vonbrigðum. Ergja hennar jókst um helming, þegar hún heyrði
hirðmennina segja, að hans hágöfgi hefði frestað frekari áheyrnum
til næsta dags, og það væri eins gott fyrir þá, sem ætluðu að hitta
hann að máli, að fara. Hún gekk að dyrunum, en þegar hún var í þann
veginn að fara út, ávarpaði aðstoðarmaður Colberts hana.
— Vildi Madame la Marquise vera svo væn að fylgja mér. Þeir
bíða eftir henni.
Herbergið, sem hún var leidd inn í, var mjög vistlegt, en minna en
hinir salirnir. Þar bar mest á dökkbláum lit og gulli og gaf herberginu
virðulegan blæ. Angelique lét augun líða um það. Þetta var greinilega
karlmannsherbergi.
1 fjarri enda herbergisins stóð Colbert og sneri baki við henni.
Hinum megin við borðið var kóngurinn.
Munnur Angelique opnaðist.
— Aha! Hér er sú komin, sem fræddi mig, sagði fjármálamaðurinn,
þegar hann snéri sér við. — Gerið svo vel að koma nær, Madame,
og segið hans hágöfgi af reynzlu yðar.... sem.... sem hluthafa i
Austur-Indía hlutafélaginu. Það mun varpa ljósi á nokkur atriði
málsins.
Með þeirri kurteisi, sem hann sýndi hverri konu, jafnvel þeirri auð-
virðilegustu, reis Lúðvík XIV á fætur og hneigði sig fyrir henni. Sér
til skelfingar varð Angelique Ijóst, að hún hafði enn ekki sýnt honum
næga virðingu. Hún hneigði sig djúpt og bölvaði Colbert í hljóði.
—■ Ég veit, að þér eruð lítið íyrir að gera að gamni yðar, Monsieur
Colbert, sagði konungurinn. — En ég átti ekki von á að fréttir sjó-
mannanna bærust hingað í dulargerfi einnar hefðarkonunnar frá hirð
minni.
— Maðame du Plessis-Belliére er eigi að síður mikilsverður hlut-
hafi i hlutafélaginu. Hún útbjó skip með fallbyssum og ætlaði að hefja
viðskipti við Indíur, en hún varð að hætta því og beina viðskiptum
sínum í staðinn til Ameríku. Og hún mun nú segja yður, hvað kom
henni til þess.
—■ Satt bezt að segja, monsieur, sagði Angelique, — Þykir mér leitt,
að þér skylduð leggja svona mikið upp úr sögu minni. Það er rétt,
að ég hef fest nokkuð fé I skipaútgerð. Forstjóri þessara framkvæmda
fyrir mina hönd, kvartar við mig undan erfiðleikum í starfi sínu, en
ég veit sjálf ekki meira um þessi mál en ég veit um búskap, jafnvel
þótt leiguliðar mínir haldi yfir mér langar ræður um orsök til hinnar
slæmu uppskeru.
Colbert skipti litum. — Nú er nóg komið, hrópaði hann. — Rétt
áðan töluðuð þér við mig af alvöru um mál, sem þér kunnið skil á,
en nú eruð þér að látast. Eruð þér hrædd að tala frammi fyrir kóng-
inum?
Kóngurinn settist aftur. Hann treysti fjármálaráðherra sínum og
beið þolinmóður eftir því, að fá einhverja ljósglætu I þetta viðtal,
sem enn olli honum undrun. Hann rannsakaði Angelique með róleg-
um, grandskoðandi augum. Hún sá í augnaráði hans alvöruna, var-
færnina og vizkuna, sem einkenndi flestar ákvarðanir hans. Það var
mjög óvenjulegt, að finna slíka eiginleika hjá 27 ára gömlum einræðis-
herra.
Eins og Angelique, hafði hann þroskazt frá æsku til fullorðinsára
á mjög stuttum tíma. Bæði héldu þau enn hæfileikum æskunnar til
að verða fyrir áhrifum. Þau fundu hvort um sig skynsemi hins og
milli þeirra myndaðist gagnkvæm virðing.
— Ég veit, að yðar hágöfgi er á móti sérvizku, og það er mjög ó-
venjulegt, að kona við hirð yðar sé bendluð við mál eins og verzlun
og sjávarútgerð. Ég er hrædd um....
— Þér hafið ekkert að óttast. Þér skuluð heldur ekki reyna að hvika
frá sannleikanum, sagði konungurinn mjög alvarlega. — Ef Monsieur
Colbert heldur, að upplýsUgar yðar geti hjálpað, er það ekki undir
yður konsið að ákveða, hvort við munum taka því vel eða illa. Gerið
svo vel að tala út, Madame, og iafið einungis það hugfast, að það er
skylda yðar að dragu ekkert undan.
Hann bauð henni ekki sæti, til þess að gera það ljóst svo ekki varð
um villzt, að hún var ekkert fremri öðrum hirömeyjum, sem ekki
Jg VIKAN 32. tbl.