Vikan - 12.08.1965, Blaðsíða 34

SKEMMTILEG NÝJUNG FRÁ MÖLALUNDI:
Bréfabindi tir pla§ti
HREINLEGRI, FALLEGRI
OG MARGFALT
ENDINGARBETRI EN
BRÉFABINDI ÚR PAPPA.
LATIÐ PLAST-
BINDI FRÁ MÚLA-
LUNDI PRÝÐA SKRIF-
STOFUNA - ÞAÐ
BORGAR SIG.
91ULALl]]V])|]B
Öryrkjavinnustofur S.Í.B.S.
ÁRMÚLA 16 - SÍMI 38400
Hann rannsakar orsak-
ir eyðileggingarinnar
Framhald af bls. 23.
mikil jökulhlaup. Vitað er um
fimm slík hlaup, þau síðustu
1929 og 1939. Vatnsflóðið hefur
þá gengið niður á Haukadalsheiði
og spillt þar verulega gróðurlendi.
Einnig má geta þess, að frá gamla
Hagavatnsbotninum og óseyrum,
sem myndazt hafa við Sandvatn á
Haukadalsheiði, fýkur nú mikið af
fínum sandi, sem verður að verk-
færi í höndum vindsins til að rífa
niður gróðurtorfurnar.
Á sauðkindin einhvern þátt í
þessu?
— Já, sérstaklega held ég að
hún sé hættuleg fyrir nýgræðing-
inn, sem reynir að nema land á
örfoka svæðum, því að hún dregur
hann oft upp með rótum og varnar
VIKAN 32. tbl.
því, að hann geti sáð út frá sér.
Er álitið að þessi svæði hafi
verið blómguð tún og grænar
grundir og að mikil byggð hafi
lagzt í eyði af þessum orsökum?
— Eg held varla. Það má telja
líklegt að eitt til tvö býli hafi lagzt
[ eyði af þessum sökum í Eystri-
Tungunni. Á lausu blaði í Jarðabók-
inni stendur að vísu, að munnmæli
hermi, að mikil byggð hafi verið
norður af Haukadal og kringum
Bláfell, en ekki kunnu menn nein
bæjanöfn. Haukadalur átti að
standa í miðri sveit. Byggð þessi
átti að vera aflögð í stórri plágu.
Munnmæli þessi standa ekki föst-
um fótum og óvíst um sannleiks-
gildi þeirra, en það má aftur á
móti fullyrða, að Haukdælir hinir
fornu hafa byggt auð sinn á góð-
um og víðáttumiklum beitilöndum.
Þetta hefur þá verið hagnýtt sem
beitiland?
— Já, það fer ekki milli mála,
og hætt er við að stundum hafi
verið um ofbeit að ræða, en þarna
gæti orðið gott beitiland með því að
rækta það upp að nýju.
Hvenær fengu menn þá hugmynd
að rækta upp blásin svæði?
— Því get ég nú ekki svarað, en
1880 er byrjað að vinna að heft-
ingu sandfoks. 1908 er svo Sand-
græðsla ríkisins stofnuð, en það
markar þáttaskil [ þessum málum.
En hvað hefur svo verið gert
til varnar uppblæstrinum á þessum
slóðum?
— Skógræktargirðing var sett upp
í Haukadal árið 1938, en hún nær
of skammt upp á heiðina til að
koma að verulegu gagni til varnar
uppblæstri. Síðastliðið haust hófst
svo Sandgræðslan handa og girti
af meiri hluta svæðisins neðan við
Far til þess að friða það. Einnig
var byrjað að hefta áfokið með
uppsetningu skjólborða, ásamt þvf
að sá mel og dreifa áburði. Nú
þegar má sjá árangur af því starfi.
Hvað er nú helzt hægt að gera
til varnar gegn uppblæstrinum og
til að rækta upp örfoka land?
— Þessari spurningu á ég erfitt
með að svara á þessu stigi málsins,
þar sem rannsóknir mínar hafa til
þessa fyrst og fremst beinzt að
sögu og orsökum jarðvegsrofsins,
en ekki að vörnum við því. Samt
álít ég eftirfarandi atriði nauðsyn-
leg. I fyrsta lagi þarf að alfriða
landið um nokkurn tíma, en það er
ekki nóg, þar sém uppblásturinn
er mikill, eins og á þessu svæði,
heldur þarf að stöðva sandfokið á
rofbörðin meðal annars með því
að setja upp skjólborð til að safna
á sig sandfokinu, sá mel í sand-
skaflana og viðeigandi fræi í þær
jarðvegsleifar, sem eftir eru, ásamt
áburðardreifingu, til þess að hindra
að meira blási burt af þeim. Hinn
nýi gróður safnar þá í sig gróf-
ari hluta áfoksins og verndar þann-
ig gömul rofbörð, svo að þau blása
þá til tiltölulega lítils skaða og
verða viðráðanlegri. Orfoka landið
verður að sá í og bera áburð á
það, því að við höfum ekki efni á
að láta landið standa lengi ónotað.
Sums staðar má einnig hjálpa til
með áveitum og stiflugörðum til
að hækka grunnvatnið í jarðveg-
inum.
Hvaða árangurs má vænta af.
slíkum rannsóknum?
— Ég tel það frumskilyrði að
þekkja vel eðli, orsakir og sögu
jarðvegsrofsins og uppbyggingu
jarðvegsins til þess að hægt sé að
gefa heilræði, sem byggð séu á
raunhæfri þekkingu um það hvern-
ig megi hefta uppblásturinn og
rækta upp landið, þó að reynslan
sé vissulega þar sem annars staðar,
mjög mikilvæg. ☆
Listin ætti aS stuSIa
aS sálarró
Framhald af bls. 9.
sín, en það er slæmt, a'ð við skul-
um ekki eiga neinn sal þar sem
aðeins viðurkenndir góðir lista-
menn geta fengið til afnota
— Þú hefur verið eitt ár í
Gautaborg. Hvað hafðirðu nú
lært áður en þú hélzt þangað?
— Ég var í Handíða- og mynd-
listaskólanum og lauk kennara-
prófi.
— Stendur Handíða- og mynd-
listaskólinn okkar jafnfætis öðr-
um slíkum á meginlandinu?
— Ég var að vísu ekki alltaf
upp í skýjunum yfir honum í
gamla daga og margt má að hon-
um finna eins og öllu, en ég held
nú, að hann myndi talinn full-
boðlegur byrjendaskóli hvar sem
væri. Ég sá í vetur, að ég hafði
síður en svo lakari undirstöðu en
námsfélagar mínir, sem flestir
höfðu gengið á sænska skóla með
svipuðu sniði.
— Finnst þér ekki, að við ís-
lendingar ættum að reyna að