Vikan - 07.10.1965, Side 12
ÞARF BYLTINGUISKOLAMALUM
GUÐRÍÐUR
ÞÓRHALLSDÓTTIR
kennslukona
1. Börn eru mjög misjafnlega
þroskuð, þegar þau koma ( fyrsta
sinn í skóla. Um það bil helming-
urinn er þá sennilega tilbúinn að
tileinka sér bóklegt nám. Hitt er svo
annað, að hendurnar eru ekki nógu
þjálfaðar á þessu aldursskeiði. Þau
eiga oft í erfiðleikum með að lita
eða klippa. Þess vegna er það mik-
ilvægt að þjálfa það vel. Þá finnst
börnum á þessum aldri ákaflega
gaman að fá að móta eitthvað, sjá
eitthvað vaxa.
2. Ekki myndi ég telja, að móð-
urmálskennslan væri vanrækt. En
meira mætti æfa talmálið. Það
kemur oft og iðulega fyrir, að 7
ára börn koma í skólann illa tal-
andi. Það þarf að segja meira af
sögum og láta börnin sjálf segja
frá sögum og ævintýrum. Nú hlusta
þau ekki lengur á útvarp, nema
þá helzt barnatímann, en eyða þess
í stað tímanum yfir sjónvarpinu og
útkoman verður tæpitunga og er-
lendar slettur.
3. Námsefni 9 ára barna er frem-
ur lítið. Það mætti þeim alveg að
ósekju, veita kerfisbundna undir-
stöðu í lesgreinunum í átthagafræði-
formi. Annars eru margar þær bæk-
ur, sem eru ætlaðar sem kennslu-
bækur í lesgreinunum alls ekki við
barna hæfi. Þar þyrfti sannarlega
úrbóta við. Svo er annað, ef einhver
hefur áhuga á að leita sér frekari
þekkingar en í kennslubókinni
stendur, hvar á hann þá að gera
það? Okkur vantar fleiri bækur til
hjálpar við áframhaldandi nám og
þekkingaröflun.
Sumir segja, að til að nema er-
lend tungumál þurfi íslenzkukunn-
áttan að vera í góðu lagi. Ekki skal
ég leggja dóm á það, ég álít, að
hægt sé að kenna börnum tungu-
mál, svo að gagn sé að. Til eru
á Norðurlöndum mjög góðar bækur
í lesgreinunum, þannig að börnin
ættu að geta leitað þangað til frek-
ari fróðleiksöflunar, ef þau kunna
eitthvað í Norðurlandamálunum.
Eitthvert Norðurlandamálanna
þyrfti að kenna þeim, svo og ensku.
Meira væri ekki rétt að ráðast f til
að byrja með.
4. Samkvæmt námslögunum skal
kennari kenna kristin fræði. Þau
fræði eiga að vera hvort tveggja í
senn, kristin fræði og siðfræði. Hinn
almenni kennari getur mjög vel
stuðlað að þessari fræðslu í skól-
unum. Hins vegar mættu prestarn-
ir koma í skólann stöku sinnum og
ræða við börnin.
5. Höfuðáherzla á að vera á móð-
urmálskennslunni, bæði sem talmáli
og ritmáli. T.d. er ekki nærri nógur
lestur í 12 ára bekkjum. Þá finnst
mér náttúrufræði vera mjög van-
rækt. Með þeirri lengingu skóla-
tímans, sem nú er verið að koma á,
mætti nota haustið til kennslu í
grasafræði. Við Reykvíkingar eigum
gózenland í þeim efnum, það er
Heðimörk. Þær plöntur, sem nem-
endur mínir söfnuðu þar síðastliðið
„Skólar eiga ekki fyrst og fremst aS stefna að
því aS búa menn undir lífsbaráttuna heldur
eiga þeir aS auSvelda nemandanum aS njóta
þeirra gæSa, sem lífiS hefur uppá aS bjóSa.
Menntunín ætti fyrst og fremst aS miSa aS því
aS laSa fram og rækta þaS mennska í hverjum
einstaklingi." (Sig. A. Magnússon).
haust, entust langt fram á vetur til
rannsókna.
Eðlis- og efnafræðikennslu mætti
byrja miklu fyrr á. Þar gætum vlð
tekið okkur erlendar þjóðir til fyr-
irmyndar, bæði hvað snertir kennsl-
una sjálfa og áhöld til hennar.
A barnaskólastiginu eru börnin
alls ekki nógu þroskuð til að geta
notið valfrelsis í greinavali, En í
gagnfræðaskólunum væri það mjög
heppilegt.
Það er eitt sem ég vil láta fella
algerlega niður, og það er heima-
nám. Kennari getur alls ekki
sagt nemanda sínum að lesa svo
og svo mikið heima og krafizt þess
svo af honum að hann kunni það
nætsa dag. Heimilisástæður geta
verið svo erfiðar, að það geri nem-
andanum illa kleift að sinna heima-
námi að gagni. En heimalesturinn
verður ekki hægt að leggja niður,
fyrr en skólinn fær aðstöðu til að
hjálpa nemendunum með það, sem
þeir þurfa með.
7. I námsskránni er ætlazt til lág-
marksþekkingar af nemendum. Það
er sá standard, sem þjóðfélagið
æskir eftir að allir hafi Síðan er
hægt að bæta við eftir greind og
getu nemenda. Ef bekkurinn vill
staldra við eitthvað ákveðið efni, á
kennarinn að láta það eftir. Það er
hver bekkur, sem mótar kennsluna,
þótt kennarinn ætli sér að halda
sínu striki. Bekkurinn segir sjálfur
til um, hve hratt skuli haldið.
Námsskráin er að vissu leyti
þarfaþing, en hún er þó ekki ann-
að en beinagrind, sem kennarinn
klæðir holdi og blóði. Og enginn
kennari ætti að binda sig algerlega
við hana.
8. Fræðsla um kynferðismál er
lítillega gefin út í 12 ára bekkjum.
Bezt er að hafa hana í heilsufræði-
tímunum, og væri mjög æskilegt að
hafa lækni og hjúkrunarkonu með í
ráðum. Þessi mál hafa verið alger
feimnismál fram til þessa, jafnvel
þótt allir sjái, hve nauðsynlegt er
að veita fræðslu um þau. Mörg
heimili veita alls enga fræðslu um
þau en ætla skólanum að sjá um
hana. í heild myndi þjóðfélagið
græða mikið á því, ef þessi fræðsla
væri aukin og henni gefinn meiri
gaumur.
SIGURÐUR A.
MAGNUSSON
rithöfundur
1. Eg held að föndur sé heppilegra
til að vekja og halda áhuga barna
í byrjun skólagöngu. Það má kenna
börnum æði margt „bóklegt" með
föndri einu saman.
2. Mér skilst að móðurmálskennsl-
an sé vanrækt í þeim skilningi, að
ekki fer fram lifandi kennsla í móð-
urmálinu, t.d. með lestri og skýr-
ingum úrvalsbókmenntd (sem að
sjálfsögðu séu miðaðar við hvert
aldursskeið), heldur er ranglega
lögð megináherzla á ítroðslu stein-
dauðra og ófrjórra málfræðiatriða.
Það getur aldrei orðið of mikið af
góðri móðurmálskennslu. Skrift
mætti gjarna kenna fyrr og betur
en nú er gert, og börn hafa yfir-
leitt snemma áhuga á reikningi, svo
sjálfsagt er að kenna hann vel og
snemma, einkanlega þar sem skóla-
ganga hérlendis hefst einu eða jafn-
vel tveimur árum síðar en víða
annarsstaðar.
3. Ætli sé ekki tímabært að hefja
kennslu í lesgreinum á þriðja skóla-
ári, eftir að börnin hafa fengið
sæmilega munnlega kennslu í því
helzta sem þörf er á, áður en farið
er að nota kennslubækur, svo sem í
lestri, skrift, reikningi og ýmiskonar
föndri. Erlend tungumál eróþarftað
kenna í barnaskólum og oft bein-
línis skaðlegt, t.d. þegar í hlut eiga
tornæm börn sem eiga jafnvel erf-
itt með að tileinka sér móðurmáls-
kennsluna.
4. Kristindómsfræðslan á hiklaust
að fara fram í skólanum, og helzt
ætti hún að vera í höndum presta,
eða þá trúaðra kennara. Kristin-
dómsfræðsla trúlausra kennara er
bæði fáránleg og vansæmandi.
5. Ég tel valfrelsi í námsgrein-
um ekki eiga að koma til grena
fyrr en í gagnfræðaskóla, og þá
12 VIKAN 40. tbl.