Vikan - 07.10.1965, Blaðsíða 25

farangurinn, sem troðið er í grindur yfir
höfðum farþega. Þetta hefst vanalega með
því, að gæruskinnsúlpa eða einhverjir aðr-
ir hlutir af þjóðbúningnum íslenzka, hrapa
niður í hausinn á einhverjum, meðan sá
hinn sami er að segja það sem allir vilja
heyra. Svo þegar úlpan er dottin, reynir
fórnarlambið að rífa gæruna frá vitum sér,
árangurslaust. Þá koma hjálpsamar hendur
sessunautanna og færa ræðumanninn úr
sauðargærunni og troða henni í grindina á
ný, en einhver sem ætlaði að fara að segja
góðan brandara situr einn —- sviftur frá-
sagnarlistinni. Svo er ekkert óalgengt, að
sjá 12.000 króna myndavél rúllandi fram og
aftur um bílinn með eigandann í ól um háls-
inn.
Þegar við höfðum komið lagi á gæruúlp-
ur, vindsængur og svampdýnur item mynda-
vélar, var bíllinn kominn að Gullfossi, en
þar fengu leiðangursmenn veitingar. Það
gengur þannig fyrir sig, að maður fer og
tekur sér sæti, síðan er manni borinn mat-
ur og drykkur unz lyst þrýtur. Þá þarf mað-
ur að greiða fimmtíu krónur til að komast út.
Þetta er einkar geðfellt fyrirkomulag fyrir
þá sem leggja nestislitlir á fjöll.
Síðan ókum við norður heiðar.
Ég sat og horfði löngum út um bílglugg-
ann, meðan við ókum upp drjúgar brekkur
Biskupstungnaafréttar. Vegir tóku að ger-
azt holóttir, og á meðan ég virti fyrir mér
hálendið, sem að var stefnt, rifjaðist kvöld-
bæn mjólkurbílsins upp fyrir mér. Farartæk-
ið brölti upp grýttar brekkurnar og mér
heyrðust legurnar í afturhjólunum raula fyr-
ir munni sér:
„Gefðu mér drottinn góðan veg,
gefðu mér ræsi dásamleg,
hættumerki og hjólför greið,
Hvalfjarðarbrú á norðurleið.
Gefðu mér oftar ofaníburð,
almennilega brú á skurð.
Hví er þín miskunnsama sál,
samvizkulaus um vegamál?
Bænheyrðu mig þá munt þú fá,
mjólkurbílshræ í iðrun sjá,
þegar ég afturöxul minn,
örmagna brýt í hinzta sinn“.
Kjalvegur, sem er hin foma þjóðbraut
milli Suður- og Norðurlands er einhvermerk-
asti fjallvegur íslands. Til forna var lagt á
Kjöl frá Þingvöllum, þegar norður var far-
ið. En þegar Alþingisreiðir forfeðranna
gerðust tilkomuminni, var lagt á Kjöl frá
Biskupstungum. En hvaðan sem lagt var
upp, var farið yfir Bláfellsháls, sem er grýtt
og breið alda, er liggur norð-vestur úr Blá-
felli. Norðan við Bláfell rennur Hvítá úr
Hvítárvatni. Þar var Hvítá riðin skammt
frá upptökum og heitir Skagafirðingavað,
þar sem yfir var farið. Vegurinn lá svo norð-
ur Hvítársand, en þar sem honum sleppir
og segja má að Kjalhraun hefjist,, skiptust
áður leiðir milli Húnvetninga, sem fóru norð-
ur Kjalhraun, og Skagfirðinga, sem ásamt
Eyfirðingum fóru fyrir austan hraunið. Sú
leið var kölluð Eyfirðingavegur eða Vatna-
hjallavegur. Kjalhraun, sem er á miðju svæð-
inu milli Langjökuls og Hofsjökuls, er gætt
með þeim ósköpum, að norðurjaðar þess er
hár og bungumyndaður. Af honum dregur
hraunið nafn. Þar eru og vatnaskil milli
Norður- og Suðurlands, en Kjalfell stendur
í hrauninu sunnanverðu.
Bílvegurinn norður Kjöl liggur austan
Kjalhrauns, og er því ekki farið þann veg,
þar sem Reynistaðabræður hlutu sinn beisk-
lega aldurtila í október 1780. Ekki er heldur
farið fram hjá helli þeim í Kjalhrauni sem
kenndur er við Gretti Ásmundsson hinn
Framhald á bls. 46.
VIKAN 40. tbl. 25