Vikan - 07.10.1965, Blaðsíða 31

urs. Við höfum ennþó sextíu pró-
sent".
Liðsmenn d'Erlons voru óþreyttir
og óðfúsir til víga, enda virtist ó-
hlaup þeirra óstöðvandi framan af.
Fyrst varð ó vegi þeirra niðurlenzk
hersveit, er var lamin sundur og
saman. Þeir sóttu framhjá La Haye
Sainte og hugðust^ryðjast yfir háls-
inn þar fyrir norðan, en þar urðu
á vegi þeirra brezkar úrvalssveitir,
og tók þá heldur að kárna gaman-
ið. Franskur höfuðsmaður lýsti því
með eftirfarandi orðum: ,,Við æpt-
um Vive l'Empereur og hlupum að
skotvirkjunum. En skyndilega var
leið okkar lokuð — enskar herdeild-
ir, sem falizt höfðu í götutroðning-
um, réttu úr sér og skutu á okkur
úr dauðafæri . . . Einn manna okk-
ar féll að fótum mér, hæfður sverðs-
höggi. Eg leit upp og sá enska
riddara, sem ruddu sér braut inn
í fylkingu okkar miðja og kvistuðu
okkur niður".
Það var tvö þúsund og sex hundr-
uð manna sveit úr hinu þungvopn-
aða riddaraliði Wellingtons, sem
hafði þeyst ofan hæðina og hellt
sér yfir franska fótgönguliðið, sem
kom slíkt gagnáhlaup mjög á ó-
vart. Korpóráll í sveit skozku Grá-
mannanna, sem tók þátt í áhlaup-
inu, segir svo: „Liðsmenn okkar,
klæddir rauðum frökkum og háum
bjarnarskinnshúfum, æptu fagnað-
aróp og lúðrarnir voru blásnir til
árásar. Við vorum allir gífurlega
æstir. . . því við heyrðum hálenzku
pípuleikarana þenja hljóðfæri sín
í reyknum og skothríðinni fyrir neð-
an, og sjálfur sá ég minn gamla
vin Cameron majór, sem stóð uppi
á dálitlum hól og lék Johnny Cope
mitt í öllum djöflaganginum ....
Þeir voru allir Gordonar og sem
við riðum framhjá þeim æptu þeir:
„Á þá Grámenn! Scotland forever!
Blóð mitt ólgaði og ég þreif fast
um hjöltu sverðs míns".
Slíkur var hamagangurinn í
brezku riddurunum, að eftir að hafa
sundrað fótgönguliði d'Erlons héldu
þeir áhlaupinu áfram niður í dal-
inn, þar sem nærri helmingur þeirra
fór forgörðum í gagnárásum
fransks riddaraliðs. En sókn Frakka
var stöðvuð í bráðina.
Þegar franska fótgönguliðinu
hafði verið náð saman á ný, skip-
aði Napóleon Ney að taka La Haye
Sainte. Ney, sem eins og jafnan
var fremstur sinna manna, sá f
gegnum orrustureykinn hvar Bret-
ar hörfuðu undan skothríð stór-
skotaliðs hans. ( rauninni var ekki
um neitt verulegt undanhald að
ræða, heldur var Wellington að-
eins að rétta af varnarlínu sína,
en Ney tók þetta sem vott þess,
að miðfylking Bretanna væri að
bila og að nú væri kominn tími
til að greiða þeim úrslitahöggið.
Franska fótgönguliðið hafði ekki
haft heppnina með sér til þessa,
en að baki þess beið riddaraliðið,
sem hafði á sér hið mesta frægðar-
orð. Að skipun Neys sóttu nú um
tíu þúsund hestaliðar fram á milli
La Haye Sainte og Hougomont —
á nokkur hundruð metra breiðri víg-
línu. Stórskotalið Wellingtons beið
þeirra á hálsinum og að baki þess
fótgönguliðið. Var þvf fylkt í þétta
ferhyrninga, fimm hundruð til þús-
und manns í hverjum og raðirnar
þriggja til fjögurra manna þykkar.
Það minnti á viðhafnarmikinn
miðaldasjónleik, er riddarar Neys
þeystu með glampandi hjálmum og
blaktandi fjaðraskúfum yfir vel-
sprottna rúgakrana. Cavalié Mer-
cer, höfuðsmaður í brezka stór-
skotaliðinu, sagði svo frá seinna:
„Þeir nálguðust steinþegjandi og
eina hljóðið, sem heyrðist frá þeim
gegnum orrustugnýinn, voru run-
urnar undan þessumóteljandi-hesta
hófum, sem minntu á þórdrunur. . .
Eg lofaði þeim að halda áfram
óáreittum, unz þeir voru í aðeins
fimmtíu til sextíu jarda fjarlægð
og gaf þá skipunina: „Skjótið". Ár-
angurinn varð ógurlegur. Nærri öll
fremsta röðin féll í fyrstu hryðj-
unni".
Þrátt fyrir bráðdrepandi fall-
byssuskothríðina héldu riddararnir
áfram og réðust af hörku á fót-
gönguliðsferhyrninga Wellingtons.
„Fyrsta áhlaup þeirra var stórkost-
legt", skrifað brezki lautinantinn
Macready í dagbók sína. „Jafn-
skjótt og brynriddararnir (cuirassi-
ers) hleyptu hestum sínum á stökk,
beygðu þeir sig áfram svo aðhjálm-
skraut þeirra minnti á grímur, og
þeir virtust albrynjaðir frá hvirfli
og niður að söðlinum. Kúlur okkar
dundu á þeim og hestarnir jusu og
prjónuðu af hræðslu og kvöl".
Brezku fótgönguliðarnir skutu af
byssum sínum svo títt sem þeir
máttu og neyttu byssustingjanna ef
annað þraut, og þrátt fyrir æðis-
gengnar atlögur tókst riddurum
Neys ekki að rjúfa eina einustu
af fylkingum þeirra. En hinar þétt-
skipuðu fylkingar voru hinsvegar
prýðileg skotmörk fyrir stórskota-
lið, og hefði Ney styrkt áhlaupslið
sitt með fleiri fallbyssum ( þessum
svifum, er hæpið að varnarlína
Bretanna hefði staðizt hann. Mac-
ready segir svo frá, að skeyti frá
franskri fallbyssu hafi eitt sinn kom-
ið niður rétt hjá Wellington og bú-
ið til hræðilega kjötkássu úr nokkr-
um hermönnum. „Hertoginn vék
hesti sír.um við og leit á verksum-
merki. Sumir mannanna höfðu rifn-
að í smástykki við sprenginguna,
en hann þreif aðeins þéttar í taum-
ana, greinilega álíka ósnortinn af
afdrifum þeirra og þeirri hættu.
sem hann sjálfur var staddur í.
Enginn foringi hefur nokkru sinni
notið jafn algers trausts hermanna
sinna og hann — en engum var hlýtt
til hans. Hvenær sem hann nálgað-
ist var muldrað: „Þögn. Hver mað-
ur á sinn stað. Hortoginn kemur".
Og fylkingin rétti úr sér eins og
við hersýningu".
Hvert áhlaupið af öðru koðnaði
niður á ferhyrningum Bretanna, og
að lokum hafði jafnvel hinn Ijón-
hugaði Ney fengið nóg. Hann dró
til baka þær vesælu rytjur, sem nú
voru eftir af hans glæsilega ridd-
araliði og sneri þeim mót La Haye
Sainte. Auk þeirra beitti hann fót-
gönguliði gegn hinu hart leikna
virki og tókst að ná því. Sá sigur
gerði það að verkum að miðfylk-
ing Wellingtons, sem nú var mjög
tekin að mæðast, var stórum opn-
ari fyrir áhlaupum Frakka en áð-
TEXAS OIL COMPANY
WANTS MAN OVER 30
We need a good man at once
and we are willing to pay top
earnings. We prefer someone
between the ages of 30 and 65
who can sell to industrial and
rural property owners.
WORTH $ 12,000
Our top men draw exceptional
earnings of from $12,000 to
$26,000 in a year. This opening
js worth just as much to the
right man. We furnish complete
selling equiment. We take care
of all deliveries and collections.
Pay earnings in advance. Write
a confidential letter to
A. A. Dickerson, President,
Southwestern Petroleum Corpor-
ation, P. O. Box 789, Fort
Worth 1, Texas.
ur. Þetta vissi Ney og gerði því
Napóleon orð um að senda sér nú
nóg lið til að gera út af við ensk-
inn.
Þegar hér var komið, var liðið
mjög að kvöldi og keisaranum
höfðu borizt fregnir um síharðn-
andi árásir prússnesks liðs á hægri
fylkingararm Frakka. Hann neitaði
því Ney um svo mikið sem eina af
hinum fjórtán battaljónum Keisara-
lega lífvarðarins, sem hann fram
til þessa hafði ekki beitt til orrust-
unni. Þessi neitun varð örlagarík,
því hún svipti Frakka öllum mögu-
leikum á að greiða meiriháttar at-
lögu að Bretunum, meðan þeir voru
hvað veikastir fyrir.
Prússarnir voru heldur lengi á
leiðinni frá Wavre, en snemma um
kvöldið voru þer þó farnir að láta
að sér kveða fyrir alvöru f orr-
ustunni. Þer tóku þorpið Plancen-
oit og var þá ekki annað sýnna en
þeim tækist að komast að baki
meginhers Frakka. Á neyðarstund
þessari kvaddi Napóleon tvær
battaljónir af gamla lífverðinum
sínum til gangáhlaups. Þessir úr-
valsgarpar, sem allir áttu fjölda
bardaga að baki, brugðu byssu-
stingjum sínum og ráku Prússa út
úr Plancenoit í afarhörðum götu-
bardaga.
Napóleon var nú laus við Prúss-
ana í bil og gat því gert eina til-
raun enn til að tryggja sér sigur-
inn. Hann ákvað að spila út sínu
síðasta trompi — Gamla lífverðinum
— til að rjúfa fylkingar Breta á
hinu blóði drifna Jóhannesarfjalli.
En nú höfðu Bretar styrkt sig með
óþreyttu varaliði og þ.iðu Frakk-
anna óragir.
Napóleon fylgdi sjálfur köppum
sínum á leið, unz aðeins um hálf-
ur kílómetri var eftir að brezku
fyikingunum. Þá tók Ney við stjórn-
inni, og þegar keisarinn sneri til
baka, tók hann við kveðju her-
manna sinna — fimm beztu batta-
Ijóna franska hersins, er báru hina
frægu bláu einkennisbúninga og
háu bjarnarskinnshúfur. Síðan
gengu varaliðarnir fylktu liði upp
hallann til móts við fall- og hand-
byssur brezku hersveitanna. Mac-
ready lautinant lýsir komu þeirra
svo: „Klukkan var að verða sjö . . .
BANfyrlr dömur
TRIGfyrlr herra.
Frá Brlstol-Myers
New York..........
Roll-on deodorants
FULLKOMIÐ
ÖRYGGI
Helldsölublrgdlr :
O.Johnson&Kaaberhl
VIKAN 40. tbl. gj