Vikan - 18.11.1965, Blaðsíða 40

Zanussi heimilistækin eru
árangur af löngu samstarfi og
rannsóknum tæknifræðinga og
skipulagsfræðinga á þörfum
heimila og húsmæðra, ásamt
áralangri reynslu á fjölmörgum
sviðum tækninnar.
Hin sívaxandi sala á Zanussi
heimilistækjum hér á landi
sýnir að það er óhætt að treysta
hinum þroskaða smekk og
gæðamati íslenzkra húsmæðra.
SNORRABR&UT 44 - SÍGSI 16242.
Hefur fólkig efni á ...?
Framhald af bls. 27.
— Nei, nei, nú er ég til dæmis
farinn að semia melódíur, það eru
að vísu nokkuð óveniulegar meló-
díur, en melódíur eru það nú samt.
Á tónleikum í fyrra var flutt eitt
verk eftir mig, það var í þessum
nýmóðinsstil, eins og þú kallar það,
en það endaði í a-moll, og því tók
auðvitað enginn eftir. Og í þetta
skipti, sem endranær, var ég hund-
skammaður fyrir þessa hringavit-
leysu sem ég léti sýknt og heilagt
dynja á saklausu fólki. Mér er það
alveg hulin ráðgáta, hvers vegna
fólk er að skamma mann, þótt því
líki ekki allt, sem maður lætur
frá sér, og hvers vegna er fólk
að koma á tónleika hjó mér, þegar
því líkar ekki tónlistin mín og vill
ekki láta sér líka við hana. Ég er
á móti því að gera tónleika að
eins konar óskalagaþáttum, og það
er ekki með góðu móti hægt. í sal
eins og Háskólabíó eru þúsund á-
heyrendur, og þessir þúsund áheyr-
endur hafa allir mismunandi smekk.
Ef ég ætti nú að fara að gera með-
altal af smekk þúsund manna, hver
yrði þá útkoman? Og það vita a11-
ir, að smekkur fjöldans er yfirleitt
miklu lélegri en smekkur einstakl-
ingsins. Ég held þess vegna, að
heppilegast sé, að semja eftir eig-
in höfði, hvað sem öllum skömm-
um líður. Það er ekki fátítt, að við
mig sé sagt: „Við viljum ekki svona
tónlist, eins og þú ert að semja.
Okkur líkar ekki þessi nútímatón-
list". Hvaða „við" er þetta fólk að
tala um, og í umboði hverra talar
það, mér er spurn? Það á bara að
láta þessa nútímatónlist sem vind
um eyru þjóta, ef því líkar hún
ekki, og það á ekki að vera að
koma á tónleika, þar sem nútíma-
tónlist er flutt, heldur væri ráðleg-
ast fyrir það, að kaupa sérgrammó-
fón og plötur eftir eigin vali og
hlusta á þær í stofunum heima hjá
sér. Það er enginn að þvinga nú-
tímatónlist upp á nokkurn mann.
Hins vegar finnst mér ósköp eðli-
legt, að tónlistin mín falli ekki í
kramið hjá öllum. Ég álít sjálfan
mig enga véfrétt, sem kemur með
alheilagan sannleika, öðru nær. En
eins og ég sagði, þá skil ég alls
ekki hvers vegna fólk er að
skamma mig, þótt því líki ekki verk-
in mín. Ekki rífst ég yfir öllu, sem
ég er óánægður með.
— Heldurðu ekki, að þessi reiði
stafi af því, að fólki finnist þetta
hættuleg þróun í tónlistinni?
— Hættuleg þróun, jú það getur
svo sem vel verið, að því finnist
það, en það getur ekkert ráðið við
þessa þróun nema það fari að
kompónera sjálft.
— Þú segist vera farinn að semja
melódíur. Á það að þýða, að þú
sért hættur að semja elektróník og
aðrar lagleysur?
— Ég fæst aðallega við að semja
melódíur bessa stundna, en það er
ekki þar með sagt að ég sé búinn
að afneita því, sem ég hef gert
fram til þessa. Það er eðlilegt að
viðhorfin hjá manni breytist frá ári
til árs, og enginn maður getur geng-
ið út frá sama punkti alla ævi,
hvorki listamenn né aðrir, en mað-
ur verður alltaf að standa fyrir því,
sem maður hefur gert áður. í tón-
listinni eru til ótal stílar, og ekkert
tónskáld er typískt upp á einn ein-
stakan. Það er til dæmis vafasöm
klössun að kalla eitt tónskáld róm-
antískt og annað klassískt, því að
ekkert tónskáld er bara rómantískt
og ekkert bara klassískt. Ég hef
leitazt við að láta sem mestrar fjöl-
breytni gæta í verkum mínum, og
í rauninni ætti að vera alveg nóg
að semja eitt verk í einum stíl. Ef
menn ætla hins vegar að semja í
sama stíl alla ævi, verður þetta
bara upptugga en ekki sköpun hjá
þeim.
— Hefur þú eitthvað gert af því
að breyta verkum gamallra tón-
skálda?
— Ég reyndi einu sinni að breyta
verki eftir Bach á ýmsan hátt, en
komst að raun um, að bezta út-
koman var að breyta ekki neinu.
Ég held, að menn þurfi að gjalda
mjög varhuga við að breyta svona
verkum. Sumum hefur að vísu tek-
izt ágætlega að breyta Bach, en
verk hans njóta sín alltaf bezt eins
og hann r.krifaði þau sjálfur. Ann-
ars hugsa ég, að okkur nútíma-
mönnum fyndist ekkert sérlega mik-
ið til um Bach, ef við heyrðum verk
hans eins og þau voru flutt, upp-
runalega, því að hljóðfærin hafa
tekið svo miklum stakkaskiptum
síðan á þeim tímum.
— Ertu hrifinn af þjóðlagamúsik,
Atli?
— Það fer alveg eftir því, hvers
konar þjóðlagamúsik það er. Tón-
skáld á öllum tímum hafa meira
eða minna notað þjóðlög í tónsmíð-
ar sínar, meira að segja gerði Bar-
tók talsvert af því. En það er erfitt
að umbreyta þjóðlögum svo að vel
fari, því að í sambandi við þau
kemur þrennt til greina, lag, texti
og flutningur, og sé þetta slitið úr
tengslum hvað frá öðru, hlýtur eitt-
hvað að fara forgörðum. Hvað
gömlu íslenzku þjóðlögin áhrærir,
eru þau svo bundin sínu gamla um-
hverfi, lágreistu baðstofunni uppi í
sveit, eða einhverju áþekku, að þau
hljóta að missa marks, ef þau eru
hrifin þaðan og þeim skellt inn í
gjörólíkt umhverfi. Einu sinni hlust-
aði ég á gamlan mann raula fyrir
munni sér íslenzkt þjóðlag, meðan
hann var að dytta að netum inni
í gömlum beitningaskúr. Ég skal
segja þér, að ég hef sjaldan orðið
jafn hrifinn. En ef við tækjum nú
karlinn, beitningaskúrinn og netin
og settum þetta allt saman upp á
senu í Austurbæjarbíói og héldum
með þessu konsert, væri það eins
og að setja sinnep út á rjómaköku,
algjörlega absúrð. Að vísu er ég
ekkert á móti absúrdisma, síður en
svo, en maður verður að fara var-
lega með hann. í sambandi við
þjóðlög langar mig til að minnast á
VIKAN 46. tbl.