Vikan - 01.06.1967, Qupperneq 4

FANGELSIEU SKOLI
WM AFBROTAMENN
Margir janganna í San Quentln
fangelsínu, hafa það betra innart
múranna en utan þeirra -
95°/0 at fyrstabrotsföngum koma
til baka
Þegar gestir heimssekja San
Quentin-íangelsið í Bandaríkjun-
um, halda þeir í fyrstu, að þeir
hafi farið villir vegar og séu
alls ekki staddir í fangelsi. Það
leynir sér ekki, að fangelsið var
byggt 1852. Byggingarnar vitna
um spænsk áhrif, sem ríktu í
Californiu á þessum tíma. Þegar
komið er úr móttökusalnum,
blasir fangelsisgarðurinn við, en
hann líkist einna helzt spænsku
torgi. Þarna eru hin fegurstu
blómabeð og tjarnir og fangarnir
standa í hópum hér og hvar og
rabba saman í sólskininu. Og
þarna eru kirkjur, ekki ein held-
ur þrjár, kaþólsk, lúthersk og
Gyðinga-kirkja. Gestkomendur
veita strax eftirtekt hversu fang-
arnir eru hressir í bragði og ó-
þvingaðir í framkomu. Þeir eru
vel klæddir, í hreinum vinnu-
buxum og skyrtum og lita engan
veginn út eins og fangar. Og
þeir fáu fangaverðir, sem sjáan-
legir eru, eru allir vopnlausir og
líkjast miklu fremur póstmönn-
um en fangavörðum. Verðirnir
eru hafðir óvopnaðir einmitt ef
til uppreisnar skyldi koma. Þá
er útilokað að fangarnir geti af-
vopnað þá og notað vopnin
þeirra.
Ef ókunnugir gefa sig á tal við
fangana og spyrja þá, hvernig
þeir uni hag sínum, svara þeir
strax, að þeim líði alveg prýði-
lega. Þeir segjast hafa það miklu
betra innan veggja fangelsisins en
utan. San Quentin hefur sitt eig-
ið sjúkrahús með uppskurðar-
stofu og tannlæknastofa stendur
föngunum opin hvenær sem er.
Ef fangarnir vilja læra einhverja
sérstaka iðn, stendur þeim það
til boða. Þeir geta valið milli 19
mismunandi iðngreina, allt frá
bílaviðgerðum og upp í garð-
yrkju. Og ekki nóg með það.
Vegna sérstakra aðstæðna sem
ríkja á vinnumarkaðnum í
Bandaríkjunum, geta fangarnir
fengið inngöngu í viðkomandi
stéttarfélög, meðan þeir dveljast
enn í fangelsinu.
Þeir sem eru bókhneigðir eiga
kost á að stunda nám í fangels-
inu, bæði framhaldsskólanám og
jafnvel háskólanám. Þegar geng-
ið er um hin mörgu verkstæði og
skóla sem eru innan fangelsis-
veggjanna finnst mönnum engan
veginn að þeir séu staddir í fang-
elsi. Það verkar róandi á að-
komufólk að sjá afbrotamenn
ganga um sjálfviljuga og hand-
leika hamra, hnífa og tengur. Á
húsgagnaverkstæði fangelsisins
er að finna fanga, sem hefur
fundið upp vél til þess að smíða
armstóla. En hann verður að bíða
í fimmtán ár, þangað til hann
sleppur út og getur fært sér vél-
ina í nyt og hagnazt á henni.
Innan múranna er til dæmis
stærsta baðmullarverksmiðja
Californiu. Það, sem framleitt er
í hinum mörgu verksmiðjum
fangelsisins, rennur allt til rík-
isins. Húsgagnaverkstæðið fram-
leiðir skrifstofuhúsgögn, og bíla-
verkstæðið sér um allt viðhald
á lögreglubílunum. Baðmullar-
verksmiðjan sér öllum fangelsum
í Californiu fyrir efni í föt handa
föngunum.
Eins og aðrir menn eiga fang-
arnir heimtingu á svolítilli
dægrastyttingu. í fangelsinu er
starfandi boxklúbbur, hand-
boltalið og baseballlið og stund-
um koma lið „að utan“ til þess
að keppa við fangana.
Þeir sem vilja lesa eiga að-
gang að 30.000 binda bókasafni.
Og þeir sem hafa hegðað sér vel
fá að fara í bíó nokkrum sinnum
í mánuði. Allir, sem hafa fasta
vinnu, eða eru við nám hafa i
laun frá 3 og upp í 15 dollara á
mánuði. Peningana geta þeir
notað til þess að kaupa sér hitt
og þetta í verzlun fangelsisins,
ellegar geymt þá þar til þeir
öðlast frelsið á ný. Fyrir utan
það hafa fangarnir sinn eigin
gjaldmiðil, sem byggist á síga-
rettum. Allir fá ókeypis tóbak
og sígarettupappír til þess að
vefja sjálfir, en sígarettur í
pökkum eru í háu gengi. Ef
fangi á von á heimsókn getur
hann fyrir nokkrar slíkar síga-
rettur fengið föt sín þvegin og
pressuð og ef hann vill láta
klippa sig og snyrta fórnar hann
nokkrum sígarettum til þess að
koma því í kring.
Framhald á bls. 39.
f SAN QUENTIN-FANGELSINU í CALIFORNIU GETA FANGARNIR VALIÐ
MILLI 19 IÐNGREINA OG LÆRT ÞÆR. ÞEIR FÁ MEIRA AÐ SEGJA INN-
GÖNGU í VIÐKOMANDI FAGFÉLAG MEÐAN ÞEIR DVELJAST í FANG-
ELSINU. VINNUTfMINN ER AÐEINS FJÖRAR STUNDIR Á DAG. EFTIR
HÁDEGIÐ FÁ ÞEIR SÉR MIÐDEGISBLUND OG Á KVÖLDIN GETA ÞEIR
HEIMSÖTT HVER ANNAN EÐA HORFT Á SJÓNVARP. ÞAÐ ER ÁLIT FOR-
RÁÐAMANNA FANGELSISINS AÐ KENNA BERI FÖNGUNUM OG REYNA
að“bætaTá7én'lö'gREGLAN ER EKKI Á SÖMU SKOÐUN.
4 VIKAN
22. tbl.