Vikan - 01.06.1967, Qupperneq 41

Trlplex 65MLF01
ariDoro
Það er hætt við, að erlendir
kvikmyndatökumenn hefðu orðið
undrandi, ef þeir hefðu ,séð til
okkar við kvikmyndunina stundum.
Þegar við komum til dæmis fyrst
að Tannastöðum, tókum við eftir,
að þakið ó öðrum bænum þar var
tyrft, en á hinum var báruiórn.
Það gat náttúrlega ekki gengið.
Þess vegna fóru allir, leikarar jafnt
Sem aðrir, að tyrfa af kappi til
þess að kippa þessu í lag. Þá not-
uðum við kvikmyndavagninn undir
torf!
Einn sunnudagsmorgun fórum við
snemma að Tannastöðum og til
þess að flýta fyrir okkur sminkuðu
leikararnir sig í bænum. Við vorum
á yfirbyggðum vörubíl, sem var
opinn að aftan. Valdimar Guð-
mundsson og Olafur Guðmundsson,
lögregluþjónn, sem léku tröllin,
sátu við opið og þegar við ókum
upp Hverfisgötuna, ekur lítill fólks-
bíll á eftir okkur. Okumaðurinn á
honum missti alveg st|órn á bíl
sínum og ók upp á gangstéttina.
Honum brá svona við að sjá þessa
undarlegu karla í vörubílnum!
— Hvað kostaði að taka mynd-
ina?
— Það kostaði 175 þúsund krón-
ur, sem var mikill peningur í þá
daga. Og myndin var mjög vel sótt,
svo að ég fékk upp í kostnaðinn
með sýningunum í Austurbæiarbíói.
Ég sýndi hana einnig talsvert úti
á landi, og það sem kom inn þar
var því ágóði. Annars stórtapaði
ég oft á þessum kvikmyndaævin-
týrum mínum — jafnvel aleigunni.
Síðasti bærinn f dalnum var
frumsýnd 1949, en næsta mynd mín
var gamanmyndin Reykjavíkuræv-
intýri Bakkabræðra, sem var frum-
sýnd 1951. Það vakti talsverða at-
hygli', þegar sú mynd var tekin
hér í Reykjavík. Þegar við vorum
að kvikmynda, safnaðist múgur
manns í kringum okkur, en það
gerði ekkert til. Bakkabræður áttu
hvort sem er að vekja athygli f
bænum, svo að þetta passaði vel í
kramið. Auk þess höfðu Reykvfk-
ingar gaman af að sjá sjálfa sig
á kvikmynd. Blöðin hentu líka gam-
an að þessu. Hér er til dæmis úr-
klippa úr einu dagblaðanna, sem
byrjar svona:
„Vegfarendur á Hverfisgötu hlutu
ókeypis skemmtun í gær fyrir fram-
an Þjóðleikhúsið, er lögreglan og
þrír spaugilegir náungar þreyttu
þar eltingaleik. Um fimmleytið í
gær komu þrír félagar, all einkenni-
legir útlits, að Þjóðleikhúsinu og
tóku Farmall-dráttarvél er þar stóð
og óku henni upp Hverfisgötu. Virt-
ust þeir ekki hafa fullt vald á drátt-
, arvélinni og óku mjög f hlykkjum.
Rétt í því komu umferðarlög-
1 regluþjónar þeysandi á mótorhjól-
5 um. Þeir félagar stukku af dráttar-
vélinni, er þeir sáu lögregluna
koma, og hlupu á bak við Þjóðleik-
húsið, en lögregluþjónarnir eltu þá,
langstígir mjög.
Þeim félögum tókst að leika á
lögregluna og komust tveir þeirra
á mótorhjólið. Hlupu þeir samt af
mótorhjólinu og eltingarleikurinn
hófst á ný.
Blaðið hefur ekki fengið upplýs-
ingar um hverjir hinir þrír eru, sem
þreyttu leikinn við lögregluna, en
mannfjöldinn, sem hafði safnast
saman við Þjóðleikhúsið, virtist hafa
samúð með lögbrjótunum og sumir
kölluðu: „Flýtið ykkur, Gísli, Eirík-
ur og Helgi."
Strax árið eftir sýndi ég ivær
stuttar myndir, Ágirnd, sem byggð
var á látbragðleiknum Hálsfestin
eftir Svölu Hannesdóttur og skop-
myndina Alheims-íslandsmeistarinn,
sem Jón Eyjólfsson lék aðalhlut-
verkið í. Það bar helzt til tfðinda
í sambandi við þessar smámyndir,
að f þeirri fyrrnefndu kemur við
sögu prestur, sem stelur hálsfesti.
Þetta þótti hneykslanlegt athæfi og
lá við að sýningar á myndinni yrðu
bannaðar.
Sfðasta myndin mfn var svo Nýtt
hlutverk eftir samnefndri smásögu
Vilhjálms S. Vilhjálmssonar. Sú
mynd var fullkomin talmynd, en f
öllum hinum myndunum hafði taiið
verið á sérstöku bandi. Ég heyrði
þessa sögu lesna í útvarp og fannst
hún gott kvikmyndaefni, fór til
Þorleifs og hann gerði kvikmynda-
handritið. Innisenurnar í myndinni
tók ég heima hjá mér að Bergstaða-
stræti 36. Ég setti allt heimilið á
annan endann meðan á þessu stóð.
Þetta var nokkuð gamalt hús og
svipað því sem sagan gerist f. í
kjallaranum hafði ég vinnustofu og
þar framkallaði ég allt sem við
tókum jafnóðum, svo að við gát-
um séð árangurinn strax daginn
eftir. Þetta var mikill kostur. Ef við
vorum óánægð með eitthvert atriði,
sáum við það strax og gátum tekið
það upp aftur.
— Hefur þróun kvikmyndagerðar
hér á andi orðið sú, sem þú bjóst
við?
— Ég verð að viðurkenna, að
ég bjóst við, að hún yrði miklu
örari. En það er margt að athuga
í þessu sambandi. Það er dýrt að
taka kvikmyndir og fámennið ger-
ir markaðinn þröngan. Einnig hef-
ur lítið verið gert til þess að styðja
þessa listgrein og greiða götu
þeirra, sem vilja leggja út í þá
áhættu og það erfiði, sem hún
krefst. Ég gekk til dæmis oft á
fund ráðherra f gamla daga til
þess að fá því framgengt, að
skemmtanaskattur yrði felldur nið-
ur af íslenzkum kvikmyndum. Það
var vel tekið í það, en ekkert gert
í málinu og þvf jafnan borið við,
að ef þetta yrði gert, kæmu fleiri
á eftir og heimtuðu slfkt hið sama.
Nú eru íslenzkar kvikmyndir hins
vegar lausar við skemmtanaskatt-
inn og er það vel. Ég er sannfærð-
ur um, að tilkoma íslenzka sjón-
varpsins verður íslenzkri kvik-
myndagerð lyftistöng í framtíðinni.
Við eigum þegar marga unga og
snjalla kvikmyndatökumenn, eins
og til dæmis Þránd Thoroddsen og
fleiri. Og margir ungir menn eru
við nám erlendis, svo að ég er
bjartsýnn á framtíð kvikmyndagerð-
ar hér á landi.
— Hefurðu í huga að gera fleiri
kvikmyndir?
— Það getur vel verið. Ég hef
22. tbi. VIKAN 41