Vikan - 18.01.1968, Blaðsíða 24

ERll ERFIÐUST
Ef trúa má hans eigin frásögn er hann elsti Bandaríkjamaður
sem nú er uppi. Hér segir hann frá löngu liðnum dögum, frá
Lincoln forseta, þrælahaldinu og skoðunum sínum á hinum
„raunverulegu" upptökum bandarísku borgarastyrjaldarinnar.
EFTIR: LIN ROOT OG AGNES ASH
Þegar ákveðið var árið 1954
að bandaríska tryggingalöggjöf-
in skyldi ná til landbúnaðar-
verkamanna, vann Charlie Smith
á ávaxtabúgarði í Haven,
Flórída. Dag einn er hann kom
til að sækja laun sín ,spurði
gjaldkerinn eftir trygginganúm-
eru hans. Þetta var í fyrsta sinn
á ævinni að Charlie heyrði
minnst á tryggingar. Hann varð
því að fá aðstoð til að fylla út
tilheyrandi eyðublöð. Stúlkan á
tryggingarskrifstofunni, sem
opnaði umslagið með trygginga-
umsókn Charlies, fór með papp-
írana til umdæmisstjórans.
„Lítið á þetta,“ sagði hún.
„Fæddur 1842. Það á trúlega að
vera 1942.“ Charlie fékk trygg-
inganúmerið sitt, en síðar sendi
skrifstofan starfsmann til að
ræða við hann.
Hátt í stiga reistum upp við
tré stóð maður og las appelsín-
ur. Ótrúlegur árafjöldi var
skráður í andlit hans. Svamp-
kennd húðin, þakin áberandi
svitaholum, lá þétt að andlits-
beinunum, hrukku- og fellinga-
laus. Augabrúnir hafði hann
ekki, nema fáein hvít hár rétt við
nefrótina. Augnalokin huldu
næstum djúplæg augun og gerðu
manninn syfjulegan útlits.
„ÞREYTTUR A AÐ
SITJA Á RASSINUM . . .“
í dag getur að líta mynd hans
hvarvetna á pósthúsum Banda-
ríkjanna. Þar er hún hengd upp
til að vekja athygli sveitafólks
á félagstryggingunum. Ástæðan
til þess að það var einmitt and-
lit Charlies, sem var valið til
þessarar auglýsingastarfsemi, er
sú að talið er nokkurnveginn ör-
uggt að hann sé að minnsta kosti
hundrað ára — þótt hann sé ef
til vill ekki hundrað tuttugu og
sex eins og hann sjálfur heldur
fram.
Þegar vitnaðist um aldur
Charlies, var ekki lengur við
það komandi að hann fengi að
klifrast í stigum við appelsínu-
tínslu — þótt svo að hann héldi
því fram að hann yrði „þreytt-
ur á að sitja á rassinum allan
daginn“, framan við litlu búðina
sína í kyrrlátu þorpi í Bartow,
Flórída.
Ævisaga Charlies er blanda af
staðreyndum, hálfgerðum stað-
reyndum og hreinum tilbún-
ingi.
Hann segist vera fæddur í
Líberíu og hafa í skírninni feng-
ið nafnið Mitchell Watkins.
Móðir hans hét Linda Watkins.
Föður sinn hafði hann aldrei
séð. Þegar hann var tólf ára,
kom skip eitt af hafi í höfnina,
sem hann átti heima hjá. Hann
og önnur börn hlupu niður að
sjónum til að skoða skipið. Þá
sá Charlie hvítan mann í fyrsta
sinn. Sá sýndi krökkunum
myndir frá landi, þar sem „eng-
inn þurfti að vinna og kökur
spruttu á trjánum.“
Skipverjar buðu heimafólki
um borð að sjá skipið og furður
þess.
— Þeir fóru með okkur niður í
lest og sýndu okkur allt mögu-
legt, segir Charlie frá. — Þeg-
ar við komum aftur upp á þil-
far, var skipið komið langt út
á haf.
— Þeir fóru óaðfinnanlega
með okkur. Margir hafa aðra
sögu að segja, en það á að
minnsta kosti ekki við um okk-
ur. Við sváfum í lestinni —
fjörutíu eða fimmtíu alls. En
þeir hlekkjuðu okkur ekki.
Legree, náunginn sem tók okkur
með, hann rændi okkur ekki,
hann bara lék á okkur.
SELDUR í ÞRÆLDÓM
Og sé flett upp í skipaskrám
frá þessum tíma, kemur svo
sannarlega í ljós að bræður að
nafni Legree sigldu þrælaskipi
milli New Orleans og Afríku-
strandar.
Þegar skipið kom til New
Orleans, voru Charlie og aðr-
ir fangar reknir inn í „stórt hús
með stórum garði umhverfis.
Garðinum var öllum skipt í smá-
dilka, líkt og á kvikfjárbúgarði.“
Þetta átti sér stað einhvern-
tíma kringum fjórða júlí, eða
það minnir Charlie. — Svo komu
þeir með heilmikið af mat, og
allan þann dag héldum við
veizlu. En þann sama dag urð-
um við þrælar. Þeir létu okkur
standa uppi á stórum kassa og
svo var boðið í okkur. En í
hvert skipti sem þeir ætluðu að
stilla mér upp á kassann, þá
sagði maður einn, myndarkarl
og blátt' áfram: „Ekki þennan
strákanga, hann á ég.“ Þetta var
hávaxinn, sterklegur náungi,
klæddur eins og kúreki með fyr-
irferðarmiklar skammbyssur
hangandi niður eftir báðum
lærum. Og í hvert skipti sem
þeir þrifu til mín, sagði hann:
„Ekki drenginn þann arna!“ Og
í þriðja sinn sagði hann: „Er ég
ekki margbúinn að segja ykkur
að láta þennan dreng vera?“
Svo klofaði hann yfir milli-
gerðina, sem skildi okkur að,
fór með mig í hóp sinna manna.
Þegar uppboðinu lauk, fór hann
með okkur til Texas í tveimur
gömlum sléttuvögnum. Hann
24 VIKAN 3- tbl-