Vikan - 18.01.1968, Blaðsíða 43

:
5^iir

■ ■ ■ -
::■■■ " :'i ■'’:

i*i*ÍÍ
: . ■
■
ÍÍHEi
■ ■ :
'
S' ' i

»■

■ 'I

lengi og mögulegt er. Hingað og
þangað í herberginu standa
fjórir kjaftastólar úr tré. Yfir
sæti og bak er breitt álskæni. í
einu horninu stendur gamalt
járnrúm og er dregið fyrir það
forhengi. Húsnæðið er raflýst,
en hvorki er þar heitt vatn eða
rafhitun.
BORÐAR ALLAN DAGINN,
EN ALDREI MIÐDEGISVERÐ
— Ég er í engum vandræðum
með að sjá um mig sjálfur, segir
Charlie. — Klukkan sex eða
sjö fer ég á fætur og þvæ mér
um skrokkinn upp úr stóra bal-
anum þarna. Á veturna hita ég
þvottavatn á rafplötu, en aðra
hluta ársins læt ég kalt vatn
duga. Svo raka ég mig. Þegar
hárið er orðið of sítt, raka ég
líka höfuðið.
Búðina þvæ ég á hverju kvöldi
— og öðru hvoru strýk ég líka
yfir gólfið. Ég borða að mestu
kex. Hafi ég kókó, þá drekk
ég það. En oftast drekk ég bara
blávatn. Ég borða ekki máltíð-
ir eins og aðrir. Ég fæ mér bita
með stuttu millibili allan dag-
inn — kex og kókó og ávexti,
stundum ostsneið.
Ég get ekki drukkið lengur,
ekki að ráði, á ég við. Auðvitað
fæ ég mér smádramm öðru
hvoru. En ekki svo að neinu
nemi. Ég gæti auðvitað ekki
rekið búðina ef ég drykki. En
þegar ég hátta á kvöldin og veit,
að ekki koma fleiri þennan dag-
inn, þá fæ ég mér glas. Maður
þolir hvað sem er, sé það aðeins
gert á réttan hátt.
Það er heldur erfitt að fá
samhengi í „endurminningar“
Charlies. En erfiðara er að gera
sér grein fyrir hversu mikið
hann færir frásagnir sínar í stíl-
inn. Þegar hann segir frá, legg-
ur hann mikla áherzlu á smá-
atriðin. Áheyrandinn verðin-
fyrir þeim áhrifum af sannfær-
ingarkraftinum í lýsingunum á
þessum smáatriðum, að hann
horfi framhjá því að meginat-
riði sögunnar eru svo óljós, að
næstum ómögulegt er að fá botn
í þau. William Arnold, umdæm-
isstjóri hjá félagstryggingunum,
er orðinn góður vinur Charlies.
Hann sagði fyrir skömmu:
„Charlie, þú ert mesti erkilyg-
arinn í Polk City!“ Charlie
svaraði: „Ég lýg ekki. En fólki
líkar vel að það séu staðreynd-
ir innan um og saman við, þeg-
ar maður segir frá einhverju,
og þeim mun fleiri staðreyndir,
þeim mun betur líkar því.“
TVÍMÆLALAUST
ELSTI LYGARINN
En sumar sagna Charlies eru
of ósennilegar. Spyrji maður
Charlie hversvegna hann noti
nafnið Charlie Smith en ekki
sitt raunverulega nafn, Mitchell
Watkins, svarar hann:
— Jú, húsbóndi minn, Smith
höfuðsmaður, hann gaf mér sitt
nafn, því að hann fór með mig
eins og ég væri hans eigið barn.
Dag einn er ég var orðinn full-
tíða — eitthvað tuttugu og eins
árs — kallaði hann á mig og ég
gekk inn til hans. Þá sá ég að
hann lá í rúminu. Ég skildi ekki
undireins að nokkuð væri að
honum. Þá sagði hann: — Fáðu
mér biblíuna þarna. ■—- Sjálfsagt,
pabbi, svaraði ég. Því að ég
kallaði hann pabba alveg eins
og hinir krakkarnir hans. Svo
tók hann biblíuna og las alla
Sköpunarsöguna og sagði svo að
ég skyldi sverja. Svo las hann
alla Opinberunarbókina. Og svo
sagði hann að ég skyldi sverja
aftur. Og síðan sagði hann:—
Nú skalt þú sverja að þú verðir
kyrr hjá fjölskyldu minni þang-
að til þau eru öll dáin eða þá
þú sjálfur. Svo tók hann utan um
hálsinn á mér og sagði: — Þú
mátt aldrei skipta um nafn. —
Sjálfsagt pabbi, svaraði ég.
Fleira sagði hann ekki, heldur
lagðist niður á svæfilinn.
Svo kallaði ég á einn vinnu-
mannanna og sagði: — Sprettu
af öllum hestunum nema einum,
og sendu vinnumann á honum til
hins staðarins (þau áttu annan
búgarð, sérðu) með skilboð um
að pabbi sé allur.
Þegar Charlie hefur lokið
þessari hjartnæmu frásögn,
virðir hann vandlega fyrir sér
svipbrigði áheyrendanna til að
sjá hversu þeim hafi líkað sag-
an. Og þá rennur það allt í einu
upp fyrir manni, að þetta er
kafli úr gamalli William S. Hart-
mynd. Sé Charlie ekki elzti
maður okkar tíma, er hann að
minnsia kosti elzti lygarinn.
ÉG VERÐ EINS GAMALL
OG METÚSALEM
Það er engin leið til þess að
fá úr því skorið, hvort Charlie
er í raun og veru svo gamall
sem hann segir, því ævi hans
verður ekki rakin að neinu ráði
lengur en hundrað ár aftur í
tímann. Manntal fór fram í
Líberíu 1843, árið eftir að
Charlie fæddist, samkvæmt eig-
in frásögn. Þá var Watkins frem-
ur algengt fjölskyldunafn þar.
Charlie kann ennþá nokkrar
glósur úr máli, sem hann kallar
„afríkönsku“. Líberíumaður
einn, sem til Bartow kom, full-
yrti, að orðin væru úr líberískri
mállýsku. Annálar sanna að
þrælauppboð var haldið í New
Orleans, daginn eftir að Char-
lie segist hafa verið seldur. í
spjaldskránni í Auburndale-ráð-
húsi er líka vottorð, undirritað
af Lee J. Pearson (sem nú er
dáinn), og þar stendur: „Sam-
kvæmt fæðingarvottorði Char-
lies Smiths, var hann níræður,
þegar hann vann hjá mér 1932.“
En þessháttar sannanir eru nú
auðvitað ekki pottþéttar.
Charlie segir auðmjúkur að
hann eigi Guði að þakka sinn háa
aldur. — Ég reyni að lifa sam-
kvæmt boðorðunum tíu, segir
hann. — Ég veit, að vísu, að ég
geri stundum það sem rangt er.
En ef þú gerir öðrum það, sem
þú vilt að þeir geri þér, og ef
þú reynir að lifa samkvæmt
boðum Ritningarinnar, þá heyr-
ir Drottin bænir þínar engu síð-
ur en bænir Jónasar og Daníels
fyrr meir, og hann gefur þér
mörg æviár. Charlie hefur að
vísu fleiri ráðleggingar til handa
þeim, er kunna að vilja lifa
lengi. — Ég drekk aldrei ný-
s. tbi. VIKAN 43
GROFT HANDPRJONAGARN
Miii
GEFJUN AKUREYRI