Vikan - 02.01.1970, Qupperneq 13

GetiS þér hugsað yður
konu sem forsætis-
ráðherra? Haldið þér
að kona geti borið
ábyrgð á stjórn ríkis-
ins? Ef þér svarið
þessum spurningum
neitandi, er tvöföld
ástæða til að lesa þetta
greinarkorn .............
um. Og hvert sem hún fer er ör-
yggí og friður í kringum hana.
Hver er þá þessi kona, sem
þrátt fyrir háan aldur og frekar
lélega heilsu er virt jafnvel af
pólitískum andstæðingum sínum,
og sem David Ben Gurion einu
sinni kallaði „eina raunverulega
karlmennið í stjórn sinni“?
Golda Meir, fædd Mabowitz,
sá dagsins ljós i fyrsta sinn í
Kiev, höfuðborg Ukrainu, þar
sem Gyðingaofsóknir hafa alltaf
verið við líði, eiginlega sama
hvaða stjórn hefur setið að völd-
um í Rússlandi. Faðir hennar var
fátækur smiður Árið 1906 fannst
honum ástandið vera orðið það
ískyggílegt í Kiev að hann flúði
með fjölskyldu sína til Ameríku.
Golda tók kennarapróf og trú-
lofaðist Morris Meyerson, sem
var landi hennar. En hún setti
honum þau skilyrði fyrir hjóna-
bandi að þau settust að í Pale-
stinu, ,,framtíðarlandi“ Gyðing-
anna. Þetta var árið 1917, sama
ár og Bretar komu fram með
hina frægu Balfourkenningu
sína um að veita Gyðingum fast
föðurland í Palestinu. Þar sem
Meyerson elskaði Goldu heitar en
Bandaríkin. þá beygði hann sig
fyrir kröfum hennar.
Árið 1921 settust þau að á sam-
yrkjubúi. Golda Meir (hebreska
nafnið fyrir Mayerson) lagði
stund á búnaðarfræði, hebresku
og arabisku. Hún hafði mikinn
áhuga á stjórnmálum, og á næstu
árum vann hún af miklum áhuga
að verkalýðsmálum ungra Gyð-
inga, og varð innan tíðar ein af
stjórnendum verkamannaflokks-
ins.
Nafn Goldu Meir varð fyrst
þekkt á alþjóðavettvangi árið
1947, þegar Sameinuðu þjóðirnar
tóku mál Palestinu til umræðu.
Eins og kunnugt er enduðu þær
umræður með því að Sameinuðu
þjóðirnar ákváðu að koma á fót
Gyðingaríkinu ísrael. Þetta hafði
í för með sér kröftug mótmæli
frá Arabaríkjunum og blóðugar
erjur innanlands.
Þá, eins og nú, var Jordania
eina Arabarikið sem kaus heldur
að reyna samningaleiðina. Þá
fékk Golda Meir stórkostlega
„Golda Meir er eina karlmennið í stjórn minni,“ er haft eftir Ben Gurion.
hugmynd: — Ég fer til Jordaniu
og tala við Abdullah konung!
Hún dulbjó sig sem Arabakonu
og komst klakklaust gegnum víg-
línu óvinanna. (Það dettur eng-
um múhameðstrúarmanni í hug
að slást upp á konu með blæju).
10. maí hitti hún Abdullah, kon-
ung Jordana. Hann tók erindi
hennar með alvöru og þau töl-
uðu saman í klukkutíma. En Ab-
dullah þorði ekki að ganga i ber-
högg við hin Arabaríkin og gera
sérsamning við ísrael. Aður en
Golda Meir kvaddi hann, sagði
hún honum að hann myndi ör-
ugglega ekki fá þakklæti hinna
Arabalandanna Henni rataðist
satt á munn: Abdullah var myrt-
ur af sinum eigin landsmönnum,
vegna þess að hann hafði sýnt
skilning á málum ísrael.
Þetta var fyrsta sinn sem
Golda Meir fór til annarra landa
til að tala málum ísrael, en það
varð sannarlega ekki í síðasta
sinn.
Veturinn 1948 var mjög slæmt
ástand í ísrael. Landið vantaði
vopn, flugvélar og framar öllu
öðru, peninga. Stjórnmálamenn-
irnir álitu það of seint að fara
fram á peningastyrk eða lán frá
Bandaríkjunum. Golda Meir var
ekki á sama máli. Hún fór í
mesta flyti með flugvél til New
York, án þess að taka með sér
nokkurn farangur, fór eins og
hún stóð, klædd þunnum bóm-
ullarkjól. Hún skalf af kulda,
þegar hún gekk út úr flugvél-
inni í milljónaborginni. Og svo
hóf hún betliferð meðal rikra
Gyðinga í Bandaríkjunum. Þeg-
ar hún fór heim, var hún búin
að safna 50 milljónum dollara.
Það var því ekki að undra að
hún varð æ áhrifameiri í stjórn-
málunum. Árið 1948 var hún út-
nefnd fyrsti sendifulltrúi ísrael
í Moskvu. Árið 1949 varð hún
atvinnumálaráðherra og árið
1956 utanríkisráðherra, og það
var hún til ársins 1965, þegar hún
sagði af sér af heilsufarsástæð-
um, eftir því sem hún sagði sjálf.
En raunverulega ástæðan fyrir
því að hún sagði af sér, var að
ósamkomulag var innan stjórn-
arflokksins (Mapai flokksins),
eftir að hinn góði vinur og
verndari hennar. David Ben Gur-
ion, myndaði sinn eigin flokk eða
flokksdeild. Golda Meir var bit-
Framhald á bls. 30.
4
1. tbi. VIKAN 13