Vikan - 14.05.1970, Blaðsíða 26

— Eg nota sexið nú kannski mest sem effekt. Við karlmennirnir setjum allt, sem er sexúelt frá sjónarmiði okkar, í
samband við eitthvað mjúkt . . .
Afskiptaleysi er glæpur
RÆTT VIÐ JÓN GUNNAR ÁRNASON
TEXTI: DAGUR ÞORLEIFSSON
MYNDIR: SIGURGEIR SIGURJÓNSSON OG ODDUR ÖLAFSSON
Hann leit inn á blaSið til mín
kvöld eitt í frostroki fyrr í vet-
ur, grannur maður með síberska
kuldahúfu og mjóa köngulóar-
leggi og gyllta umgerð um gljáa-
mikil slönguaugu. Undir úlpunni
bar hann nýsoðið bjúgsverð; ég
smíða gjarnan talsvert af þessu
í skammdeginu, sagði hann. Mað-
urinn er Jón Gunnar Árnason,
myndasmiður og einn sá kunn-
ast í hópnum Súm.
Við töluðum þá um skúlptúr
sem hann er að gera um þessar
mundir. — Þetta er gríðarmikið
verk, heimspekileg póesía, allt í
alúminíum, sagði Jón Gunnar.
— Þú manst eftir Hon, konu-
likaninu tröllaukna sem þrír
listamenn gerðu og sýnt var í
Stokkhólmi. Því var setlað að
sýna konuna á táknrænan hátt,
allt þetta sniðuga sem er innan
í henni. Það var gengið innum
klofið á henni, í maganum var
kaffistofa, pósthús í hnénu. Ég
er hinsvegar að búa til smáheim,
einskonar eftirmynd heimsins
sjálfs, getum við sagt.
Síðan leit ég inn til lista-
mannsins á vinnustofu hans á
Grettisgötunni. Þar spjölluðum
við stundarkorn saman yfir hvít-
vínslögg meðan Jón dundaði við
að skjóta niður með loftbyssu
herðatré, sem hékk á veggnum
í hinum enda herbergisins, fjar-
lægð sirka sex—sjö metrar. Hann
missti ekki marks.
— Ég hef líka smíðað skamm-
byssu, sagði Jón Gunnar. — Fyr-
ir löngu, þegar ég var átján ára.
Það var ágætis vopn, sex skota
og ekki stærri en svo að hægt
var að fela hana í lófanum. Ég
komst mikið í kynni við byssur
þegar ég var strákur. Það var í
síðari heimsstyrjöld og allir
dagar voru byssur og ofbeldi.
— Hversvegna hefurðu svona
gaman af hnífum og byssum?
Ertu spenntur fyrir ofbeldi?
— Nei, andskotinn hafi það.
Ofbeldishneigð kemur venjulega
til af því að menn vilja láta sjást
að þeir séu sterkir, og er vitni
þess að vitið er lítið og veikt.
Nei, það er orkan, sem ég sé í
forminu. Það er mikil orka falin
í hnífsforminu, fyrir utan það
að þetta áhald er til margra hluta
nytsamlegt. Það er hægt að skera
með því brauð, ekkert síður en
mann. Og til að orka sé í form-
um hlutanna þurfa formin að
vera falleg og hlutirnir eru yf-
irleitt þægilegri í notkun því
fallegri sem þeir eru. Enginn
færi að smíða ferkantaðan kapp-
akstursbíl eða hnöttótta þotu.
Öll vopn hafa í sér falda orku,
ekki endilega eyðingarorku,
heldur orku formsins.
— Fyrir mínum sjónum er
orkan í myndum þínum ekki
hvað síst kynferðisleg.
— Ég nota sexið nú kannski
mest sem effekt. Við karlmenn-
irnir setjum allt, sem er sexúelt
frá sjónarmiði okkar, í sambandi
við eitthvað mjúkt, mjúka línu,
viðkomu eða eitthvað þessháttar.
Kannski nota ég þetta kynferð-
islega sem andstæðu, við hörku
og eyðingarmátt.
í framhaldi af þessu drap ég
á eina myndina á sýningu Jóns
Ein veggmyndanna á sýningu Jóns
Gunnars i Gallerí Súm í fyrravor.
Gunnars í Súm-galleríinu í vor
leið. Hún er þrír armar úr
svampgúmí og meðal þeirra
broddur. Ég sagði eins og var að
þessi mynd hefði virkað á mig
sem opið konuskaut og jafn-
framt tjáning þess ofbeldisfulla
og tillitslausa í kynhvötinni.
— Ég hef heyrt svipað víðar,
svaraði Jón, — en hugsunin hjá
mér er önnur hvað þessa mynd
snertir. Þarna höfum við eitt-
hvað, sem er mjúkt og þægilegt
viðkomu og býður manni faðm-
inn. Við getum sagt að þessi
myndi tákni framtíðina, það sem
hún býður okkur upp á. En í
henni gæti verið falinn broddur.
Saga sem ég las einusinni hefur
kannski haft áhrif á mig í sam-
bandi við þessa mynd. Ég verð
semsé miklu fremur fyrir áhrif-
um af ritlist en myndlist. Sagan
heitir Fahrenheit fjögur hundruð
fimmtíu og eitt, gott ef hún var
26 VIKAN 20- tbl-