Vikan - 29.07.1971, Blaðsíða 7

Hans von Biilow,
fyrri eiginmaður
Cosimu Lizst. Ævi
hans var
þyrnum stráð,
því hann varð
fórnardýr metnaðar-
girndar hennar.
f rni
ríLUI
YFIR SNILUNGNUM
Siðir »g lífsvenjur Cos-
imu Wagner voru svo
liræðilegir, að i mörg ár var
um það lalað í Evrópu og
það með réttu.
Cosima Wagner bar enga
virðingu fyrir mannlegum
verum.
Cosima Wagner bar ekki
nokkra virðingu fyrir sann-
leikanum.
Cosima Wagner lial'ði
ekki nokkra meðaumkun
með þeim sem áttu bágt.
Það er því ekki undar-
legt að nú sé spurt hvernig
það megi vera að liún hafi
lilotið svo miklar þakkir i
Þýzkalandi, sem raun bar
vitni.
Hún var mikils metin,
varð eiginlega æðstiprestur
þýzkrar menningar. A
hverju ári salnaði hún
saman í Bayreuth alþjóð-
legu úrvali tónlistarunn-
enda, stjórnmálamönnum
og framáfólki á mörgum
sviðum. Það má hún eiga.
Og gengi Richards
Wagners, mannsins sem
allir tónlistarunnendur
þekkja, var ekki sízt henni
að þakka, enda varð hún
eiginkona hans.
An hennar atorku hefðu
hátíðaleikirnir i Bayreuth
aldrei orðið að veruleika.
Þangað safnast enn þann
dag í dag unnendum tón-
smíða Wagners og þeir eru
orðnir að einskonar helgi-
athöfnum.
Cosima fæddist við
Comovatnið 24. desember
árið 1838. Hennar beið
sannarlega ekki eðlilegt
uppeldi og það liefði verið
sérstakt ef hún hefði orðið
venjuleg manneskja. Það
sáu foreldrar hennar um.
Faðir hennar var Franz
Liszt, liinn frægi tónsmið-
ur og píanóleikari. Hann
var þekktur fyrir ástaræv-
intýri sín og mjög dáður
einleikari, enda hafði hann
sérstaka snilligáfu, en hann
var líka óstjórnlega eigin-
gjarn. Hann vildi helzt ekki
sjá börn sin, en krafðist
takmarkalausrar hlýðni og
undirgefni af þeim.
Móðir Cosimu hin fagra
greifafrú Marie d’Agoult,
var jafn sjálfselsk og fað-
irinn. Hún fæddi Liszt þrjú
börn. auk Cosimu, dóttur-
ina Blandine árið 1835 og
síðast soninn Daniel, árið
1839. Hún skipti sér ekki af
börnunum, móðurhlut-
verkið lét hún fóstrunum
eftir.
í Paris voru það kennslu-
konur sem lögðu lienni erf-
ið verkefni á lierðar. Þær
börðu ])að lika inn i hana
að hún ætti að lilbiðja föð-
ur sinn, enda varð hann
hálfguð i hennar augum.
Þetta varð til að marka
djúp spor í sálarlíf hennar.
Þrá hennar eftir ást for-
eldranna, sem hún aldrei
varð aðnjótandi, varð að
hreinni geðtruflun.
Tilbeiðsla hennar á föð-
urnum varð til þess að hún
leit upp til karlmanna,
fannst þeir vera æðri verur
og það varð hennar „köll-
un“ að fórna sér fvrir þá,
ef um fórn var hægt að tala
frá liennar hálfu.
Foreldrarnir lögðu líka
Jjriðju stoðina í undirstöð-
una undir lif dótturinnar,
þegar hún var níu ára. Þá
slitu þau sambandi sínu og
siðan hófst deila um yfir-
ráð yfir börnunum.
Fyrst gaf hún sig hljóm-
sveitarstjóranum, síðan
stjórnaði hún lífi lxans.
Ásakanir og Ijótt orð-
bragð var daglegt brauð og
í ])ví andrúmslofti óx Cos-
ima upp. Hún lærði líka að
nota sér aðferðir föður-
ins, þótt þær væru ekki
alltaf sem heiðarlegastar.
Hún lýsli velgerðar-
manni sinum, Ludwig kon-
ungi II, af Bayern, kulda-
lega, kallaði hann „ónvtj-
ung og hlægilegan spör-
fugl“. Hún liellti sér yfir
heimspekinginn Nietzce,
sem var ekki sanunála
Wagner um Gyðingana og
skanunaðist við franska
gagnrýnendur og áhorf-
endur, sem hrópuðu niður
óperur Wagners.
Hún var aðeins ungling-
ur, þegar hegðun hennar
gerði það að verkum að
lnin hlaut allskonar auk-
nefni. Ilún var til dæmis
kölluð „liennar hátign“.
Ilún var lika kölluð „stork-
urinn“, þar eð hún var
mjög hávaxin, horuð og
30. TBL. V|KAN 7