Vikan - 29.07.1971, Blaðsíða 17

Lena þorir ekki
að vera ein heima
á sér hræðslu. Þannig er það
með Lenu.
Ef þeir fullorðnu finna ein-
hverja breytingu hjá barninu,
sem bendir til hræðslu eða
hugaróra um lífið og dauðann,
um óþekkta heima og bilið
milli lífs og dauða, þá er um
að gera að tala um það á eðli-
legan hátt, hlusta á barnið, eða
reyna að setja sig í þess spor.
Það er sagt að ef maður talar
um ,,draugana“ þá hverfi þeir.
HRÆDD VIÐ AÐ VERA EIN
í bókinni „Barnið og hræðsl-
an“, sem byggð er á athugun-
um á 1320 börnum á aldrinum
9—12 ára, frá fimmtán löndum,
speglast hræðsla barna í mörg-
um myndum.
„f Svíþjóð og Noregi er það
aðallega skógurinn sem er ógn-
vekjandi. Kjallarar eru líka
hirollvek.jandi. Þar er venju-
lega dimmt og draugalegt,
börnin fikra sig áfram í myrkri
eða daufu ljósi, í leit að ein-
hverju sem þau eru send eftir
eða þurfa að finna; í Frakk-
landi er það vín, í Þýzkalandi
bjór, í Júgóslavíu laukur og í
Svíþjóð kartöflur".
En það sem norræn börn ótt-
ast mest af öllu er að vera skil-
in ein eftir. í suðlægum lönd-
um er yfirleitt fullt af eldra
fólki, sem vill giarnan líta eft-
ir börnunum. Það eru nágrann-
ar, já, heilu íbúðahverfin eru
alltaf reiðubúin til að sitja hjá
börnum nágranna síns. Meðal
barna í Svíþjóð, sem svara
spurningunni, var aðeins eitt,
sem sagði að alltaf væru ná-
grannarnir reiðubúnir til að
sitja hjá sér og það var dreng-
ur af ítölskum ættum, fjöl-
skylda hans innflytjendur.
GLEFSUR ÚR
„BARNIÐ OG HRÆÐSLAN".
„Kvöld nokkurt, þegar Lena
var ein heima, var hún að lesa
óhugnanlega sögu. Mamma
hennar hafði sagt að hún mætti
ekki lesa þessa bók, því að þá
myndi hana dreyma illa. Þegar
hún var sokkin niður í lestur-
inn, heyrði hún eitthvert brak
í forstofunni. Lena varð ofsa-
lega hrædd og hún vissi ekki
hvað hún átti að taka til
bragðs. Hún stökk upp af stóln-
um og skreið undir rúm. Þar lá
hún og hríðskalf. ...“
„Anna var ein heima. Það
fannst Önnu óhugnanlegt. Hún
varð hrædd við minnsta hljóð.
Þótt klukkan væri aðeins átta
um kvöldið, flýtti hún sér í
rúmið. Hún hélt að það myndi
hjálpa sér. En hún hafði alltaf
á tilfinningunni að einhver
væri í húsinu og hún titraði
eins og espilauf. Ef þetta væri
nú hennar síðasta. ... “
— É'g er hrædd ef ég er skil-
in ein eftir heima og það er
myrkur. Ég heyri fótatak og
leyndardómsfull hljóð, sem
kannske eru alls ekki til, en í
huganum heyri ég þau. Þá verð
ég hrædd, en ég þori ekki að
hljóða. . . .“
SÁLFRÆÐINGURINN SEGIR:
Allar þessar svipmyndir fel-
ast í einu orði, sem ætti að
standa með „eldskrift", vegna
þess að þær bera vitni um það
sem öll börn óttast mest: „Ein
manaleiki“. Að vera eitt, —•
hræðsla við einmanaleikann.
Skiljum við börnin okkar of
oft eftir ein?
Að láta barnið sitt vera eitt
heima, það er ekki það að
mamma og pabbi eru úti að
vinna á daginn og börnin á
dagheimili eða í fóstri hjá öðr-
um. Það er heldur ekki að fara
út og skilja barnið eftir hjá
barnfóstru. Barnið er eitt, ef
það er án eftirlits, ef það er
eitt heima, án þess að einhver
. fullorðinn sé heima.
JAFNVEL ÞÖGNIN ER
HRÆÐSLUVEK J ANDI
Það eru til „lyklabörn“ í
þúsundatali, sem verða að
koma heim að auðu húsi og
vera ein svo tímum skiptir. Það
eru til börn, sem móti vilja
sínum, verða að bjarga sér
sjálf jafnvel daglega.
Það eru líka stærri börn,
sem verða að vera ein heima
á kvöldin, þegar mamma og
pabbi fara út. vegna þess „að
þau eru orðin svo stór“, að
þau geta hjálpað sér sjálf; þau
fá líka símanúmer, sem þau
geta hringt í, ef „eitthvað kem-
ur fyrir“.
í einmanaleik sínum reyna
börnin venjulega að sýsla við
eitthvað sem heldur huganum
föstum, eitthvað sem er
skemmtilegt. Þau horfa á sjón-
varp eða lesa lexíur. Svo skeð-
ur ekki neitt. En jafnvel þögn-
in getur orðið ógnvekjandi og
stundum er líka þögnin rofin
af allskonar braki, kannske ó-
veðri á glugga og það vekur
hugmyndaflugið. Að hugsa sér
ef einhver væri nú að brjótast
inn, ef einhver væri nú að
læðast.... Það hefur kannske
verið mikið talað um að
gleyma ekki að læsa dyrun-
um.... gat það hafa gleymst?
Ljósið getur dofnað, eða það
titrar... . skuggar geta líka
verið óhugnanlegir og orsakað
hræðslu.
Ljós og hljóð, það tvennt er
einmitt það sem álitið er að
orsaki fyrst og fremst hræðslu
Smábörn hræðast snögg hljóð
og sterkt ljós. Og þessi fyrsta
hræðsla býr í þeim. Það eru
svo mörg hljóð og ljósabrigði,
sem orsaka hræðslu. Þegar
börn eru ein, geta þau jafnvel
ímyndað sér að eitthvað óhugn-
anlegt eigi eftir að koma fyrir
þau.
Það er álitið sjálfsagt að smá
börn séu aldrei skilin eftir ein.
En hvað þá um 6 til 7 ára
börn?
Framhald á bls. 37.
30. TBl. VIKAN 17