Vikan - 06.06.1974, Blaðsíða 36

Sumri hallar
var ekki hægt aö hreinsa Rúss-
land, nema meö þvi aö láta blóöið
fljóta og hreinþvo fósturjörðina.
Það varð að stöðva styrjöldina.
Lófatakið var ærandi.
— En hve þetta er allt
heimskulegt, tautaði Karita, en
svo hátt, að Paul heyröi til henn-
ar. — Þeir óska að stöðva styrj-
öldina, til að geta hafið aðra, enn-
þá grimmdarlegri og.það gegn
sinni eigin þjóð.
— Uss, sagði Paul, hvass á
brúnina.
Snyrtilegi maðurinn átti aö tala
næst. Hann var ekki kynntur með
n'afni, heldur sem „félagi verka-
maður”. „félagi verkamaður”
hóf ræðu sína á hógværan hátt,
sem Karita kunni vel við. Hann
setti fram skoðanir sinar á mjög
skýran og skilmerkilegan hátt.
Þetta var án efa mjög greindur
maður og hann kom með uppá-
stungur til umbóta, sem ættu að
útrýma óréttlætinu. En þegar
hann var búinn að vekja áhuga
stúdentanna, þá sótti hann i sig
veðrið, sópaði þeim með sér með
oröaflaumi, svo fullum af hatri og
óþverralegu orðbragði, að Karitu
blöskraði, sérstaklega yfir þvi
sem hann vildi láta dynja yfir alla
Romanovættina.
— Stöðvaðu þetta, sagði hún
við Paul og stóð á öndinni af
hneykslun.
— Uss, sagði hann aftur. Hann
haföi svo oft talað við hana um
óréttlætiö og nauðsyn þess að
hefja sem fyrst byltingu. Karita
gat vel skilið, þegar rætt var um
óréttlæti, en hún gat ekki hlustað
á þaö, sem hún vissi að voru lygar
og svartasti rógur.
Svo lækkaði „félagi verkamað-
ur>> raustfna, en það
var aðeins andartak, þvi á næsta
augnabliki hvæsti hann i stjórn-
lausri reiði: — Ungu félagar,
sagði hann, — þið eruð hinir gáf-
uöu æskumenn, ^framtið Rúss-
lands, styrkur Rússlands. En eig-
iö þiö nokkra framtíð? Hver á að
ráða örlögum ykkar, hugsunum
ykkar, likömum ykkar? Jú,
Nicholas hinn blóðugi, Nicholas
slátrari. Og hver hefur sáð þessa
rotnafrækornieyöileggingarinnar
I hina keisaralegu vömb? Alex-
andra, þýzka hóran. Hver tekur
svo við slátraranum og hórunni?
Já, blóðlaus og þróttlaus ríkiserf-
ingi og hinar feitu og hjólbeinóttu
keisaradætur og...
— Lygari! Öþverri! öskraði
Karita, náföl af reiði. — Þú, kall-
aðihún til „félaga verkamanns”,
— þú ert skepna. Þú talar um
fólk, sem þú hefur aldrei hjtt og
sem elskar Rússland ofar öllu. Þú
ættir að skammast þin, ef þú
kannt að skammast þin. Hvað
gerir þú fyrir þessa þjóð, annað
en að eitra huga hennar og fylla
hana hatri? Segðu sannleikann,
þá skal ég hlusta á þig, en þegar
þú kemur meö þessar sviviröu-
legu lygar, þá get ég hrækt á þig!
— Komiö henni I burtu og lokiö
á henni kjaftinum, sagöi sá sem
fyrstur hafði talað.
Það stóð ekki á þvi, Karita var
gripin. Paul reyndi að ryðja sér
braut til her>nar og tókst það. —
Snertiðitana-ekki, — enginn ykk-
ar! öskraði hann og tók utan um
axlir hennar. — Hún hefur sinar
eigin skoðanir og hún hefur rétt til
að láta þær i ljós. Hvar væri ann-
ars það frelsi, sem þið eruð að
boða?
— Frelsi til að koma svona
kvikindum fyrir katternef! öskr-
aði einn stúdentanna.
— Það má aldrei ræna nokkurn
mann réttindum til að tjá sig,
öskraði Paul á móti. —Ef menn
verða rændir þeim rétti, þá eróm
við ekkert betur sett i framtiðinni
en núna.
Ungu félagar! Það var „fé-
lagi verkamaður”, sem talaði og
reyndi að koma á friði. — Hlustið
á mig, látið mig sjá um hana.
— Já, láttu þá hlusta á fleiri
lygar, sagði Karita hátt, of reið til
að finna til hræðslu. — Ég vil
heldur fara héðan.
Paul fór að fylgja henni til
dyra. Þau fengu að ganga út
óáreitt. Það var greinilegt að
fundarmenn voru reiðir, en gerðu
henni samt ekki neitt.
— Við munum ekki gleyma
þér, Romanovsleikja! kallaði sá
eftir henni, sem fyrstur hafði
haldið ræðu.
Þegar þau voru komin út á göt-
una, sagði hún: — Paul, hatar þú
keisarafjölskylduna? Fyrirlitur
þú hana?
— Ég fyrirlit einvaldstjórn,
Karita, sagði Paul. — Allt sem
kemur í veg fyrir mannréttindi.
— Ég elska zarinn, sagði
Karita. — Ég hef ekkert álit á
þessum vinum þinum, þessum
„félaga verkamanni”. A ég
aðsegja þér, hvernig keisarinn og
fjölskylda hans eru, fjölskyldan
sem þú fyrirlitur svo mjög? Og
hún sagöi honum frá kynnum sin-
um við fjölskyldu zarsins og hann
sjálfan og frá lifinu á Livadia.
Hann hlustaði á hana, en trúði
ekki einu orði. Hvernig gátu þess-
ir Romanovar, sem beinlinis og
óbeinlinis voru ábyrgir fyrir allri
þessari eymd, sem keyrði svo um
þverbak, að það hlaut að koma að
byltingu, verið svona gott fólk,
eins og Karita vildi vera láta?
Það var alveg fráleitt að kalla
þetta gott fólk. Slíkar manneskjur
gátu ekki vitað hvað manngæzka
var.
— Það getur verið, að þau sjálf
séu ekki svo slæm, sem fólk segir
þau vera, en þetta eru einvalds-
herrar og þeir verða að hverfa,
Karita.
Það var sem eldur brynni úr
augum Karitu. — Ef þú verður á
einhvern hátt valdur að þvf, að
þessu fólki verði grandað, þá drep
ég þig, Paul, sagði hún.
Hann hrökk við og var alveg
hneykslaöur, en trúði þessu ekki
samt. Hann þekkti ekki Karitu.
Kirby þurfti ekki á einkahjúkr
un aö halda lengur. Hann hafði
reyndar ekki þurft þess undan-
farið. Hann gat nú unnið að rit-
störfum og var að þýða skjöl, sem
hann haföi fengið send frá skrif-
stofu sendiráðsins og svo hafði
honum verið tilkynnt, sjálfum til
mikillar skemmtunar, að hann
hefði verið sæmdur fyrir að hafa
bjargað Kolchak höfuösmanni.
Olga kom i heimsókn til hans,
þegar störf hennar leyfðu. En hún
varaöi sig á þvi að fara daglega
til hans, þvi að henni var ljóst, að
móðir hennar hafði á henni gætur.
En þetta var eina hvildin, sem
hún fékk frá allri eymdinni, sem
hún hrærðist i daglega. En hún
kom ekki til hans á hverjum degi,
vegna þess að henni var ljóst, að
móðir hennar hafði á henni gætur
og að henni var um geð, að hún
léti of mikið bera á vináttu sinni
viö Englendinginn. En hún var
aldrei reglulega glöð, nema þegar
hún gat verið hjá honum.
Stundum gat Tatiana lika skot-
izt inn til hans og þá voru systur
hennar, Anastasia, sem nú var
oröin fjórtán ára og Maria, sem
var sextán, og báðar voru þær
orðnar fallegar stúlkur. höfðu
þetta milda yfirbragð, sem ein-
kenndi keisaraf jölskylduna,
stundum i fylgd með henni. Það
voru skemmtilegar stundir.
Maria andvarpaði af hrifningu
yfir hinni glæsilegu, særðu hetju.
Anastasia hélt sig við sama heyr-
garðshornið og talaði meö leik-
aralegum tilburðum.
— 0, mikli kostulegi soldán...
— Þú átt við stórkostlegi sol-
dán, Stasha, kjáninn þinn. Tati-
ana skemmti sér vel yfir kjána-
látum systur sinnar, það var svo
sjaldan núna, sem þær gátu
reglulega gert'að gamni sinu.
— ó, mikli herra, hélt Ana-
stasia áfram, — ég hefi haft ógur-
legar áhyggjur og sálarkvalir yfir
þessum ósköpum, sem hafa yfir
þig dunið, áhyggjur af örkumlum
þínum...
— ör...kumlum, hvað áttu við?
sagði Kirby, sem hélt i hönd
Mariu.
— Hún á við að við höfum haft
áhyggjur af sárum þinum, sagði
Maria. — Hún er stundum svo
kjánaleg, að við berum kinnroða
hennar vegna.
— Ég skal sannarlega þjarma
að þér, þegar við komum heim,
sagði Anastasia. — Ó, æruverðugi
alabastur....
— Stasha, þú ert hræðileg!
— Já, finnst þér ekki æruverð-
ugra að tala um alabastur heldur
en gips, mér finnst það hljóma
miklu betur, sagði Anastasia, —
það hæfir Ivan lika miklu betur.
— Þakka þér fyrir, litli söng-
fuglinn minn, sagði Kirby.
Anastasia hristi lokkana og
hneigði sig djúpt. — Til að sýna
minum háa herra, að ég er ekki
lengur móðguð yfir langri fjar-
veru hans, hef ég komið með
óvænta gjöf. Það er sjálft tunglið
úr skiru gulli. Og Anastasia dró
fram stóra appelsinu.
— Ég þakka þér óhóflega,
sagöi hann, — ...eða er það hóf-
lega?
— Það er nú ekki allt undir þvi
komið, hvers virði gjöfin er, held-
ur ástarhugurinp, sem á bak við
býr. Það segir mamma alltaf,
sagði Anastasia.
— Reyndar er ég lika með gjöf,
sagöi Maria og rétti fram aðra
appelsinu, ennþá stærri.
— Þakka þér lika, Maria, sagði
Kirby, — það verður safamikil
ánægja að neyta þeirra.
Olga kom inn. Hún hafði séð sér
færi að taka bakkann með há-
degisverði Kirbys og sinn eigin
um leið. Hún nam staðar fyrir
innan dyrnar og hlustaöi á gáska-
fullt tal þeirra með ljómandi aug-
um. Slikar stundir voru henni
sannarlega ljós i myrkri hörm-
unganna.
Kirby var látinn fara af sjúkra-
húsinu nokkru siðar. Eftir að sókn
Rússa á Dónársléttunum hafði
verið stöðvuð, sneru Þjóðverjar
sér að pólsku vigstöðvunum. Þeir
tóku Warsjá. Rússlandi blæddi.
Mannfallið var ógurlegt og tölu
varð ekki komið á særða. Það
voru sett fimm rúm inn i herbergi
Kirbys og hann var sjálfur sendur
til hvildar á stað, sem var i
þrjátiu milna fjarlægð frá
Moskvu.
Hajorskv læknir bað hann af-
sökunar a þessum hröðu breyt-
ingum. En Kirby vissi, að hvað
sem Alexandra hafði hugsað um
samband þeirra Olgu, þá var
hver þumlungur af sjúkrahúsinu
nauðsynlegur. Hann mótmælti
þvi ekki flutningnum, en notaði
tækifærið til að þakka Bajorsky
fyrir allt, sem hann hafði gert
fyrir hann. Bajorsky læknir, sem
var llkari vofu en lifandi manni,
hristi dauflega höfuðið.
— Ég hefði tekið fótinn af yður,
sveitarforingi, þegar þér særðust,
þvi að þér voruð illa leikinn. Það
var hennar hágöfgi Olga Nicolai-
evna, stórhertogaynja, sem kom i
veg fyrir það og særði mig til aö
reyna að halda limum yðar. Þér
standið i meiri þakkarskuld við
hana, en skurðaðgerð mina.
— Ljúfi guð! Læknirinn varð
undrandi, þegar hann heyrði
þessa upphrópun frá Kirby og
hann virti Englendinginn fyrir
sér, og hann sá, að liklega voru
tilfinningar þessa glæsilega út-
lendings i garð stórhertogaynj-
unnar eitthvað meira en lausleg
vinátta. — Er hún hérna? spuröi
Kirby.
— Nei, ég held hún eigi að vera
á siðdegisvakt i dag. En ef þér
viljið senda henni linu, þá skal ég
meö ánægju koma henni til skila.
Olga vissi ekkert um brottflutn-
ing Kirbys, fyrr en hún kom til
starfa siðdegis. Hún varð alveg
agndofa. Bajorsky læknir út-
skýrði fyrir henni ástæðurnar i
mildum róm og rétti henni bréfið
frá Kirby.
Kæra Olga!
Ég þakka þér fyrir allt, ekki
sizt fyrir trúnaöartraust þitt. Ég
vona, að það liði ekki á löngu,
þangað til ég get komið aftur til
Petrograd. Þakka þér einu sinni
enn, og guð blessi þig.
Nú var búið að taka frá henni
það eina, sem veitti henni fró, eft-
ir var ekkert annaö en ógnir
striösins.
Karita kom til að lita eftir
Kirby á hjúkrunarheimilinu.
Hann gladdist mjög yfir þvi, að
hitta hana aftur og hún var íika
ánægö, að þvi undanskildu, að
hún tók nærri sér að skilja við
Paul Kateroff. Þegar hann hafði
komizt að þvi, að gullinhæröa
Krimstúlkan hans, væri að yfir-
36 VIKAN 23. TBL.