Vikan - 02.01.1975, Blaðsíða 22

akkerum á grynningunum úti
fyrir ströndinni.
Cody var þá fimmtugur að aldri
og þaö voru silfurnámurnar I
Nevada, i Yukon, já, raunar hvert
það málmæði, sem upp hafði gos-
ið frá þvi árið átján hundruð sjö-
tlu og fimm, sem gert hafði hann
að þvl sem hann var. Braskið með
Montana-koparinn, hafði gert
hann að margföldum milljóna-
mæringi. A þeim tlma var hann
ágætlega á sig kominn hvað
llkamshreysti snerti, en hins veg-
ar mátti ekki tæpara standa með
sálarllfiö. Höfðu ótalmargar
heiöurskonur grun um þetta og
reyndu hvað þær máttu til að létta
á pyngju hans. Aðferðir þær, sem
blaðakonan Ella Kay viðhafði, og
ekki þóttu sem fegurstar, uröu
sælgætisefni dagblaða árið nitján
hundruð og tvö, sem ekki voru
vön að gera minna úr hlutunum
en þörf var á. Hún varð honum
eins konar Madame de Maintenon.
og hagnýtti sér veikleika hans til
að senda hann I skemmtisiglingar
út um öll höf. Hann hafði boriö
vlöast þar að strönd, sem gest-
risni bauðst nóg,á þeim fimm ár-
um, sem hann hafði verið I förum,
þegar hann varö örlagavaldur
James Gatz á Little Girl flóa.
Gatz hinn ungi létti róörinum og
gægðist upp á þilfarið. 1 þessari
snekkju sá hann komna alla feg-
urö og dyrö heimsins. Ég geri ráö
fyrir aðhann hafi brosað til Cody,
— þvl eflaust hefur honum verið
kunnugt um að hann vann hug
margra, þegar hann brosti. A6
minnsta kosti spurði Cody hann
nokkurra spurninga (einni þeirra
svaraði hann með flunkunýju
nafni) og komst þar meö að raun
um að hér var greindur piltur á
ferð og afar metnaðargjarn.
Nokkrum dögum seinna fór hann
með hann til Duluth og keypti
honum bláan jakka, sex pör af
hvltum buxum og sjóarahúfu. Og
þegar Tuolomee hélt til Vestur-
Indla og Barbary-strandar var
Gatsby með i för.
Störf hans á skipinu voru ekki
einskorðuð við neitt eitt fremur
en annað. Meðan hann var hjá
Cody var hann ýmist þjónn, stýri-
.maður, eða skipstjórii já, jafnvel
fangavöröur, þvl Dan Cody hinn
ófulli, vissi vel hve taumlaus i at-
höfnum hinn fulli Dan Cody gat
orðið og undir þann leka setti
hann með þvi að varpa trausti
slnu I vaxandi mæli á Gatsby.
Þessi tilhögun mála varöi I fimm
ár og á þeim tima sigldi snekkjan
þrisvar til Evrópu. Þetta hefði
getað haldið þannig áfram til
efsta dags, ef ekki hefði verið
vegna þeirrar staðreyndar að
Ella Kay kom um borð I snekkj-
una, nótt eina I ftoston. Vikú
seinna var Dan Cody Svo ógest-
risinn að leggjast fyrir og deyja.
Ég minnist mýndarinnar af
honum I svefnherbergi Gatsby.
Hann var gráhærður, þéttholda
I maður, hörkulegur og tómlátur á
svip. Þetta var einn þeirra si-
drukknu brautryðjenda, sem á
tilteknu skeiði I sögu Ameríku,
fluttu með sér ofstopann og yfir-
ganginn frá kráarlifinu I vestri,
austur til sjávar...óbeinllnis mun
það hafa verið Cody að þakka að
Gatsby drakk svo litið. Það bar að
visu við á glöðum stundum, að
konur reyndu áð þvo honum um
hárið upp úr kampavlni, en sjálf-
ur hafði hann til siðs að skipta sér
sem minnst af ölföngunum.
Og það var frá Cody, sem hann
erfði peninga, — dánargjöf, sem
nam tuttugu og fimm þúsund döl-
um. En hann fékk þá aldrei. Hon-
um varð að visu aldrei ljóst
hverjar þær lagarefjar voru, sem
beitt var gegn honum, en það sem
eftir var af milljónunum rann
óskert til Ellu Kay. Hann stóð þvi
allslaus uppi en með fágæta
menntun að baki, sém komið gat
að haldi. Þær óljósu útlinur, sem
myndast höfðu. af Jay Gatsby,
skýrðust nú og tóku á sig mót
áþreifanlegs manns.
Hann sagði mér þetta allt miklu
seinna, en ég segi frá þvi I þessum
hluta sögunnar, til að kveða að
fullu niöur þær fáránlegu sögu-
sagnir, sem mér I fyrstu voru
bornar um uppruna hans og ekki
áttu hið minnsta skylt við sann-
leikann. Ennfremur má geta þess
aö hann sagðimér þetta, þegar ég
var öldungis orðinn ruglaður I
rlminu og farinn að trúa öllu og
engu, sem ég heyrði um hann
sagt. Þvi geri ég hér hlé og læt
Gatsby taka sér málhvild, ef svo
má að orði komast, til að ryöja
öllum misskilningi úr vegi.
Hér var llka um hlé aö ræða,
hvað snerti afskipti mln af mál-
um hans. 1 nokkrar vikur hvorki
sá ég hann né heyrði I honum i
slma, — oftast var ég I New York i
för með Jordan og reyndi sem
bezt ég gat að koma mér i mjúk-
inn hjá frænku hennar æfagamalli
— en þar kom þó um siðir aö ég
gekk yfir til hans eitt sunnudags-
kvöld. Ég haföi ekki staöið við i
fimm mlnútur, þegar einhver
kom inn I fylgd með Tom Buch-
anan, til að fá sér hressingu. Að
sjálfsögðu brá mér nokkuð I brún,
en það einkennilegasta af öllu
saman var þó að þetta hafði ekki
skeð fyrr.
Þau voru þarna þrjú og höföu
komiö rlðandi, — Tom, maður að
nafni Sloane og lagleg stúlka I
brúnum reiöfötum, sem ég haföi
séð hérna áður.
— Gaman að sjá ykkur, sagði
Gatsby, sem stóð I útidyrunum. —
Gaman að þið lituö við.
Eins og hann héldi að þau
hlustuöu á hann!
— Fáið ykkur sæti. Slgarettu
eða vindil? Hann þaut horna á
milli I herberginu og hringdi
bjöllum. — Ég læt koma með eitt-
hvað að drekka á stundinni.
Hann var mjög I uppnámi, þar
sem Tom var hér kominn. En
hann hefði eigi aö síður ekki veriö
I rónni, fyrr en gestir hhns hefðu
fengið hressingu, þvi undir niðri
mUn hann hafa gert sér grein
fyrir aö það var hiö eina erindi
þeirra. Herra Sloane vildi ekkert
þiggja. Appelslnísafa? Nei, takk.
Dálítið kampavin? Ekkert, takk
fyrir .. þvi miður.
— Var ferðin skemmtileg?
GISSUR
GULLRASS
E.PTIR-
B/LL KAVANA5U £
FRANK FLETCUBR
- Jæja, ég get þó að minnsta kosti gert þaö, sem ég vií, i nokkrar minútur.
íöj
22 VIKAN l.TBL.