Vikan - 23.01.1975, Blaðsíða 18

Berglind: Mér finnst háskóla-
menn ekki vera harðastir f launa-
málum sinum, heldur einstaka
fámennar stéttir eins og til dæmis
flugstjórar. Þeir geta stöðvað
heila atvinnugrein og á skömm-
um tima lamað allt þjóölifið og
hafa gert til þess að knýja á um
hærri laun. bótt nám flugstjóra sé
dýrt og starfsaldur þeirra frekar
stuttur, finnst mér óeölilegt, hve
glfurlega há laun þeirra eru.
Trausti:Þú minntist á, að flug-
nám væri dýrt. Eru þá ekki alger
forréttindi að stunda það?
Berglind: Ég er þeirrar trúar,
að f járskortur hamli engum til að
stunda hvaða nám sem er á Is-
landi I dag.
Jón: Þaö eru áreiðanlega menn
af öllum stéttum og hvarvetna af
landinu við háskólanám.
Bergiind: Leggi fólk ekki út I
nám af fjárhagsástæðum, held ég
að það setji fyrir sig hluti, sem
aðrir teldu vel yfirstlganlega. Það
er ekki alltaf hægt að afsaka ves-
aldóm með þvi, að einn hafi þurft
aö leggja aðeins meira á sig en
annar.
Freyr: Þaöersemsé vesaldóm
ur aðráöa ekki víðerfiðieika, sem
aörir þurfa alls ekki að mæta.
Berglind: Kannski of sterkt sé
ab orði kveðið með þvl að kalla
það vesaldóm, en ég tel, aö oft séu
gripin dæmi af fólki, sem hrein-
lega hefur gefist upp. Svo er sagt:
Hið kapítalíska þjóðfélag gerði
það að verkum, aö þessi mann-
eskja fékk ekki að njóta sln. Auð-
vitað állt ég rétt að gera ltfsskil-
yröi manna sem best og að viss-
um ytri jöfnúði er hægt að keppa,
en við getum aldrei breytt fólki.
Fólk fæðist ekki allt jafnvel af
guði gert I þennan heim.
Jón: Það er hreint ekki einhlítt
að llta á hverja stétt fyrir sig og
draga af því ályktun, þvi aö ein-
staklingar nýta mismunandi
möguleikana, sem þeim bjóðast,
og sllkt er aldrei hægt að jafna.
Þess vegna eru aðstæður fólks
innan sömu stéttar ákaflega mis-
munandi.
Berglind: Já, og viða finnst mér
sérstaklega vanta, að fóik sé.
hvatt til náms. Ef á þetta er litið
eingöngu miöað við peninga og
sagt, að barn manns, sem hefur
40.000 krónur I mánaðarlaun hafi
ekki sömu möguleika til lang-
skólanáms og barn manns, sem
hefur 120.000 krónur I mánaðar-
laun, verður niðurstaðan vita-
skuld sú, .að jafnrétti til náms fái
ekki staöist á meöan launamis-
réttis gætir I þjóðfélaginu.
Freyr: ...Það er
ekki karlmanna-
sjónarmiðið sem
ræður...
Stelia: Tekjurnar eru vitaskuld
enginn algildur mælikvaröi. Ég á
sjálf dóttur, sem hefur hafiö há-
skólanám, en hún hefur auðvitaö
oröið að leggja miklu harðar að
sér viö vinnu með náminu en ef
tekjur okkar, foreldra hennar,
hefðu verið hærri. Ég held samt,
aö hún hafi ekki haft neitt slæmt
af þvl.
Jón: Ég held, að enginn hafi
slæmt af þvi aö þurfa aö leggja
svolltið á sig til þess að ná tak-
marki sínu. Þvert á móti tel ég, að
fólk geti verið það hermdargjöf
að fá allt lagt upp I hendurnar.
Agnes: Það er misjafnt. Sumir
fara afskaplega vel út úr þvl.
Freyr: Náttúrlega er ekki ein-
hlítt aö líta á heildartekjurnar.
Barn foreldra, sem bæöi vinna úti
frá klukkan sjö á morgnana til
klukkan sjö á kvöldin á meðan
barnið gengur sjálfala með jafn-
aldra leikfélögum slnum, stendur
alls ekki jafnt að vígi og barn
hjóna, þar sem maðurinn vinnur
átta stunda vinnudag og móðirin
hálfan daginn. Þó geta bæði hjón-
in I dæminu haft svipaöar tekjur i
allt.
Agnes: 1 þessu held ég að aöal
aðstööumunurinn til náms liggi.
Og það kemur einmitt fram i þvl,
hve margir háskólastúdentar eru
börn foreldra, sem hafa hlotið
einhverja menntun og viö það
kynnst ýmsu, sem verkamenn
hafa kannski aldrei tækifæri til að
kynnast.
Jón: Vitanlega þurfum við að
reyna aö jafna aöstööuna, en ég
held það verði ekki gert með þvi
að etja stétt gegn stétt. Kannski
eitt mesta mein þjóöfélagsins sé
allt talið um stéttir og stéttaskipt-
ingu.
Freyr: Það er enginn að etja
saman stéttum, heldur er veriö að
benda á stéttaandstæðurnan
Vegna þess að verkamenn eru i
mestri andstöðu við eigendur
framleiðslutækjanna, er lögö sér-
stök áhersla á baráttu þeirra. Þar
stendur hnífurinn dýpst I kúnni.
Bergiind: Er það ekki allt of
mikil einföldun á Islenska þjóöfé-
laglnu aö segja, að annars vegar
séu þeir, sem eiga framleiðslu-
tækin, og hins vegar þeir, sem
selja vinnu sína? Kannski það sé
vegna þessarar einföldunar, aö
stúdentar kalla sig verkalýðs-
samtök og skipa sér á bekk með
þeim, sem selja vinnu sina. Ég á
bágt með að trúa þvi að verka-
menn finni samkennd með
stúdentum I kjarabaráttu þeirra.
Er þaö ekki að skapa stéttaand-
stæður að reyna endilega aö
draga menn I dilka? Segja við
fólk: Hér ert þú góði minn og
vertu nú ekkert að standa ein-
hvers staðar á milli og vera reik-
ull.I rásinni. Og þarna er sá, sem
Freyr: Fólk verður aö vinna
meöan þaö stendur á fótunum —
ööru visi kemst þaö ekki af.
þú átt aö berjast gegn. Þið eigið
ekkert sameiginlegt og reynið nú
hvor um sig að vera nógu eitraður
I garð hins. Er þetta ekki að etja
stétt gegn stétt og draga fólk I
dilka?
Freyr: Ef ég ræði við verka-
mann, dreg ég hann ekki i dilk, þó
að ég bendi honum á stööu hans.
Ef stéttamunurinn er ekki til
staðar, skiptir engu máli, hve
lengi við þrösum, hann kemur
ekki fram. En ef hann er til stað-
ar, getur ekki verið glæpur að
benda á hann.
Berglind: Það er náttúrlega
ekkert þjóðfélag alfullkomiö hér I
heimi og alltaf má deila um aö
hvers konar jafnrétti beri að
stefna. Fyrir mitt leyti finnst mér
jafnrétti kynjanna brýnasta mál-
iö I dag.
Agnes: Ertu ekki þeirrar skoö-
unar, að konur séu verr settar en
karlmenn I okkar þjóðfélagi?
Berglind: Jú, þaö eru þær,
vegna þess aö lögum um jafnrétti
er ekki framfylgt.
Agnes:Er þá ekki rétt að benda
þeim á það og hjálpa þeim til þess
að verða jafnokar karlmanna?
Jón: Vitanlega þarf ætlö að
vinna aö öllum framförum og öllu
I jáfnréttisátt. En ég er lítt hrifinn
af þvf aö vera beinllnis að etja
saman stéttum. Nýlega var þvl til
dæmis slegið upp I blaði, að bænd-
ur væru óskaplegir ómagar á
þjóöfélaginu. Þetta snart mig
Berglind: ...Mér
gest ekki að þessari
ofsatrú á pening-
um...
18 VIKAN 4.TBL.