Vikan - 20.03.1975, Blaðsíða 6

verður oft hnédjúpt vatn í Kal-
kútta, og þá fljóta alls konar ó-
hreinindi og úrgangur um allt.
Dr. Mukherjee er farsóttalækn-
ir. Hann starfar meðal annars i
þægilegu Bustee, þar sem kofarn-
ir eru úr tigulsteini með góðum
þökum. t miðju Busteeinu er
steinþró, þaðan sem skolpiö renn-
ur i opnum, en steyptum rennum.
Þama búa 2000 manns. t þessu
Bustee er meira að segja vatns-
dæla, og við hana standa konur og
börn i biðröðum með vatnsilátin
sin.
Hvernig stendur á þvi, að kól-
era hefur ekki fyrir löngu gert út
af við alla ibúana þarna? „Með-
fætt ónæmi”, segir læknirinn.
„Evrópubúar myndu deyja 'hér
eftir viku til hálfan mánuð. Auk
þess er fólkið ekki eins hraust og
það synist vera. Margir eru með
alls konar sjúkdóma, sem riða
þeim að fullu við minnsta áfall.
En við reynum að fylgjast með
farsóttunum. Næringarskortur-
inn er qrfiðari viðfangs. Hárafar
barnanna ber honum ófagurt
vitni. Vitaminskorturiryj leynir
sér ekki. Þau þyrftu öll að fá B 6
sprautur.”
Þó eru jafnvel aumustu Bustee-
in skárri en eymdarhverfin, sem
ekki verður með orðum lyst. Bú-
staöirnir þar eru áþekkastir
hundakofum, og flestir eru þeir
byggðir úr pappakössum og
tuskudruslum. Fæstir eru þeir
stærri en svo, að einn maður get-
ur með naumindum skriðið inn i
þá.
Þessi hundakofahverfi eru alls
staðar. Þau eru i miðborginni, á
árbökkum og skurðbökkum, alls
staðar, þar sem fáeinir metrar
lands eru auðir.
A Nimtola-Ghat, þar sem
hindúar brenna hina dauðu, hafa
nokkúr hundruð fjölskyldur kom-
iö sér fyrir i pappakössum. Þær
blða eigin dauða i reykjarmekk-
inum af likbrennslunni.
Þó er pappakassabúskapur
ekki dýpsta stig eymdarinnar.
Enn aumari eru gangstéttabú-
arnir, sem ekkert eiga, ekki einu
sinni pappaþak yfir höfuðið. Þeir
lifa og deyja á götunum.
Gangstéttabúar hafa alltaf ver-
ið til I Kalkútta, en aldrei jafn-
margir og nú. Samkvæmt opin-
berum skyrslum eru þeir i kring-
um 30.000, en enginn hefur nokkru
sinni talið þá, og þeir eru að
minnsta kosti helmingi fleiri.
Gangstéttabúarnir halda hóp-
inn nokkrir saman, þetta frá 10 og
upp i 20 fjölskyldur i hóp. Þeir
hafa fastan stað á götunum, og
flestir hafast þeir við i miðborg-
inni, þvi að þar er einstaka sinn-
um hægt að verða sér úti um
nokkrar rúpiur. Börnin betla,
konurnar safna úrgangi, og
mennirnir fá einstaka sinnum
vinnu dagstund og dagstund.
A nætumar liggja gangstétta-
búarnir á götunum. Sumir þeirra
hafa einhverjar teppisdruslur til
að breiða ofan á sig, en þeir fá-
tækustu fara út tötraiegum lörf-
um sinum til þess að vefja þeim
utan um börnin sin.
Hvers vegna er ástandið svona i
Kalkútta? Staðsetning hennar i
óshólmum Ganges er afskaplega
óheppileg. Robert Clive, sem
gerði hana að höfuðborg Breska-
Indlands árið 1764, kallaði hana
„versta stað á jarðriki”. Þegar
englendingar fluttu stjórnarsetrið
til Nýju-Delhi árið 1912, varð Kal-
kútta fyrir miklu áfalli. Arið 1947
varð hún fyrir enn meira áfalli,
þegar Bengalskaganum var
skipt, og Kalkútta var
rétt vestan landamæra A-
Pakistans (nú Bangla-desh) og
Indlands. Það varð til þess, að
milljónir hindúiskra flóttamanna
úr A-Pakistan streymdu til borg-
arinnar, og siöan hefur hún ekki
borið sitt barr.
Svona er ástandið i Kalkútta oft
útskýrt, en auðvitað er þetta eng-
in skýring. Næstum þrir áratúgir
eru liðnir siðan flóttamenn frá A-
Pakistan streymdu til borgarinn-
ar, og þófer eymdin þar ætið vax-
andi, og fólkinu fjölgar með geig-
vænlegum hraða.
„Þegar ég var hér við nám fyr-
ir fimmtán árum”, segir dr. Muk
herjee farsóttalæknir, „var hérna
gata, sem við læknastúdentarnir
vorum vanir áð ganga okkur til
skemmtunar siðdegis. Hún heitir
Chowringhi og var fallegasta gat-
an i borginni. Nú liggur við, að
lifshættulegt sé að ganga þar um
vegna manngrúans. Mér brá
hræðilega að sjá eftirlætisgötuna
mina fulla af fátæklingum, þegar
ég kom heim frá tiu ára dvöl i
London.”
Þessi endalausi straumur fólks
til borgarinnar er ein ástæðan til
þess, hve ástandið þar er slæmt.
Þangað sækir fólk úr öllum yfir-
fullu þorpunum i Austur-Indlandi.
Kalkútta er höfuðborg Vestur-
Bengals, en i þvi fylki hefur ibú-
unum fjöigað um helming á ein-
um mannsaldri — úr 25 milljón-
um i 50. Átta tiundu hlutar þessa
fólks er það, sem kallað er land-
búnaðarverkamenn i opinberum
skýrslum. Þetta fólk er gersam-
lega eignalaust, húsnæðislaust og
atvinnulaust, og hungurvofan
vofir stöðugt yfir þvi — þó að
óviða i heiminum sé ræktað eins
mikið af hrisgrjónum og i Bengal.
Mikill fjöldi þessa fólks deyr á
hverju ári. Og það streymir ti)
borgarinnar. 1 Kalkútta lifa alltaf
einhverjir af.
Og hringurinn snýst stöðugt
hraðar. Eftir þvi sem eymdin i
Kalkútta vex, fækkar iðnaðarfyr-
irtækjum þar, og eftir þvi er iðn
aðarfyrirtækjunum fækkar, vex
eymdin og neyðin. Enginn leggur
lengur fé i framkvæmdir i Kal-
kútta. Fyrirtækjum þar fækkar.
Erlend flugfélög, að British Air-
ways undanskildu, lenda ekki
lengurá Dum-Dum flugvelli. Kal-
kútta er að missa flugsamband
við umheiminn.
Einhvers staðar i myrkviði
borgarinnar er skipulagsskrif-
stofa, Calcutta Metropolitan
VIÐ GÖTUR EINS OG ÞESSA BÝR MIÐSTÉTT-
ARFÓLKIÐ. ÞETTA ER SEMSÉ EKKI FÁ-
TÆKRAHVERFI.
Planning Organisation. Stór
bygging i niðurniðslu. Gólfin hafa
ekki verið þvegin árum saman,
fyrir löngu er hætt að loga á
lömpunum, og simarnir hringja
ekki lengur. A skrifborðunum
standa hlaðar af óskiffuðum papp
ir. Á einum veggnum hangir
skilti, eins og meistari Fellini
hefði hengt það þar til notkunar i
einni af sinum súrrealistisku
kvikmyndum. Það e.r þakið
flugnaskit, og á þvi stendur:
Skipulaginu verður að halda
áfram.
Þarna er að finna aðalskipu-
lagsstjóra Kalkútta, Chinmoy
Mozumder, vingjarnlegan mann
um fertugt. Hann stundaði nám i
Englandi og hefur starfað i Ame-
riku. Hann veit, að allar tilraunir
til að snúa þróuninni i Indlandi
við hafa mistekist. „Á
siðasta ári tókst okkur að útvega
40.000 manns vinnu, en á þessu ári
hafa 50.000 nýir atvinnuleysingjar
bæst i hópinn. Vandamál borgar-
innar verða ekki leyst hér. Þau
verður ao leysa úti á landsbyggð-
inni.”
Ökunnugum veitist erfitt að
skilja, að fólkið á gangstéttunum i
Kalkútta hafi það betra þar en i
þorpunum, sem það kom frá.
Mozumder svarar þessu til: „Það
er ekki um þaö að ræða að hafa
það betra. Það er um það að ræða
að komast lifs af.”
1 Kalkútta -viðgengst matar-
skömmtun. Skammturinn á mann
á viku er 500 grömm af hrisgrjón-
um, 1500 grömm af mjöli, 250
grömm af sykri. Framan við
skömmtunarbúðir hins opinbera
standa langar raðir af fólki.
Á gangstéttarbrúnunum sitja
konur á hækjum sér, og við hlið
sér hafa þær litlar hrisgrjóna-
hrúgur. Þetta er svarti mark-
aðurinn,sem hið opinbera skiptir
sér ekki af.
En ennþá má finna auðævi og
rikidæmi i Kalkútta. Til dæmis i
Tolygungeklúbbnum, þar sem er
golfvöllur, kappreiðabrautir og
sundlaug, og þar sem þjónar
ganga um beina, þjálfaðir i að
hlýða minnstu bendingu.
Ekki er siður glæsilegt um að
litast i Konunglega klúbbnum i
Kalkútta (Royal Calcutta Turf
6 VIKAN 12. TBL.