Vikan - 10.04.1975, Blaðsíða 5

þaö barn sem hetur frjóvgast
hið innra meö okkur, en það er
bara ekki svona einfalt. t fyrsta
lagi höfum við aldrei mér vitan-
lega fengið neitt umboð fram
yfir aðra til þess að eyða lifi, og i
öðru lagi erum við ekki einar
um að kveikja það líf, sem
þannig kviknar.
Þvi miður kviknar það oft viö
vftavert ábyrgðarleysi, þannig
að faðirinn, sem að þvi stendur,
prisar sig oft og tiðum sælan að
þurfa hvergi nærri að koma, en
ef um til dæmis gifta konu er að
ræða, er það auðvitað mesta
fjarstæða, að hún ráði ein. Fað-
irinn hlýtur i þvi tilfelli að vera
jafn rétthár. Réttindi konunnar
fram yfir eiginmanninn i þessu
máli eru þau, að ef hún finnur
sig ekki hafa heilsu til þess að
ganga með barn, eða af öðrum
ástæðum kærir sig ekki um það,
er það hennar að ákveða, hvort
hún lætur frjóvgast eða ekki.
Allir, sem vinna við fæðingar-
hjálp, 'vita, að hugarástand
konu, þegar hún uppgötvar, að
hún er barnshafandi, getur af
margvislegum ástæðum verið
þannig aö hún einmitt þá sjái
enga aðra leið mögulega en að
losa sig undan ábyrgðinni, en
ívið ihugun og af að tala við ein-
hvern, sem hefur hæfileikann að
leiðbeina, ánþessað fyrirskipa,
breytist afstaðan.
Þær konur eru margar, sem
þakkafyrirslika leiðbeiningu og
álita það sfna mestu gæfu að
hafa fengið hana, og margar eru
þær konur, sem vildu gefa mikið
fyrir að hafa fengið hana, en
fengu ekki. Af þessum ástæðum
og mörgum öðrum, verður svar
mitt i stuttu máli: Nei, ég held,
aö flestar konur þurfi aðstoð við
að taka svo afdrifarlka ákvörð-
un.
A hinn bóginn þykir mér afar
undarlegt, að nefnd sú, sem
skipuð var til að endurskoða
nefndarálit um fóstureyðingar
og ófrjósemisaðgerðir frá 1973,
skuli einvörðungu hafa verið
skipuð karlmönnum. Það finnst
mér bæöi óverðugt og óviðeig-
andi og með þvi freklega gengiö
á hlut kvenna.
Svava
Stefánsd.
félags-
ráðgjafi
Ég tel eðlilegt, að endanlegur
ákvörðunarréttur sé hjá kon-
unni, ef engar læknisfræðilegar
ástæður mæla móti aðgerð.
Til þess að draga úr þeirri á-
hættu, að konur, sem eiga i fé-
lagslegum og filfinningalegum
erfiðleikum, láti framkvæma
aðgerð, sem þær sjá eftir, tel ég
nauðsynlegt, að ákvörðunin sé
tekin á grundvelli samráðs kon-
unnar við lækni og / eða félags-
ráðgjafa.
Konan þarf að geta rætt við
þessa aðila um vandamálið og
allar aöstæður, sem áhrif hafa á
ákvörðunartöku. Hún þarfnast i
flestum tilfellum fræðslu, leið-
beininga og stuðnings i þeim
erfiðu kringumstæðum, sem
fyrir hendi eru, þegar sótt er um
fóstureyðingu.
Það er ákaflega misjafnt,
hversu mikið félagslegt og
heilsufarslegt álag konur þola,
og þess vegna tel ég eðlilegt að
taka fullt tillit til mats viðkom-
andi sjálfra á aðstæðum.
Sá veit gjörst, hvar skórinn
kreppir, sem ber hann á fætin-
um.
Vilborg
Sigurðar-
dóttir BA
Fóstureyðingar eru leyfðar
hér á landi. Það- er staðreynd,
sem ekki verður á móti mælt. 1
þvi felst sú viðurkenning lög-
gjafarvaldsins, að það sé i sjálfu
sér siðferðilega rétt, að maður-
inn gripi fram fyrir hendurnar á
sjálfri náttúrunni. En þá kemur
Myndir af tveimur mismunandi þungunum, báðum fimm vikna.
Myndin til vinstri sýnir fóstur, sem af einhverjum ástæðum hefur dáiö
á þriðju viku meögöngu, en liknarbelgurinn oglegkakan halda áfram
spurningin, hverjir eigi rétt á að
ákveða.
Það er i raun og veru óskiljan-
legt, að konur skuli hafa sætt sig
við það fram á þennan dag að
vera ofurseldar matiog dómum
annarra en sjálfra sin á þvi,
hvort fóstureyðing skuli fram-
kvæmd eða ekki.
Frumvarpið, sem lagt var
fram i fyrra, var stórkostleg
framför, vegna þess, m.a. að i
þvi var gert ráð fyrir sjálfsá-
kvörðunarrétti konu.
Það frumvarp fékk ekki af-
greiðslu á þvi þingi og hefur nú
verið lagt fram aftur i breyttu
formi. Aðalbreytingin er sú, að
nú er ekki gert ráð fyrir þvi, að
fóstureyðing sé heimil að ósk
konu, og nokkrar fleiri breyt-
ingar eru gerðar á frumvarp-
inu, allari þá átt, að ákvarðana-
vald I fóstureyðingamálum sé i
höndum lækna.
Konur hafa verið barneigna-
þrælar frá upphafi vega til
dagsins I dag. Það hefur verið
ein aðalforsenda kúgunar karl-
manna á kvenmönnum, að kon-
ur hafa vegna barneigna verið
veikbyggðari og i annan stað átt
erfiðara með að komast i burtu
frá bústað eða föstum aðseturs-
stað en karlmaðurinn. Barn-
eignirnar og umönnun afkvæma
hafa gert konum ókleift að
keppa við karlmenn á jafnrétt-
isgrundvelli.
Er það ekki dæmigert, að i
nefndinni, sem samdi frum-
varpið, sem lagt var fram 1973,
áttu sæti tvær konur og ég veit
ekki betur en það sé i fyrsta
skipti, sem kvenfólk tekur sjálft
þátt I ákvörðunum löggjafans
um sin mál — en nefndin, sem
sett var i að endurskoða frum-
varpið, var skipuð þremur ung-
um körlum. — Það er beinlinis
ekki einleikið, hversu óttaslegn-
ir margir karlmenn virðast
vera við þá tilhugsun, að kven-
maöur ákveði sjálfur, hvort
fóstri hans skuli eytt. Sú rök-
semd, að dómgr-eind kvenna
raskist að einhverju leyti á
fyrstu mánuðum meðgöngu-
tima, hlýtur að vera ættuð ein-
göngu frá karlmönnum og barn-
lausum kvenmönnum.
Raddirnar frá i fyrra um lif-
helgi og rétt fóstursins, heyrast
vart nú. Kjarni málsins er sá, að
fóstureyðingar eru leyfðar og
styrinn stendur um það, hver
skuli taka ákvörðun: hvort þaö
eigi að vera læknar og félags-
fræðingar, eða hvort aðgerðin
skuli gerð að ósk konu.
Löggjöf leysir aldrei öll
mannleg vandamál. Einhvers
staðar segir, að lögin séu eink-
um til vegna hinna vondu, þ.e.
þeirra, sem eitthvað brjóta af
sér. Þaö liggur við, aö manni
detti stundum i hug, að afstaða
sumra manna til frjálsra fóstur-
eyöinga mótist af þvi viðhorfi —
að þungun sýni, að manneskja
hafi brotið af sér, hún sé ekkert
of góð til að súpa seyðið af þvi!
Aö minu áliti lýsir það oft á
tiöum meiri ábyrgðartilfinningu
konu að ganga fram I þvi að fá
fóstureyöingu, ef hún verður
fyrir þvi að verða barnshafandi,
án þess að hún geti, eða vilji,
fæða og ala önn fyrir barni.
Fóstureyðing er aðgerð á
likama hennar einnar og kemur
ekki niður á neinum öörum en
henni. Aftur á móti er fæðing
bams atburður, sem varðar
marga fleiri, það er atburður,
sem varðar þjóðfélagið og ef
móðirin er þess mjög vanbúin
aö ala barn sitt upp og sjá þvi
farborða, kemur það náttúrlega
niður á þjóðfélaginu, en fyrst og
fremst er það náttúrlega barniö
sjálft, sem verður aö gjalda
þess að fæðast óvelkomiö i
heiminn.
Þvi sýnist mér það einsætt og
afdráttarlaust, að kona eigi ein
aö ákveða það, hvort hún lætur
eyða fóstri. Hver telur sig þess
umkominn annar?
Fóstriö á myndinni til hægri er
handleggja og fóta.
aö vaxa. Fósturlát er óumflýjanlegt.
hins vegar eðlilegtog þar má sjá visi til augna,