Vikan - 10.04.1975, Blaðsíða 7

Fyrir innan eru undragarðar, sem vökvaðir eru gegnum leiðslur. i þessum skála er ræktað salat.
torOa mannkyninu frá hungur
dauða.
Beggja megin miöjarbarlinu
hefur hungrið sorfið að ibúunum.
Samtals 700 milljón manns i 32
þjóðlöndum hafa ekki nóg að
borða. Aldrei fyrr i sögu mann-
kynsins hefur hungurvofan staðið
við dyr jafn margra.
Og nú er ekki hægt að gripa til
þess ráðs að brjóta meira akur-
lendi til ræktunar, þvi að hvergi
er neitt akurlendi að finna.
Aðeins tiu prósent af yfirborði
jarðarinnar eru ræktanleg frá
náttúrunnar hendi. Frá þvi um
1950 er tæpast hægt að segja, að
bæst hafi við ræktað land á hnett-
inum. Þurfi mannkynið á meiri
ræktun að halda, er aðeins eitt
ráð til: Að sá og uppskera á þeim
svæðum jarðarinnar, sem ekki
eru ræktanleg frá náttúrunnar
hendi.
Um allan heim eru visinda-
menn og stjórnvöld að vinna að
þessu markmiði. Ýmissa ráða er
freistað; reynt er að vökva eyði-
merkur, verma freðmýrar og
eyða frumskógum. Hættan á þvi,
aðþessi umsvif rugli lifkerfi jarð-
arinnar, er mikil. Margir sér-
fræðingar hallast að þvi, að betri
ráð hljóti að vera til til þess að
mæta matvælaskortinum.
Aðferðin er að öllum likindum
fundin. Fundin hefur verið upp
aöferð til nýstárlegrar landbún-
aðarframleiðslu — matvæla-
framleiðslu i landbúnaðarverk-
smiðjum. Með þvi er átt við risa-
vaxin gróðurhús úr plasti, sem
reist eru á eyðimerkursandi, þar
sem allri ræktun er stjórnað ná-
kvæmlega. 1 þessum plastskálum
er hitastiginu, rakastiginu og loft-
ræstingunni stjórnað sjálfkrafa.
„Það skiptir engu máli, hvar
landbúnaðarverksmiðju er valinn
staður,” segir bandariski vis-
indamaðurinn Carl N. Hodges,
„hvort heldur hún er sett niður á
norðurpólnum eða á eyðimörk.
Uppskerutiminn er allt árið um
kring á báðum stöðum.”
Uppskeran i landbúnaðarverk-
smiðjunum er um það bil tiu sinn-
um meiri en á venjulegum akri.
Engin furða er, þótt talað sé um
töfrauppskeru, þegar rætt er um
þessar verksmiðjur.
Nú þegar hafa verið reistar i
kringum tylft landbúnaðarverk-
smiðja, flestar i Bandarikjunum.
Auk verksmiðjunnar i Abu Dhabi
hafa iranir tekið eina slika i notk-
un, i Llbanon er verið að reisa
eina, og bæði egyptar og saudi-ar-
abar hafa i hyggju að koma sér
upp landbúnaðarverksmiðjum.
Abu Dhabi er frábært dæmi um
möguleikana, sem landbúnaðar-
verksmiðjurnar bjóða upp á.
Ovlða i heiminum eru skilyrði
eins léleg til akuryrkju og i Abu
Dhabi. Þar er allt of heitt fyrir
allar tegundir jurta, jarðvegurinn
er sem næst næringarlaus, og árið
um kring kemur varla regndropi
úr lofti.
Ibúamir á þessu svæði höfðu
sama og ekkert til að lifa á, áður
en olian kom til sögunnar. Það
var fyrir um það bil átta árum, að
oliuboranir hófust i Abu Dhabi og
oliuauðurinn uppfyllti allar óskir
ibúanna.
Skömmu eftir að oliuauðurinn
tók að streyma til Abu Dhabi,
rakst Said sjeik á grein i timariti,
þar sem sagt var frá rannsóknum
bandariskra visindamanna á þvi,
hvort 1 framtiðinni yrði mögulegt
að rækta matvæli á yfirborði
tunglsins. Þessir visindamenn
liktu eftir aðstæðum á tunglinu og
bjuggu til gróðurhús þar, semþeir
ræktuðu siðan nokkrar plöntur I.
Brátt kom i ljós, að skilyrði i
gróöurhúsinu voru öll hin ákjós-
anlegustu, hvað raka, loft og hita-
stig snerti.
Þetta varð til þess, að frekari
tilraunir voru hafnar i svipaða
átt. I Tuscon i Bandarikjunum
voru reistir plastskálar, þar sem
loft-, raka- og hitastigi var stjórn-
að af tölvum. 1 þessum skála urðu
gúrkuplönturnar fjögra metra há-
ar, tómattrén fimm sinnum það,
og radisurnar uxu tiu sinnum
meira en á venjulegum akri.
Said sjeik varð yfir sig hrifinn
af þessari tilraun, og honum kom
i hug, hvort hægt væri að reisa
landbúnaðarverksmiðjuskála á
eyðimörkinni i Abu Dhabi. Hann
leitaði til visindamannanna i Tus-
con og Carl N. Hodges prófessor,
sem stjórnað hafði tilraununum,
sagði: „Sliku tækifæri höfðum við
beðið eftir.”
Visindamennirnir fengu at-
hafnasvæði á eynni Sadiyat, sem
er tvo og hálfan kilómetra frá
höfninni i Abu Dhabi. Þessi eyja
var ekkert nema sandur — hvergi
stingandi strá. Þar var heldur
ekkert vatn að finna. A eynni
bjuggu 23 fiskimannafjölskyldur,
og þær urðu sér úti um vatn með
þvi að breiða griðarstóra dúka á
sandinn á nóttunni og vinda úr
þeim daggardropana.
Þrátt fyrir þessar aðstæður,
tókst tilraunin. A eynni standa nú
plastskálar, sem samtals eru
20.000 fermetrar að flatarmáli.
Þegar komið er inn i þá, er eins og
fæti sé stigið inn i annan heim.
Loftræstikerfið er mjög fullkomið
og flytur bananatrjánum, vin-
viðnum og öðrum jurtum i skál-
unum súrefni. Upp úr sandinum
vaxa feiknastór tómattré og
fleira grænmeti.
Allt tilbúið
nema sólskinið
og loftið.
Hjarta skálans, sem dælir lifinu
i llflausa eyðimörkina, er afar-
stór díselvel. Með hjálp hennar er
eyðimörkin gerð ræktanleg. Allt
er búið til á staðnum, nema loftið
og sólskinið.
15. TBL. VIKAN 7