Vikan - 07.08.1975, Blaðsíða 14

Eftir Geirdal Gíslason
A6eins utar en höfnin var mal-
arkambur, þar sem trillukarlar
geynjdu báta slna á vetrum. Bát-
amir voru dregnir þar á land,
þegar vetur gekk I garb, og njörv-
aöir niöur. Yfir suma var breitt
segl eöa aörar yfirbreiöslur, öör-
um var snúiö á hvolf og látnir
bföa þess, aö veturinn liöi. Er
voraöi, var fariö aö dytta aö bát-
unum og lagfæra þaö, sem aflaga
haföifariölveörum vetrarins. Nú
voru flestir bátanna farnir, utan
nokkrir, sem eigendurnir höföu
ekki, einhverra hluta vegna,
komiö I verk aö dytta að.
Viö aöeins einn bátanna var
einhver hreyfing. Þar var gamall
maöur aö bjástra. Hann stóð
þama viö bátinn með sköfu i
hendinni, hann var að skrapa af
gamla málningu. Honum sóttist
verkiö seint, tók sér oft smáhvlld,
dæsti þá þungan. Þaö var heitt i
veðri, sólin hátt á lofti og bæröist
varla hár á höfði. Yndislegt veö-
ur. Frá höfninni barst annaö slag-
iö mannamál, þar voru nokkrir
menn viö vinnu sína.
Drengur, á aö giska tólf ára
gamall, kom gangandi utan frá
höfninni. Þetta var röskleikapilt-
ur aö sjá. Hann var gefinn fyrir
aö ráfa niöri viö höfn og skoöa sig
um, innan um skip og báta. Skól-
anum var lokið. Hinn langi vetur
var liöinn og skólafriiö hafið.
Fyrstu dögum þess hafði dreng-
urinn eytt I áhyggjulausu iðju-
leysi. Engir kennarar til að agg-
ast I manni, engar lexiur til að
hafa áhyggjur af. Þetta vom
sannarlega ánægjulegir dagar.
Drengurinn hafði verið aö horfa
á skipin I höfninni og mennina,
sem voru aö vinna viö þau. Þegar
honum fór aö leiðast aö fylgjast
meö störfum þeirra, hélt hann á-
fram aö skoöa sig um. Hann gekk
I áttina aö malarkambinum og
tók þá eftir þvi, að einhver var að
dytta aö bátnum slnum. Það vakti
athygli hans, og hann gekk nær til
þess aö geta betur fylgst meö,
hvaö þar væri aö gerast. Dreng-
urinn nam staðar, spölkorn frá
gamla manninum og fylgdist meö
athöfnum hans af athygli. Gamli
maöurinn tók ekki eftir nærveru
drengsins. Hann hélt áfram að
skrapa gömlu málninguna af
bátnum. Verkið sóttist seint, hann
var aðeins búinn með kjölinn og
tvö borö hiö næsta honum.
Drengurinn leit í kringum sig.
Þarna voru fáir bátar. Yfir-
breiðslur sumra voru rifnar, yfir
öörum var ekkert, og sást þá, aö
vélin haföi veriö tekin úr þeim.
Allt lauslegt haföi líka veriö tekiö,
árar, rekakkeri og ýmislegt ann-
aö, sem tilheyrði. I kringum bát-
ana var alls konar drasl. Sumt
var af mannavöldum, en svo var
llka rekaviöur af ýmsum geröum.
Innan um mátti sjá netadræsur,
dauöa sjófugla, þaralufsur, og á
einum staö mátti llta selshræ,
morkiö.
Drengurinn tók nú aö viröa bet-
ur fyrir sér gamla manninn.
Hann var I gömlum vinnubuxum,
þær voru allar stagbættar og
málningarslettur á skálmunum.
Skómir, sem hann var I, vora
stlgvél, sem skoriö haföi veriö of-
an af. Sást vel, hversu ójafnt
haföi veriö skoriö, þvi buxumar
voru heldur stuttar. Að ofanverðu
var gamli maðurinn klæddur i
jakka úr grófu efni, heillegan að
sjá, skyrtukragann hafði hann
brotiö yfir jakkakragann. Skyrt-
an sýndist rauðköflótt, og stakk
hún I stúf við gróft efni jakkans.
Þótt hlýtt væri I veðri og sólskin,
haföi gamli maðurinn tekið með
sér kuldaúlpu. Olpuna hafði hann
lagt frá sér á kassa, sem hvolft
var við hliðina á hátnum. Á kass-
ann, haföi hann ennfremur sett
frá sér tösku. Það sást I kaffi-
brúsa og bitabox, þvl taskan var
hálfopin.
Gamli maðurinn gerði nú hlé á
starfa slnum, hann lagði sköfuna
frá sér á bátinn og fór I vasann á
jakkanum. Upp úr vasanum dró
hann tóbakspontu og rauðdopp-
óttan vasaklút. Með vasaklútnum
strauk hann sér fyrst um enni og
háls, svo snýtti hann sér hraust-
lega, opnaði tóbakspontuna og
fékk sér I nefið. Hann dæsti hátt
af velliðan, leit til sólar og sagöi
hálfhátt. — Ansi er orðið heitt,
manni verður ómótt I öllum þess-
um hita, ég ætla að setjast smá-
stund. Ég hressist við að fá mér
kaffisopa.
Gamli maðurinn sneri sér við
og tók þá eftir nærveru drengsins.
Drengurinn sá nú framan I hann.
Andlitið var skarpleitt, hrukkótt
ogveöurbarið, en hýrlegt, og þeg-
ar hann sá drenginn, færðist
breitt bros yfir þaö. — Nei, hvaö
sé ég, sagöi hann. — Er ekki kom-
inn gestur og hann ekki af verri
endanum. Komdu hérna væni
minn og heilsaðu upp á gamla
manninn. Hann benti drengnum
aö koma nær. Á meöan gekk hann
aö kassanum, þar sem úlpan hans
Ogkaffitaska lágu. Hann tók dótið
upp og lagði það á stein til hliðar.
Sjálfur settist hann á kassann,
klappaöi á autt plássið viö hlið sér
og sagöi: — Geröu svo vel væni
minn, fáöu þér sæti hjá mér og
spjallaöu viö mig. Kannski verö-
ur þú svo vænn aö þiggja kaffi-
sopa og brauöbita hjá gamla
manninum.
Viö þessar vinalegu móttökur,
hýmaöi yfir drengnum, hann
brosti.viðgamla manninum, gekk
til hans og settist. Gamli maöur-
inn leit á drenginn og spuröi: —
Hvaö heitir svo maöurinn? Eitt-
hvaö hlýtur hann aö heita fallegt,
svona stór og myndarlegur ungur
maöur. — Ég heiti Aron, sagöi
drengurinn. — Aron, já Aron. Þaö
er fallegt nafn, sagði gamli mað-
urinn og hann hélt áfram. — Og
gott nafn, enda úr bibliunni. Ég
heiti nú bara Guðmundur, sosum
ágætt nafn og ekki verra en hvað
annað, bara Guðmundur. Hann
hætti að tala, ákafur hósti greip
hann. Þegar hóstanum linnti
gretti hann sig, tók um vinstri síð-
una og stundi upphátt. — Æ, æ, æ,
þetta var slæmt. Hann leit á Aron,
sem horfði á hann með undrun I
svipnum. — Svona væni minn,
þettaer alltl lagi, það er liðið hjá.
— Ertu veikur, spurði Aron? —
Nei,nei,nei,ég fæstundum svona
eins og tak undir siðuna, sagði
Guðmundur gamli. — Heilsan er
eitthvað farin að bila. Ég er nú
ekkert unglamb lengur, kominn
tvo yfir sjötugt. En nú skulum við
fá o.kkur kaffisopann, sem ég var
að bjóða þér.
Guðmundur gamli beygði sig
niöur og náði I kaffitöskuna. Hann
tók kaffibrúsann upp úr henni,
bitaboxið og kaffibolla. Hann rétti
Aroni bollann, skrúfaði lokið af
brúsanum, tók tappann úr og
hellti I bollann. Svo hellti hann i
lokiðaf brúsanum, handa sjálfum
sér. Kaffið var gott og heitt. Það
var mjólk I þvi og sykur, mikill
sykur. — Þér finnst kaffiö ef til
vill of sætt, væni minn, mælti
Guðmundur gamli. — Mér þykir
þaö betra þannig, kaffið. Svolltiö
mikiö sætt, maður venur sig á
margan óþarfann, þegar maður
eldist, bætti hann við. Hann opn-
aöi nú bitaboxiö og bauð Aroni.
Það voru fjórar rúgbrauössam-
lokur i boxinu. Aroni sýndist vera
hangikjöt á milli. Hann tók eina
samlokuna og beit I. Jú, þaö var
hangikjöt. Hann fann, aö hann
var oröinn svangur og tók þvi
hraustlega til matar slns. Aöur en
hann vissi af, var hann búinn meö
brauöiö. Hann hafði varla snért á
kaffinu.
Guömundur gamli, sem fór sér
hægt viö aö boröa, rétti aö Aroni
bitaboxiö og bauö honum aö fá sér
meira. Aron hikaöi viö aö fá sér
strax aöra samloku, honum
fannst hann hafa veriö of gráöug-
ur. — Ég má ekki boröa allt sam-
an frá þér, sagöi hann. Guðmund-
ur gamli brosti yfir hæversku
drengsins. — Þér er alveg óhætt
að fá þér meira brauö, væni minn.
Þaö veröur nóg eftir fyrir mig, ég
boröa ekki svo mikiö nú oröiö.
Drekk bara þeim mun meira
kaffi. Eins og til þess að árétta
þetta, fékk hann sér meira kaffi.
Aron fékk sér meira brauð úr
bitaboxinu. Þeir luku svo viö aö
boröa. Er þeir voru búnir, tók
Guömundur gamli saman kaffi-
dótiö, setti það I töskuna og lagði
hana til hliðar við kassann. Siðan
tók hann úlpuna slna, braut hana
saman og lagði hana við bakið á
sér, á bátinn. Hann leit til Arons
og sagði: — Ég vona, að þú takiö
þaö ekki illa upp, þótt ég leggi
mig aöeins eftir matinn. Mig syfj-
ar svo eftir að ég hef borðað. Þú
getur dundað þér eitthvað væni
minn, á meðan. Hann geispaði
stórum, lokaði augunum, og brátt
var hann farinn að draga ýsur.
Aron sat kyrr stutta stund, það
var eins og hann væri að biða eftir
aö Guömundur gamli festi svefn-
inn vel. Þess þurfti hann ekki að
bíöa lengi. Brátt var Guömundur
gamli farinn að hrjóta. Þá stóð
Aron upp, tók sköfuna og fór að
reyna að skrapa bátinn. Það gekk
ekki vel I fyrstu, meðan hann var
að ná valdi á sköfunni. Hann byrj-
aöi á hinni hliö bátsins til þess að
hann vekti síður gamla manninn.
Aron var laginn I höndunum, þvi
var þaö honum létt verk að læra
aö beita sköfunni rétt, og honum
sóttist verkið vel.
Guðmundur gamli svaf vært.
Daufar, reglubundnar hrotur
hans blönduðust óreglulegu
skrapi sköfunnar. Aron var svo
niðursokkinn I verk sitt, að hann
gáöi ekki, hvað timanum leið. Aö-
ur en hann vissi af, hafði hann
lokið við að skrapa alla hlið báts-
ins. Hann tók sér hvild, lagði frá
sér sköfuna og leit yfir það, sem
hann haföi afrekað. Hann sá, eins
og sagt er I bibllunni, aö það var
harla gott. Hann gekk yfir að
hinni hlið bátsins til að athuga,
hvort gamli maðurinn væri vakn-
aður. Svo var ekki, en hann var
hættur að hrjóta. Það var svo
mikil rósemi yfir svip hans, að
Aron gladdist yfir þvi að hafa get-
aö rétt honum hjálparhönd. Hon-
um haföi auðsjáanlega ekki veitt
af hvildinni.
Aron horfði góða stund á
Guömund gamla, svo gekk hann
nær. Honum fannst þaö furöulegt,
hversu vært gamli maburinn
svaf. Aron studdi hendi á öxl hans
og hristi hann, en Guðmundur
gamli bærði ekki á sér. Aron sá
nú, aö ekki var allt meö felldu.
Hann horföi I kringum sig. Eng-
inn maöur var á ferli I nánd, en
viö höfnina vora menn ennþá á
stjái. Aron leit til Guðmundar
gamla, en hljópsvo I átt til mann-
anna viö höfnina. Meöan hann
hljóp, þutu hugsanirnar meö á-
llka hraöa I höföi hans. — Skyldi
gamli máöurinn vera dáinn? Af
hverju? Hvers vegna? Þegar Ar-
on náöi til mannanna, gekk hann
upp og niöur af mæöi. Þeim gekk
illa aö skilja hann I fyrstu, hann
var svo óöamála. Þegar þeim
skildist loks, hvað um var aö
vera, þutu þeir af staö. Aron
fylgdi þeim eftir, hann var ennþá
móöur og dróst aöeins afturúr.
14 VIKAN 32.TBL.