Vikan - 23.10.1975, Blaðsíða 27

geta auðveldlega lamað það.
Þessir menn gerðu verkfall í
Chile, sem svo mjög var blásið
út i fréttum á vesturlöndum, og(
þeir eru vel að merkja engir fá-
tæklingar á þess lands mæli-
kvarða. Við yfirheyrslur fyrir
bandarískum þingnefndum
vegná gruns um ólöglega starfs-
semi CIA, kemur á daginn
löngu síðar, að vörubíistjórum
í Chile var haldið uppi af banda-
rískum sjóðum, meðan þeir
stöðvuðu allt atvinnulíf I land-'
inu. Allar þessar viðbótarupp-
lýsingar vantaði, meðan verið
var að búa almenningsálitið i
heiminum undir valdarán her-
foringjanna. Þá gall við í hægri
sinnuðum blöðum og borgara-
legum, að náttúrlega sé enginn
hrifinn af herforingjastjórn, en
hún muni þó kannski koma á
röð og reglu og bjarga við efna-
hagsmálunum. Sannleikurinn
er svo sá, að efnahagsástandið í
Chile hefur aldrei verið verra
en síðan herforingjastjórnin kom
til valda þar, enda þótt hún
fái lán hjá alþjóðabankanum og
alþjóðagjaldeyrissjóðnum og
eins þótt verð á kopar hafi hækk-
að. Slíkar fréttir sjást þó sjaldan
núna, nema I einstaka vinstri
blöðum. Af þcssu dæmi í Chile
sést best, hvernig fréttir eru
framreiddar og þeim fjarstýrt í
vestrænum fréttastofum. Með
þessu er ég ekki að segja, að til
dæmis sovéskar fréttastofur séu
betri eða þá Nýja-Kína, enda
veit ég ósköp vel, hve einlitar
þæreru.
-Nýlega las ég bók, sem heit-
ir Inside the Company og er
eftir Philip Agee, en hann var
áður starfsmaður CIA. I þessari
bók segir hann frá þvi, hvernig
CIA stjórnar fréttum án þess
blaðamenn átti sig á því. Hann
tekur sem dæmi, að CIArnenn
í Kólumbíu senda eitthvert efni
- sumpart raunverulegt, sumpart
tilbúið - um kommúnístasam-
særi I Kólumbíu til Venesúela.
CIAmenn í Venesúela láta þetta
koma upp á yfirborðið í blöðum
þar óg hafa það eftir ,,háttsett-
um embættismanni,” annað
hvort þar í landi eða I Kólum-
bíu. Efnið er síðan tekið upp
í blöðum I Kólumbíu og CIA-
menn sjá svo um, að það berist
til allra stöðva þeirra I höfúð-
borgum S-Ameríku. Þar er farið
að skrifa leiðara um kommún-
istahættuna í Kólumbíu, og far-
ið er að þrýsta' á stjórnvöld þar
til þess þau taki nú almenni-
lega á þessum helvítis rauð-
liðufn.
- Menn þurfa semsé alltaf að
hafa svolitla gát á umgengni
sinni • við fréttir, einfaldlega
vegna þess I fyrsta lagi, að blaða-
menn eru þannig innréttaðir, að
þeir sjá vissa hluti og aðra ekki
- það er ekki einu sinni spurning
um heiðarleika þeirra - I öðru
lagi getur verið um svona fjar-
stýringu á fréttum að ræða, og I
þriðja lagi koma auðvitað alls
konar tilviljanir til sögunnar.
Öðru hverju koma stuttar klaus-
ur um ísland I þeim tímaritum,
sem blaðamenn bér styðjast
hvað mest við, og I þeim éru
oft harla skrítin. hlutföll og ein-
kennileg dæmi, svo eitthvað
hlýtur að hafa skolast til. Engin
ástæða er til að ætla, að þessu
sé öðru vísi varið um aðra heims-
hluta.
- Heldur þú, að CIA hafi eitt-
hver bein áhrif á fjölmiðla hér?
- I bók eins og þessari eftir
Philip Agee kemur berlega I
Ijós, hve CIA leggur mikla
áherslu á að hafa góð sambönd
við fjölmiðla og koma þannig að
efni. sem bandaríkjastjórn kem-
ur vel. Hitt er svo annað mál,
hve mikil nauðsyn er talin á því
að hafa slíkt beint samband hér.
CIA tekur þátt I að skipuleggja
fréttaflutning af einhverjum tlð-
indum úti I heimi og hann berst
slðan hingað gegnum fréttastof-
urnar. Það þarf ekki að vera að
malla fréttirnar hér nema að
litlu leyti. Og áhrifamenn ein-
stakra blaða þurfa ekki endilega
að starfa á vegum CIA, heldur
fcr Wþ:
Segðu mér ekki að hann sé
að reyna að reka ó eftir okkur
enn einu sinni?
Ef þú eyddir ekki svona miklu
í skatta, þá værum við betur á
vegi stödd!
eru þeir þannig innréttaðir að
þeir vinna I anda hennar af
sjálfsdáðum. Þó hlýtur að læð-
ast að manni sá grunur, þegar
maður les um jafnmargslungið
kerfi og Agee lýsir, að I landi,
þar sem Bandaríkin hafa jafn-
mikilla hagsmuna að gæta sem
hér, sé einhver hliðstæða við
þetta kerfi, þótt það sé kannski
öðru vlsi byggt upp.
Tról.
43. TBL. VIKAN 27