Vikan - 06.11.1975, Blaðsíða 25

varð til. Með tilkomu hennar
myndaðist miðstöð, þar sem hægt
er að taka á móti fólki og vísa
því á réttan stað - ekki eingöngu
innan tryggingastofnunarinnar,
heldur einnig tii annarra stofn-
ana. Starfsfólk hverrar dcildar
tryggingastofnunar fyrir sig er sér-
hæft í ákveðnum málaflokkum -
við á þessari deiid verðum ein-
faldlega að kunna nokkur skil á
þeim öllum, og að sjálfsögðu
reynum við að spara gömlu fólki
og öryrkjum sporin með því að
ganga sem mest frá þeirra málum
hér og senda þau síðan öðrum
deildum til afgreiðslu.
- Telurðu mikil brögð vera að
því, sem stundum er haldið fram,
að tryggingakerfið sé misnotað?
Ég held það sé í miklu minna
mæli en af er látið. Auðvitað er
hægt að misnota alla hluti, en
þegar talað er um misnotkun
almannatryggingakerfisins hér,
verður að gefa gaum að miklu
umfangsmeira máli, sem er
skattakerfið. Þegar tekjur manna
eru kannaðar hér í trygginga-
stofnuninni, er ekki nema við
eitt gagn að styðjast - skatt-
skýrsluna. Allir vita, að skatt-
skýrslur manna eru upp og ofan,
þrátt fyrir drengskaparheitin, en
ég hef enga ástæðu til að ætia,
að tryggingastofnunin afgreiði
mál, nema eftir bestu vitund.
Tryggingastofnunin ræður ekki
við, hvort skattskýrsla er rétt eða
ekki. Hingað kemur gamalt
fólk næstum á hverjum degi og
sækir um uppbót á lífeyri vegna
húsaleigu. Þegar við lítum á
skattskýrsluna þess, er engin húsa-
leiga skráð þar, og við neitum
gamalmenninu því um uppbæt-
urnar. Eigandi húsnæðisins gerir
tvennt - hann stelur húsaleigunni
undan skatti, og hann kemur í
veg fyrir, að gamalmennið fái
uppbótina, sem það á rétt á.
Þetta er eitt þeirra sjúkdóms-
merkja, sem við sjáum hér og
víða í nágrannalöndum okkar -
eiginhagsmunastefnan heltekur
„ Hingað kemur gamalt fólk næst-
um á hverjum degi og sækir um
uppbót á lífeyri vegna húsa-
leigu, ’' segir Guðrún meðal ann-
ars um starfið t félagsmála- og
upplýsingadeild Tryggingastofn-
unar ríkisins.
flesta, hver hugsar um sig og
hefur takmarkaðan áhuga á þvl
að lifa I sómasamlegu samfélagi
við annað fólk. Þeir sem hæst
hafa um það, að fé sé ausið úr
almannatryggingum held ég geri
sér varla Ijóst, hvað almanna-
tryggingar eru í raun og veru. Það
þarf ekki að fara langt suður í
álfu til þess að sjá þar betlara
á hverju götuhorni. Slíkt fólk
sjáum viá ekki hér, vegna þess
að við búum því framfæri með
almannatryggingum, þegar eitt-
hvað bjátar á.
- Þetta er auðvitað stórpóli-
tískt mál. Pólitík fjallar nefni-
lega ekki um það, hvort einn
kall eða annar á að stjórna þessu
eða hinu, heldur hvers konar lífi
við viljum lifa í landinu. Og
það er sú eina pólitík, sem fólk
þarf að gera upp við sig. Það
hefur áreiðanlega ekki farið fram-
hjá neinum, að síðan í stríðs-
lok hefur fólk hér átt- þær hug-
sjónir æðstar að eignast hús, bíl,
húsgögn og þar fram eftir göt-
unum. Hjá ungu fólki byrjar
skriðan með því, að það rekur sig
á, að til þess að geta lifað sæmi-
legu lífi hér á landi, verður að eiga
íbúð - ailir þurfa þak yfir höfuð-
ið -, hvort sem það langar til
þess eða ekki. Meðan ástandið er
þannig, að ekki er á boðstólum
leiguhúsnæði gegn skynsamlegu
gjaldi og fólk hefur einhverja
von um að fá að búa I friði, er
það nauðbeygt til að taka þátt í
hrunadansinum. Svo þegar kass-
inn er kominn, byrjar kapphiaup-
ið um innbúið. Ég er afskap-
lega hlynnt því, að fólk eigi nota-
leg heimili, en mér finnst allt of
mikil áhersla lögð á hlutina I
kringum fólk. Hjá mörgum virð-
ast þeir vera megininntak lífsins,
og ég leyfi mér að efast um, að
mikil lífshamingja sé fólgin I
slíku. Þetta þýðir ekki, að ég
sé haldin einhverjum rómantísk-
um grillum um fátækt. Hún er
leiðinlegt fyrirbæri og ósæmandi á
alian hátt, en óhófið er jafn-
ósæmilegt.
- Af þessu gæti maður fengið
þá hugmynd, að Sagan af Jóni
Oddi og Jóni Bjarna sé ákafiega
pólitísk. Erþaðsvo?
- Nei, það held ég hreint ekki -
að minnsta kosti er hún ekki
áróður fyrir neinn stjórnmála-
flokk. Ég er jafnmikið á móti
því að skrifa bækur um ákveðin
stjórnmálakerfi fyrir börn og ég
er andvíg þeim blekkingaheimi,
sem börn hafa verið alin upp I
fram undir þetta. Bamabókahöf-
undum ber skyida tii þess að
benda lesendum sínum á, að lífið
er ansi margbrotið og möguleik-
arnir margir. Sjálf er ég alin
upp I smáu samfélagi, þar sem
hlutirnir voru svona og engan
veginn öðm vísi - allt var I ákaf-
lega föstum skorðum og algilt,
að þvl er manni fannst. Þegar
ég svo kom út I stóra heiminn
og Reykjavík, áttaði ég mig allt I
einu á því, að llfið var ekki eins
„PóHtUí fjallar
eHHi um i»aó,
hwort einn Hall eöa
annar á aö stjórna "
45.TBL.VIKAN 25