Vikan - 24.05.1979, Blaðsíða 43

þegar barn lendir í sálrænum erfiðleikum
og þessvegna er öll fjölskyldan tekin tii
meðferðar þó að barnið eitt sýni merki um
tilfinningalega erfiðleika. Það sem kallað er
fjölskyldumeðferð byggir því oft á því, að
einn meðlimur fjölskyldunnar sýnir merki
um geðræna erfiðleika en orsaka erfið-
leikanna er ekki að leita hjá einstaklingn-
um sjálfum heldur í þeim samskiptum sem
fara fram innan fjölskyldunnar. Þess vegna
þarf fjölskyldan öll meðferð, ekki bara
barnið.
Allar fjölskyldur geta lent í erfið-
leikum
Öll börn lenda I einhverjum árekstrum
og erfiðleikum á uppvaxtarárunum. En
hvernig leyst er úr árekstrum og erfið-
leikum er einkum háð innsæi, skilningi og
þekkingu hinna fullorðnu. Það er mikil-
vægt að skilja að það á að líta á vandamálin
í ákveðnu samhengi þegar erfiðleikar koma
upp. Þetta samhengi er oft innan veggja
fjölskyldunnar. Það er hins vegar annað
mál, að erfiðleikar sem fjölskylda lendir í
eiga sér stundum orsakir í þeim aðstæðum
sem fjölskyldan lifir við.
Allar fjölskyldur geta lent i erfiðleikum.
Það hafa margar rannsóknir sýnt fram á.
M.a. var niðurstaða mjög þekktrar og
víðtækrar danskrar rannsóknar um
uppvaxtarskilyrði barna sú, að börn með
sálræna erfiðleika væri að finna í öllum
stéttum þjóðfélagsins og að efnahagur og
félagsleg staða hefði ekki endilega úrslita-
þýðingu fyrir tilkomu þessara erfiðleika.
Það kom hins vegar í ljós að það sem oft er
kallað „innra líf fjölskyldu”, uppeldis-
aðferðir og það tilfinningalega andrúmsloft
sem uppeldið fer fram í, hefur mikla
þýðingu. Allar fjölskyldur geta þvi lent í
erfiðleikum.
skyldu. En þá er átt við samband á milli
foreldra og barna, samband á milli systkina
og þá tjáningu sem fer fram á milli þessara
aðila.
Fleiri rannsóknir á börnum með hin svo-
kölluðu hegðunarvandkvæði hafa sýnt
fram á, að samskipti innan fjölskyldu geta
haft úrslitaáhrif á það hvort barn sýnir slík
vandkvæði eða ekki. Þeir þættir sem helst
er bent á I þessu sambandi eru þrír. í fyrsta
lagi skiptir það máli hvort fólk er óánægt í
hjónabandi/sambúð, í öðru lagi hafa
tilfinningaleg samskipti milli fólks áhrif og i
þriðja lagi hefur afstaða foreldra til barna
mikil áhrif á hvort upp koma geðræn vand-
kvæði hjá börnum.
Þessir ofangreindu þættir skipta að sjálf-
sögðu ekki bara máli í fjölskyldum barna
sem eiga við einhvers konar sálræna erfið-
leika að stríða, heldur einnig í fjölskyldum
barna sem ekki sýna slík einkenni.
Með nákvæmum visindaathugunum
hefur verið sýnt fram á, að þegar foreldrar
hafna barni eða afneita því, getur það
aukið líkurnar á tilfinningalegu ójafnvægi
barnsins, einbeitingarleysi þess í skóla og
valdið því að barnið hefur neikvæða
afstöðu gagnvart umheiminum. Hins vegar
getur það aukið líkurnar á að barnið sé í
tilfinningalegu jafnvægi, einbeiti sér og hafi
jákvæða afstöðu gagnvart öðrum, ef
foreldrar sýna barninu með afstöðu sinni
gagnvart því að þeir viðurkenni það.
Fjölskyldan skiptir því afar miklu máli
21. tbl. Vikan 43