Vikan - 31.05.1979, Blaðsíða 11

Oft hefur verið bent á nokkur grund-
vallaratriði í sambandi við leikföng.
1. Góð leikföng þurfa ekki að vera dýr
leikföng.
2. Góð leikföng mega ekki vera of flókin.
3. Góð leikföng þurfa að vera í samræmi
við þroska og aldur barnsins.
Einnig er gjarnan bent á vissar kröfur
sem leikföng þurfa að uppfylla.
1. Að hægt sé að nota leikföngin á marga
vegu.
2. Að leikföngin séu svo sterk að þau þoli
högg og fall.
3. Að leikföngin séu hættulaus, hreinleg
og hægt sé að þvo þau.
Hér á eftir verða gefin nokkur dæmi um
leiki og leikföng barna á aldrinum 0-5 ára.
Leikföng fyrir 0-1 árs börn
Börn á þessum aldri horfa og hlusta á
hinn óþekkta heim í kringum sig. Þau
uppgötva og leika sér að likama sínum og
reyna að setja fingur og tær i munninn.
Allt, sem barnið hefur möguleika á að ná í,
er sett upp í munninn og rannsakað.
Leikföng fyrir þennan aldurshóp eru
hringlur, hringir, mjúk dýr, mjúkir boltar,
dúkkur og annað sem ekki er hægt að rífa
eða bíta í sundur. Leikföng sem eru hengd
yfir eða við hliðina á rúminu eða barna-
grindinni eru einnig æskileg fyrir skynhrif
barnsins. Trékúlur, mynstur, plastkeðjur
og tréóróar, sem bæði er hægt að horfa á og
snerta, eru einnig góð fyrir þennan aldur.
Leikföng fyrir 1-3 ára börn
Á þessum aldri hefur barnið lært að
ganga. Það getur á sama tíma farið að
draga öll möguleg leikföng á eftir sér. Það
byrjar að þekkja lögun hluta og gerð, og
þess vegna eru öll leikföng sem auka
þekkingu barnsins á þeim eiginleikum
mikilvæg. Ýmiss konar hnappar og stórar
perlur á bandi, sem ekki er hægt að setja
upp í sig, eru skemmtileg leikföng á þessum
aldri.
Stórir bílar og kubbar eru fyrir þennan
aldur. Vagnar, skip, dúkkur, dýr og stórir
pappakassar, sem hægt er að fara ofan í,
liggja í og sitja í, eru skemmtileg leikföng
fyrir þennan aldur. Að skoða bækur,
syngja og láta lesa fyrir sig eykur einnig allt
þroska barnsins.
Leikföng fyrir 3-5 ára börn
Þörfin fyrir leik með jafnöldrum eykst
verulega á þessu aldursskeiði. Tilfinninga-
leg tengsl við foreldrana minnka, einkum
þegar jafnaldrar eru viðstaddir. Hröð
líkamsþróun barnsins þarfnast mikillar
líkamsþjálfunar. Börn reyna sig með margs
konar hreyfingum, klifra, hoppa, detta og
stökkva ofan af borðum og stólurn. Allt er
þetta nauðsynlegt og mikilvægt fyrir
barnið til að kynnast sjálfu sér og eigin
likama.
Að hjóla og keyra hluti eykur jafnvægi
barnsins, þjálfar athygli þess og hjálpar þvi
til að meta fjarlægðir og hættur.
Leikur með vatn, sand, liti og leir finnst
barninu áhugaverður. Það hrífur barnið að
hægt sé að breyta efni og efnið bjóði upp á
marga möguleika. Börn á þessum aldri
elska að fást við alls konar efni.
Það er mikilvægt að gera sér grein fyrir
að það er sjálfur leikurinn, sjálf vinna
barnsins, sem er aðalatriðið fyrir barnið,
ekki árangur leiksins. Fullorðnir grípa oft
inn í leik barna til þess að sýna þeim betur
hvernig þau geta náð markmiðinu sem
fljótast. En þá er ánægja leiksins oft eyði-
lögð því það er ekki aðalatriði fyrir barnið
að ná einhverju takmarki heldur að reyna á
sig, rannsaka og fást við hlutina.
Börn á aldrinum 3-5 ára ættu að fá ríku-
leg tækifæri til að leika sér með liti, krít,
tússpenna, stórar blokkir og því um líkt.
Dýr, dúkkur og kubbar úr tré og plasti
eru ennþá spennandi leikföng. Það sem
hefur breyst er hvernig er leikið með þessa
hluti, fyrir tilkomu leikfélaga og félags-
legrar aðlögunar.
Leikur með ýmiss konar spil þjálfar sjálfs-
aga, þekkingu, nákvæmni og gefur baminu
tök á að þekkja hluti á ný.
Á aldrinum 3-5 ára þroskast barnið
geysiört bæði líkamlega og andlega. Þörf
fyrir félagsskap fullorðinna og leikfélaga er
mikilvæg fyrir alla áframhaldandi þróun
barnsins.
22. tbl. Vikan 11