Vikan - 02.08.1979, Blaðsíða 4

fl Sumarauki
hana niður — hún var ótrúlega létt — tók af
henni skóna og bjó um meiðslið eins vel og ég
kunni. Enda þótt það væri smávægilegt, vildi
ég senda eftirlækni.
„Ég get hringt sjálf, ef þess þarf með," sagði
hún ákveðin.
„Þá skal ég sækja eitthvað fyrir yður að
borða?”
„Nei, takk, ég er búin að borða.”
„Hvaðget ég gert fyrir yður?”
„Ekkert, þakka yður fyrir, ekkert."
Ég sá, að hún vildi ekkert frekar en ég færi.
Og ég gerði það. Hún lofaði að hringja og
segja mér, hvemig sér liði. Það gerði hún ekki,
ekki daginn eftir, ekki síðar. Hún vildi ekki
hitta mig — og ekkert var við því að gera! Ég
reyndi að hugsa ekki um þennan atburð. En
eftir því sem tíminn leið óx löngun mín til að
hitta stúlkuna aftur. Hið svarta hár hennar,
andlit hennar, litið og viðkvæmnislegt.
„Mamma var rússnesk," hafði hún sagt. „En
rússnesku kann ég ekki." Ég taldi vaxtarlag
hennar væri svona loftkennt og framandlegt
vegna þess hún væri af rússneskum ættum.
Kvöld eitt — liklega fjórum dögum siðar —
gat ég ekki lengur hamið sjálfan mig án þess
að sjá hana. Ég hitti hana i stiganum. Hún var
á leið út, með rauðar varir og grænmáluð
augnalok. Ég bauð henni til hádegisverðar.
„Ég er búin að borða," sagði hún, en kom
samt með mér. Við settumst inn á veitingahús
og drukkum te og átum nokkrar tvibökur. Ég
gat ekki fengið hana til að þiggja góða máltið.
Ég hélt bara að hún væri svona stolt. Aðrar
stúlkur eru vanar að vilja það dýrasta, fyrst
lita þær á verðið, siðan á réttina á matseðlin-
um. Við töluðum ekki mikið saman. Ég fékk
bara að vita að hún ynni á skrifstofu, hefði
400 krónur á mánuði og engan vin sem stæði.
Það þiðnar af henni klakinn, þegar við kynn-
umst betur, hugsaði ég. Hún bauð mér að
koma heim með sér og ég heimsótti hana á
hverjum degi næstu viku. Ég tók ekki eftir þvi,
að hún borðaði aldrei neitt. Ástfangnar
stúlkur missa venjulega matarlystina fyrst I
stað. Löngu síðar varð mér Ijóst, að hún
grenntist sifellt meir, varð mjórri og fölari með
hverjum degi sem leið. Ég varð hræddur og
sendi Sigríði til hennar daginn eftir. Konur
eiga betur með að skilja hvor aðra i þessum
sökum, og systir min hefur lika alltaf verið svo
móðurleg.
Upp úr hádeginu beið Sigriður eftir mér úti
fyrirskrifstofunni.
„Hvernig gekk þetta?"
„Við fórum með hana upp á sjúkrahús.
Læknirinn sagði, að hún myndi varla lifa
þetta af,”
„Mundi varla — lifa — af?”
„Nýrun eru gersamlega óvirk og auk þess er
hún svo þjáð af næringarskorti, að önnur líf-
færi eru lika illa starfhæf. Hugsaðu þér, í tvö
ár hefur hún lifað á tei og tvíbökum. í fyrst-
unni gerði hún það til að grenna sig og til þess
að spara peningana. En þegar frá leið þoldi
hún ekki aðra fæðu. Og hefurðu séð herbergið
hennar?”
Svo ómerkilegri spumingu veitti ég enga at-
hygli.
Seinna um daginn hraðaði ég mér að heim-
sækja hana. Og nú fyrst sá ég, að spurningin,
sem brann i augum hennar, var knúð fram af
dómi hverfulleikans — þetta var dauðinn.
launstígur sem ætíð. Blóðvana hvíldi
Ninotska í rúminu. Ég hélt um hönd hennar.
. Hún sagði ekkert, hún horfði bara á mig stór-
um, dökkkringdum augunum. 1 þeim var ekki
lengur þjáningarfullur gljái. Á mig horfði
manneskja, sem í sárustu neyð fálmar eftir
hálmstrái, vitandi þó, að einnig það muni
bresta. Þegar ég ætlaði að fara, rétti hún mér
lyklana að íbúðinni.
„Þú skalt taka plötuna Á brosandi bárum,
þegar ég er dáin. Þú mátt líka eiga hundinn ef
þú vilt.”
Hundinn kannaðist ég ekki við, en ég tók
við lyklunum og kinkaði kolli.
„Komdu með steikt epli, næst þegar þú
kemur,” bað hún mig að síðustu, og ég tók það
sem merki um bata. Þá kom hjúkrunarkona
og sagði mér að fara.
Daginn eftir fór ég með steikt epli til Nino-
tsku. En hún þurfti þeirra ekki með, hún
þekkti ekki neinn framar. Ég lagði eplin á
borðið og flýtti mér út aftur, því ég þoldi ekki
að horfa á hana. Annars hefði ég farið að
grenja. Ég æddi um göturnar. Enn i dag veit
ég ekki hvar ég fór. Og síðan dó Ninotska, og
að jarðarförinni kom auk mín og systur minn-
ar lítill þreytulegur maður. Systir mín gaf sig á
tal við hann. Það var stjúpfaðir Ninotsku, skil-
inn við móður hennar, sem dáið hafði fyrir
mörgum árum. Hann var vanur að líta til
Ninotsku mánaðarlega. „Hún var svo góð,
hún gaf mér alltaf tíu krónur,” sagði hann og
andvarpaði. Líklega hafði Ninotska ekki átt
aðra vini. Systir mín minntist á, að ég hefði
lyklana að ibúð hennar og við ókum þangað.
Nú fyrst sá ég það í dagsljósi. Áður hafði
ævinlega Iogað á lampa uppi yfir svefnbekkn-
um og varpað á hann daufu skini. Og jafnvel
þótt herbergið hefði verið lýst með þúsundum
Ijósa, hefði ég ekki tekið eftir neinu óvenju-
legu. Maður er svo ótrúlega sljór i slíkum til-
vikum. En — hugsaðu þér, i öllu herberginu
var ekk<*rt nema breiði svefnbekkurinn og
risastór grammófónn úti í horninu með þess-
ari einu plötu, þessari hérna — annars var þar
ekki neitt.”
Kaj reis á fætur og stöðvaði plötuna á
grammófóninum, en langa stund hafði hún
gefið frá sér tilbreytingarlaust urg.
Ég greip höndum um höfuð mér, mig lang-
aði ekki til að segja fleira.
En þar sem ég hafði einu sinni byrjað sög-
una varðég aðsegja hana til enda.
„Á grammófóninum sat digur brúðuhund-
ur úr plussi, voðalegt afskræmi með glóandi
augu. Hann hvíaði, ef maður þrýsti á magann.
Á hinn bóginn hafði hún hvorki átt bækur,
myndir né blóm. Ekkert teppi, enga
púða, ekki neitt. Það var engin vesöld, skil-
urðu, engin óhreinindi né óregla, heldur eyði-
leiki, dapurlegur, þvingandi eyðileiki, sem sett-
ist að hjarta manns með jökulkulda. Ég þoldi
þetta ekki og gekk fram í eldhúsið. Systir min
kom á eftir og opnaði isskápinn af þeirri fíkn,
sem konum er títt. Þar voru skór, að minnsta
kosti fimmtán pör. 1 ýmiskonar kirnum, sem
ætlaðar voru méli, hrisgrjónum og þvíliku, þar
hafði Ninotska geymt uppundna sokka,
tugum saman. 1 matarskápnum geymdi hún
hatta. Og hvergi nokkurs staðar sást matar-
biti ... Við gægðumst inn i klæðaskápinn:
tveir pelsar, kjólar, kápur, dragtir . . . Fjögur
hundruð krónur um mánuðinn, hugsaði ég-
Allt þetta hafði hún keypt sér fyrir fjögur
hundruð krónur á mánuði.
Ég fann ekkert bréfkyns til að vefja utan
um plötuna, ég stakk henni i handarkrikann.
Ég megnaði ekki að taka með mér hundinn,
þetta hvíandi, útblásna afskræmi, sem smáóx í
augum mér og varð að meiningarlausu tákni.
Ég gekk burt, skildi systur mina og manninn
eftir í ibúðinni, hrjáður, en sjáandi þó með
trega, að þrátt fyrir allt, já — að hér hafði
manneskja dáið í allsnægtum. Og það var ef til
vill það versta, ef að var gáð. . .”