Vikan - 30.08.1979, Blaðsíða 51

maður þannig fengið skýra mynd í sambandi við
þennan tengihlut kvöldið áður en hann hafði tekið við
hringnum, enda þótt mynd þessi blandaðist að vísu
saman við önnur áhrif.
Þriðja mál — Auða sætið
Autt sæti getur líka valdið ruglingi um tima.
Þann 15. október 1952 var Tenhaeff prófessor að
undirbúa sætistilraun, sem fara átti fram fjórum
dögum síðar í Rotterdam. Prófessorinn valdi sæti
númer 18. „Ég sé ekkert," tautaði Croiset.
„Eruð þér viss?”
„Fullkomlega."
Þetta kom mjög flatt upp á prófessorinn. Fram að
þessu hafði Croiset náð allt að fullkomnum árangri.
Dr. Tenhaeff reyndi annað númer — þriðja sæti.
Þá brosti Croiset og sagði að bragði: „Þar mun kona
sitja. Hún er með ör á andlitinu. Ég sé að þessi ör
standa í einhverju sambandi við umferðarslys á
ttalíu.”
Kvöldið sem halda átti fundinn snjóaði i Rotter-
dam. Af þeim þrjátíu gestum sem boðnir voru til
fundarins gat einn ekki komið. Og hvað um auða
sætið? Það var númer 18 — það sem Croiset sagði
úm: „Égséekkert.”
En í þriðja sæti sat kona með áberandi ör á andliti.
„Já, alveg rétt,” sagði konan. „Ég lenti i umferðarslysi
á Italiu fyrir tveim mánuðum. En segið mér eitt,
hvernig gátuð þér vitað það?”
Að tilrauninni lokinni staðfesti Tenhaeff prófessor
spá Croisets með vitnisburði frá eiginmanni konunn
sr, en hann er taugalæknir.
Fjórða mál — Rita Venturi frá Verónu
Það var söguleg sætistilraun sem gerð var þann 3.
mars 1956 í Verónu á Italíu. Það var í fyrsta sinn sem
þátttakendur og áhorfendur voru boðnir eftir að
Croiset hafði lýst sýnum sínum.
Tilraunin fór fram í fundarherbergi Náttúrugripa-
safnsins. Fimmtíu manns voru viðstaddir. Af þeim
tóku þrjátíu og sex sæti á stólum sem raðað var í sex
raðir með sex stólum hver röð.
Daginn áður var Croiset staddur í Múnchen á
heimili Antons Neuhauslers prófessors, þýsks dul-
sálarfræðings. Bað hann prófessorinn að velja stól
fyrir tilraunina.
„Hver mun sitja á morgun í Verónu á fjórða stól til
vinstri í þriðju röð?”spurði vísindamaðurinn.
Croiset kom þegar með lýsingu sem var skrifuð
niður á þýsku af dr. Neuháusler og sett i innsiglað
umslag. Daginn eftir var hún þýdd á ítölsku.
Áður en sætistilraunin í Verónu hófst var gerðsmá-
tilraun til æfingar. Croiset fékk mjög sterka mynd af
litlum poka með krömdum ávöxtum. Enda þótt hún
virtist ekki standa i neinu sambandi við persónuna
sem fékk honum tengihlutinn, var Croiset þó viss um
að mynd hans væri rétt. Nú spurði hann hvort nokkur
viðstaddur gæti útskýrt myndina af þessum ávaxta-
poka.
Snotur táningur, Rita Venturi, nemandi í mennta-
skóla, sem sat beint á bak við manninn sem lagði til
tengihlutinn, viðurkenndi að ávaxtapokinn ætti við
hana. Nokkrum dögum áður hafði hún í frímínútum
boðið reglum skólans birginn og farið úr skólanum til
að kaupa sér nokkur epli. Búðarmaðurinn setti þau í
bréfpoka. Þegar Rita heyrði skólabjölluna hringja
skundaði hún til baka og tók rösklega til fótanna. Allt
í einu rifnaði pokinn og eplin skoppuðu út á götuna.
Myndin af þessum ávaxtapoka hafði smeygt sér inn
á milli þess sem Croiset hafði séð í sambandi við
manninn sem fékk honum tengihlutinn. Rita virtist
vera persónan sem Croiset hafði Ijóslega lýst daginn
áður á heimili drs. Neuháuslers i Múnchen. Benti
Tenhaeff prófessor á það, að slíkur ruglingur gæti oft
átt sér stað í sætistilraunum.
Eftirlit og stjórn tilraunarinnar í Verónu var í
höndum drs. de Bonis og Zorzis prófessors, sem
opnaði umslagið í upphafi fundarins. Þeim var algjör-
lega ókunnugt um innihald þess fram að þeim tíma.
Þessi var lýsing Croisets daginn áður í Múnchen:
„Stúlka mun koma og setjast í þennan stól. Hún er
dökkhærð og dökkklædd en í ljósri blússu. (Rita
Venturi sem sat á umræddum stól var dökkhærð og
klædd dökkblárri kápu. Undir kápunni var hún i
hvitri blússu með mjóum bláum röndum.)
„Rétt hjá húsinu sem hún býr i er hárgreiðslu-
stofa,” hélt Croiset áfram (Rétt).
„Hún býr á fjórðu hæð (Ekki rétt. Hún bjó á þriðju
hæð; Croiset ruglaði saman annarri og þriðju hæð).
„Hún hefur mjög fagra rithönd." (Rétt. Hún skrifar
mjög fallega og skýra stafi).
„Hún ann dýrum og á mynd af íkorna. Ég veit ekki
hvort hún teiknaði þessa mynd sjálf eða skoðaði
nýlega slíka mynd, sem hafði sterk áhrif á hana (Rétt.
Rita viðurkenndi að hún elskaði dýr. Vinkona hennar
ein hafði nýlega gefið henni mynd af íkorna og gladd-
ist hún mjög við gjöfina).
„Þegar hún kemur heim sér hún við enda götu
sinnar lítið torg. Á þessu torgi stendur sívöl bygging
með bogum." (Rétt. Við enda götu Ritu var lítið torg
með byggingu með mörgum bogum. Það var eina
byggingin í nágrenninu með þeim hætti).
„Hefur hún heima hjá sér rússneskan samovar eða
tyrkneskar pípur með samfelldum lykkjum?” (1 fyrstu
gat Rita ekki munað eftir neinni slíkri pípu. En þegar
Croiset sýndi henni með fingrum sínum hvernig
lykkjum á tyrkneskum pipum er háttað, þá mundi
Rita eftir henni og svo einnig móðir hennar, sem var
meðal fundargesta. Báðar mundu að þær hefðu dáðst
að slíkri pípu, sem þær hefðu nýlega séð á heimili
vinar síns).
„Hún er i svörtum skóm. Skóleðrið er dálítið
laskað. Það er rifa á því.” (Dr. Bonis sýndi öllum að
Rita var í svörtum skóm. En þótt Croiset fullyrti að
það væri rifa á þeim, sagðist Rita ekkert um það vita.
En eftir fundinn gekk Rita til dr. Bonis og viðurkenndi
að það væru rifur á báðum skónum sínum og sýndi
honum þær. Hún hafði tekið nærri sér að vera í svona
gömlum skóm á fundinum).
„Komst hún í einhverja geðshræringu í gær vegna
einhvers sígarettuveskis? Lét hún það detta á gólfið?”
(Daginn áður hafði Rita keypt sígarettuveski sem gjöf
handa vini. Þegar hún tók umbuðirnar af því heima
datt veskið á gólfið og hún óttaðist að það hefði
skemmst).
„Hver er gamli herrann með yfirskeggið? Hefur
hún málverk af honum í herberginu sínu?” (I herbergi
Ritu er mynd af afa hennar, gömlum herra með stórt
yfirskegg).
Henti það hana nýlega að dautt dýr úr slátrarabúð
datt fyrir framan hana?" (Nokkrum dögum áður henti
það þegar Rita gekk framhjá slátrarabúð, að dauður
kjúklingur sem hékk yfir innganginum féll fyrir fætur
henni).
Hér hefur einungis verið lýst einni hlið þessara
ótrúlegu og furðulegu sálrænu hæfileika Hollendings-
ins Gerards Croisets. Þannig hefur hann líka iðujega
hjálpað lögreglu ýmissa landa til þess að upplýsa glæpi
og gæti ég sagt ykkur spennandi sögur af því. En það
sem hann nýtur þó mest alls að gera er að finna týnd
börn, enda telja margir foreldrar sig standa í óbættri
þakkarskuld við hann fyrir hjálp i þeim efnum, því
Croiset er ekki einungis frábær að hæfileikum, heldur
einnig góður drengur.
Endir
35> tbl. Vikan Sl